واپسین نگاه به یک سیارک

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۶.۲ مگ)

در روز ۹ آوریل ۲۰۲۱، فضاپیمای "کاوشگر ریشه‌ها، برداشت طیفی، شناسایی منابع، ایمنی، سنگپوشه"ی ناسا (اوسیریس-رکس، OSIRIS-REx) واپسین نگاه خود را به سیارک بن‌نو انداخت، سیارکی که در اکتبر ۲۰۲۰ از آن نمونه برداشته بود.

این کاوشگر که بر پایه‌ی برنامه، در ۲۰۲۳ به زمین خواهد رسید، اکنون در راه باز گشت است تا این نمونه‌ها را که از مواد دست‌نخورده‌ی به جا مانده از روزگارِ پیدایش سامانه‌ی خورشیدی هستند به دست پژوهشگرانِ روی زمین برساند.

این تصویر واپسین عکسی‌ست که اوسیریس-رکس گرفت و در آن، هلالِ سیارک بن‌نو را می‌بینیم و سمتِ شبش که با پهنه‌ی کاملا سیاهِ فضا یکی شده است؛ فضاپیما در آن هنگام دیگر از سیارک جدا شده و داشت از آن دور می‌شد.

اوسیریس-رکس دو سال را به بررسی و کاوشِ این سیارک گذراند، رازهای بسیاری را از این جرم باستانی آشکار کرد و سرنخ‌هایی را درباره‌ی ساختارِ سستِ توده خُرده‌سنگی (توده-آواری) و زمینه‌ی سطحش برای ما فراهم کرد، سطحی که دانستیم بسیار سنگلاخ‌تر و ناهموارتر از چیزی‌ست که بر پایه‌ی رصدهای تلسکوپ‌های روی زمین پنداشته بودیم.

اوسیریس-رکس در روز ۱۰ می ۲۰۲۱ سفر خود برای بازگشت به زمینر آغاز کرد. در ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۳، این فضاپیما کپسول مهر و موم شده‌ی دربردارنده‌ی نمونه‌ها را به درونِ مسیری رو به زمین پرتاب می‌کند تا بر روی بیابان یوتا فرود آید.

-------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

NASA - Origins, Spectral Interpretation, Resource Identification, Security, Regolith Explorer - OSIRIS-REx - Bennu - asteroid - Earth - solar system - crescent - Bennu - rubble-pile - Utah desert

منبع: ناسا

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

نگاهی به ماموریت‌های فضایی در سال ۲۰۲۲

مهندسان در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا سرگرم کار بر روی پیشرانه‌های الکتریکی کاوشگر سایکی (پیشرانه‌های اثر هال)

اگر همه چیز به خوبی پیش برود، نخستین ماموریت فضایی بزرگِ سال ۲۰۲۲ پرتاب موشکِ "سامانه‌ی پرتاب فضایی" در ماه فوریه خواهد بود. پس از برنامه‌ریزی‌ها و دریافت بودجه‌های فراوان، سرانجام این موشک غول‌پیکر ناسا آماده‌ی نخستین پرواز بی‌سرنشین خود شده، پروازی که در آن، چندین ماهواره‌ی کوچک را در مدارهایی نزدیک یا به گرد ماه خواهد برد.

آنها تنها میهمان‌های ماه نخواهند بود. ناسا قراردهایی با شرکت‌های خصوصی برای فرستادن نُه خودرو و همچنین سطح‌نشین‌ها و دیگر آزمایشگاه‌ها به ماه بسته. جیم بل از دانشگاه ایالتی آریزونا می‌گوید: «بسیاری از اینها آزمون‌هایی برای این پنداشتِ تازه‌ی ناسا هستند، این که آیا شرکت‌های تجاری می‌توانند با پذیرش خطر بالاتر برای هزینه‌ی کمتر، محموله‌هایی را به ماه بفرستند یا نه.»«این یک الگوواره‌ی نوین برای ماموریت‌های فضایی و یک نوزایی یا رنسانس واقعی در روباتیک ماه است.»

ژاپن و سازمان فضایی روسیه (روسکاسموس) هم سطح‌نشین‌هایی خواهند فرستاد. هند و امارات متحده‌ی عربی نیز هر یک سطح‌نشین و خودرو می‌فرستند و همچنین شرکت‌هایی در آلمان و انگلستان.

ناسا چشم به سیارکی نام "سایکی ۱۶" [یا پسوخه ۱۶] هم دارد، با برنامه‌ای برای فرستادن کاوشگری با همین نام در ماه اوت. این کاوشگر به دیدار سایکی خواهد رفت، سنگ فضایی شگفت‌انگیزی که عمدتا از آهن ساخته شده و می‌تواند درباره‌ی این که سیاره‌ها چگونه شکل می‌گیرند و هسته‌های فلزی‌شان چگونه است به ما کمک کند.

بل که از اعضای گروه سایکی است می‌گوید: «نظریه‌ی پیشرو اینست که سایکی می‌تواند هسته‌ی بیرون زده‌ی یک پیش‌سیاره‌ی از هم پاشیده‌ی باستانی باشد. می‌تواند نمایی ثابت از زمانِ پیدایشِ سیاره‌ها در روزگار آغازینِ سامانه‌ی خورشیدی باشد.»

این فضاپیما چهار سال در راه خواهد بود تا به سیارک سایکی برسد، جایی که در آن به تصویربرداری و بررسی همنهش شیمیایی این سیارک و سنجش ساختار درونی و میدان مغناطیسی آن خواهد پرداخت. هدف اینست که ببینیم آیا سایکی یک هسته‌ی سیاره‌ایِ باستانی است یا نه و چگونگی پیدایش آن را تعیین کنیم و همه‌ی این برداشت‌ها (استنباط‌ها) را برای شناخت سیاره‌های سنگی (زمین‌سان) گسترش دهیم.

بهرام (مریخ) هم از برنامه‌های سال ۲۰۲۲ خواهد بود. در ماه سپتامبر، سازمان فضایی اروپا و روسکاسموس خودروی "روزالیند فرانکلین" پرتاب خواهند کرد که باید در مارس ۲۰۲۳ به بهرام برسد. این خودرو بزرگ‌تر از خودروی ژورانگِ چین، ولی کوچک‌تر از خودروی پرسه‌ویرنس ناسا است، خودروهایی که هر دو در فوریه‌ی گذشته بر خاک این سیاره نشستند. خودروی روزالیند فرانکلین برای یافتن نشانه‌های زندگی در ناحیه‌ای به نام دشت یا هامونه‌ی اوکسیا (Oxia Planum) خواهد کوشید، دشتی که شاید می‌توانسته روزگاری مهربان با زندگی بوده باشد.

روزالیند فرانکلین چندین دوربین و ابزار علمی با خود خواهد برد، ولی شاید هیجان‌انگیزترین ابزار آن  یک مته باشد که می‌تواند از ژرفای ۲ متری زیر سطح سیاره نمونه بردارد- بسیار رف‌تر از رکورد ۶ سانتیمتری خودروی کنجکاوی ناسا.

خورخه واگو، دانشمند پروژه‌ی این ماموریت می‌گوید مته‌کاری می‌تواند دسترسی به سرنخ‌هایی را از گذشته‌ی سیاره برای ما فراهم کند که دیرزمانی‌ست در اثر پرتوهای یونَنده‌ی (یونیده کننده‌ی) فضا، از روی سطح پاک شده‌اند: «این [پرتوها] در درازنای میلیاردها سال، مانند میلیون‌ها چاقوی کوچک رفتار کرده و مولکول‌هایی را که دوست داریم برای جستجوی نشانه‌های احتمالی زندگی بررسی کنیم نابود می‌کنند.»

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:
Space Launch System rocket - NASA - moon - Jim Bell - Arizona State University - renaissance - Japan - Russian space agency - Roscosmos - lander - India - United Arab Emirates - Germany - UK - asteroid - Psyche - iron - metallic core - core - protoplanet - planet - solar system - magnetic field - planetary core - terrestrial planet - Mars - European Space Agency - Rosalind Franklin rover - China - Zhurong rover - Perseverance rover - Oxia Planum - drill - Curiosity rover - ionising - Jorge Vago - molecule

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

جیمز وب در راه ال۲

این پویانمایی در اندازه‌ی بزرگ‌تر

در این پویانماییِ زمان‌گریز تلسکوپ فضایی جیمز وب را می‌بینیم که در راهِ سیدن به مقصدش در آن سوی ماه، بر زمینه‌ای از ستارگان صورت فلکی شکارچی پیش می‌رود.
برای پدید آوردن این پویانمایی در روز ۲۸ دسامبر، نخست ۱۲ نمای پی در پی، هر یک با نوردهی ۱۰ دقیقه گرفته شد و سپس همگی با یک نمای رنگی که ستارگان پس‌زمینه گرفته شد تراز و و پیوند داده شد.
در آن هنگام ۲.۵ روز از پرتاب جیمز وب گذشته بود و این فضاپیما با گذشتن از فاصله‌ای به اندازه‌ی شعاع مدار ماه، از چاه گرانشی زمین بیرون رفته و داشت به سوی یک مدار هاله پیرامون نقطه‌ی ال۲ پیش می‌رفت، یکی از نقطه‌های لاگرانژ در سامانه‌ی زمین-خورشید.
نقطه‌های لاگرانژ جایگاه‌هایی ویژه در فضا هستند که در آنها، آمیزه‌ی کشش گرانشیِ یک جرم (زمین) و کشش گرانشی جرمی بزرگ‌تر (خورشید) که زمین به گرد آن می‌چرخد، با نیروی مرکزگرایی که برای حرکت پا به پای با هر دوی آنها نیازست برابر می‌شود.
اجرام بسیار کم‌جرم‌تر، مانند یک فضاپیما، می‌توانند در این نقطه‌ها پایدار و ر جای خود می‌مانند.
یکی از ۵ نقطه‌ی لاگرانژِ سامانه‌ی زمین-خورشید به نام نقطه‌ی ال۲ (لاگرانژ ۲)، با فاصله‌ی حدود ۱.۵ میلیون کیلومتر از زمین، درست روی خطِ خورشید-زمین جای دارد.
جیمز وب در روز ۲۳ ژانویه، ۲۹ روز پس از پرتابش به نقطه‌ی ال۲ خواهد رسید. من و شما هم که آسوده در گرانش سطح زمین نشته‌ایم می‌توانیم پیشروی تلسکوپ فضایی جیمز وب و دگرگونی‌های پیچیده‌ی آن را برخط ببینیم.

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

timelapse - James Webb Space Telescope - star - Orion - Moon - JWST - halo orbit - L2 - Earth - Sun - Lagrange point - centripetal force

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

دُم دراز یک دنباله‌دار استثنایی

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

دنباله‌دار لئونارد، درخشان‌ترین دنباله‌دار سال ۲۰۲۱، پایینِ سمت چپِ این دو چارچوب که روز ۲۹ دسامبر، در آسمان تاریک بیابان آتاکاما گرفته شده‌اند دیده می‌شود. این دنباله‌دار که در روز ۳ ژانویه به نقطه‌ی پیراهور (ضیض) مدارش، نزدیک‌ترین نقطه‌ی مدارش به خورشید می‌رسد، اکنون دُمِ دیدارپذیرش بسیار رشد کرده.

این تصویر از همگذاری نماهایی درست شده که با یک عدسی زاویه-باز گرفته شده بودند. نمایش وارونه‌ی سیاه و سفید آن هم برای بهتر نمایاندن پادسانی (کنتراست) در چارچوب سمت راست دیده می‌شود. در این تصویر دم یونی پیچیده‌ی دنباله‌دار را که درازای خیره‌کننده‌ی ۶۰ درجه پیدا کرده می‌بینیم، به همراه سیاره‌ی تابناک مشتری که نزدیک افق، پایینِ سمت راست می‌درخشد.

برای این که بینشی از درازای این دم پیدا کنید بدانید که بیش از دو برابر ملاقه‌ی خرس بزرگ (دب اکبر) و ۱۲۰ برابر گسترده‌تر از قرص کامل ماه است.

دم‌هایی به این درازی برای دنباله‌دارها کمیاب است. رکورد نوین برای چنین درازایی از آنِ دنباله‌دار بزرگ هایاکوتاکه در سال ۱۹۹۶ است که دُم دیدارپذیرش ۱۰۰ درجه درازا داشت.

واقعیت اینست که دُمِ "همه‌ی" دنباله‌دارها تا بی‌نهایت پشت سرشان در مدارشان کشیده می‌‌شود. ولی به طور معمول، بخش‌های دوردستِ دم‌ها به‌اندازه‌ای کم‌نورند که دیده نمی‌شوند. دنباله‌دار لئونارد یک استثنای کمیاب است. این دنباله‌دار به گونه‌ی نامعمولی فعال و گازی است و در جایگاهی مناسب برای ماست تا درازای کاملِ دم آن را از فاصله‌ای بی‌پرده ببینیم.

تبخیر موادِ هسته‌ی دنباله‌دار لئونارد -که توده‌ای از خاک، سنگ و یخ به پهنای حدود ۱ کیلومتر است- به پیدایشِ دُمی بلند از گازهای یونیده انجامیده که در نور آفتاب می‌درخشد. گره‌ها و پیچ‌خوردگی‌های بی‌نظمی که در دم این دنباله‌دار دیده می‌شوند به احتمال بسیار دستاورد برون‌ریزی‌های هسته‌ی آن و نیز برخورد میدان‌های مغناطیسی و باد خورشیدی به آن در هفته‌های گذشته است.

هنوز چند روزی به دیدارِ لئونارد با خورشید مانده و فعالیتش باید افزایش بیابد. دنباله‌دار لئونارد در جنوبِ صفحه‌ی برجگاهی یا دایره‌البروجیِ سامانه‌ی خورشیدی است و دارد در پهنه‌ی صورت فلکی جنوبی میکروسکوپ پیش می‌رود.

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

Comet Leonard - comet - Atacama desert - perihelion - tail - wide angle lens - B/W scheme - contrast - Jupiter - Big Dipper - full Moon - Great Comet Hyakutake - point-blank range - nucleus - ionized - fluorescing - nucleus - magnetic field - solar wind - Sun - Solar System - ecliptic plane - constellation Microscopium

منبع: apod.nasa و اسپیس‌ودر
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

پیدایش یک سحابی تازه در آسمان شب: "سحابی لئونارد"!

یک سحابی تازه در آسمان شب پدید آمده! این سحابی تکه‌ای از دُمِ دنباله‌دار لئونارد است که به تازگی در اثر وزش باد خورشیدی از بقیه‌ی دُم جدا شده. بیل ویلیامز این ابر را در روز ۲۷ دسامبر از دهکده‌ی اخترشناسی چیفلند در فلوریدای آمریکا به تصویر کشید.

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر ولی افقی

ویلیامز توضیح می‌دهد: «من دیشب چندین نوردهی به کمک تلسکوپ شکستی ۱۰۰ میلیمتریِ Vixen و دوربین SBIG 16803 CODی خود گرفتم و یک تصویر موزاییکی از آنها ساختم.»«زمانی که داشتم از بخش‌های بالایی دم عکس می‌گرفتم، سرِ دنباله‌دار داشت پشت درختان پنهان می‌شد. درازای آن بسیار بیشتر از ۱۵ درجه است.»

این "سحابی لئونارد" ابری از گاز است که چند روز پیش، هنگامی که جریانی از باد خورشیدی به دنباله‌دار برخورد کرد از دُم جدا شد. میدان‌های مغناطیسیِ میان‌سیاره‌ای همدیگر را قطع کرده و دوباره به هم پیوستند [پدیده‌ی "بازپیوند مغناطیسی"]  و در این فرآیند، فورانی از انرژی آزاد کردند که به پیدایش این سحابی انجامید. یک چنین فرآیندی در زمانِ توفان‌های زمین‌مغناطیسی (ژئومغناطیسی) در مغناطکره‌ی زمین هم رخ می‌دهد که شفق‌های قطبی و چیزهای دیگر را پدید می‌آورد.

برای بیشتر از این آماده شوید. دنباله‌دار لئونارد دارد به خورشید نزدیک می‌شود تا در ۳ ژانویه از فاصله‌ی ۰.۶۱ ای‌یو با آن دیدار کند. افزایش گرما و نزدیکی به توفان‌های خورشیدی می‌تواند به برون‌ریزی‌ها و گسست‌های تازه دامن بزند. اخترشناسان در نیمکره‌ی جنوبی بهترین دیدگاه را از این دنباله‌دار که دارد در صورت فلکی میکروسکوپ پیش می‌رود خواهند داشت. هرچند تصویر ویلیامز نشان می‌دهد که شمالی‌ها هم می‌توانند آن را ببینند.

دنباله‌دار لئونارد را می توانید اینجا پیدا کنید.

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:
nebula - Comet Leonard - tail - solar wind - Bill Williams - Chiefland Astronomy Village - Florida - Vixen - refractor - SBIG 16803 COD - comet - cedar tree - Leonard Nebula - interplanetary magnetic field - Earth - magnetosphere - geomagnetic storm - aurora borealis - sun - AU - solar storm - constellation Microscopium

منبع: اسپیس‌ودر

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

تلسکوپ فضایی جیمز وب را ردگیری کنید

تلسکوپ فضایی بزرگ بعدی ناسا، جیمز وب (JWST) اکنون دارد به ایستگاه پایانی‌اش، نقطه‌ی لاگرانژ ۲ (ال۲) به پیش می‌رود، جایی که کاوش کیهان را در آن آغاز خواهد کرد. دو شب پیش در پورتوریکو، افرین مورالس ریورا این فضاپیما را در مسیرش در فاصله‌ی ۵۶۳۰۰۰ کیلومتری زمین به تصویر کشید.

جیمز وب که مانند ستاره‌ای از بزرگای (قدرِ) ۱۰ دیده می‌شد، داشت در میان ستارگان صورت فلکی شکارچی پیش می‌رفت. مورالس می‌گوید: «من آن را به کمک یک تلسکوپ ۱۲ اینچیِ LX200 تصویربرداری کردم.»

پرتاب تلسکوپ جیمز وب در روز ۲۵ دسامبر پیروزمندانه بود، ولی برنامه‌ریزان ماموریت همچنان نفس خود را حبس کرده‌اند. این تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری باید پیش از آغاز کار، رشته‌ی پیچیده‌ای از جایگیری‌ها را انجام دهد: گشودنِ پالت‌ها، آفتاب‌گیرها و آینه‌های خود تلسکوپ.

در این میان، ستاره‌شناسان آماتور سرگرم ردگیری این تلسکوپ به کمک مختصاتی هستند که تارنمای JPL Horizons ارایه کرده. در این تارنما، "App" را برگزینید و "JWST" را به عنوان جرمِ هدف وارد کنید.

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:NASA - space telescope - James Webb - JWST - L2 - Lagrange point - Puerto Rico - Efrain Morales Rivera - Earth - magnitude - star - constellation Orion - LX200 telescope - pallet - sunshield - mirror - JPL Horizons - App - JWST

منبع: اسپیس‌ودر

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

سیاهچاله‌ای غول‌پیکر در یکی از کهکشان‌های کوتوله ماهواره راه شیری یافته شد

اخترشناسان رصدخانه‌ی مک‌دانلدِ دانشگاه تگزاس، آستین یک ابرسیاهچاله‌ی (سیاهچاله‌ی ابرپرجرمِ) شگفت‌انگیز را در قلب یکی از کهکشان‌های کوتوله‌ی ماهواره‌ایِ راه شیری به نام کهکشانِ "شیر آی" یا "شیر ۱" یافته‌اند. این سیاهچاله‌ی نویافته که تقریبا هم‌جرم ابرسیاهچاله‌ی کهکشان خودمانست، می‌تواند ما را به ارزیابی دوباره‌‌ی شناختمان از چگونگی فرگشت همه‌ی کهکشان‌ها -آجرهای سازنده‌ی کیهان- وادارد. این پژوهش در نشریه‌ی آستروفیزیکال جورنال منتشر شده است.

تصویری از کهکشان راه شیری. در چارچوب پیوست، کهکشان کوتوله‌ی شیر۱ را که ماهواره‌ی کهکشان خودمانست می‌بینیم. شیر۱ سی برابر کوچک‌تر از راه شیری است

این دانشمندان بر آن بودند تا کهکشان شیر ۱ را به دلیل ویژه و نامعمول بودنش بررسی کنند. شیر ۱ برخلاف بیشتر کهکشان‌های کوتوله‌ای که به گرد راه شیری می‌گردند ماده‌ی تاریک چندانی ندارد. پژوهشگران نمایه‌ی ماده‌ی تاریکِ شیر ۱، این که چگالی ماده‌ی تاریکِ آن از لبه‌ها تا مرکزش چگونه تغییر می‌کند، را سنجیدند. آنها این کار را با اندازه‌گیریِ کشش گرانشی‌اش بر ستارگان انجام دادند: هر چه جابجایی ستارگان سریع‌تر باشد، ماده‌ی تاریکِ بیشتری درون مدارشان انباشته شده. دقیق‌تر بگوییم، این پژوهشگران می‌خواستند بدانند آیا چگالی ماده‌ی تاریک رو به مرکز کهکشان افزایش می‌یابد یا نه. آنها همچنین می‌خواستند بدانند سنجش‌هایی که روی این نمایه‌ها انجام داده‌اند با سنجش‌های پیشین که با بهره از داده‌های تلسکوپیِ قدیمی‌تر همراه با مدل‌های رایانه‌ای انجام شده بود همخوانی دارند یا نه.

این گروه دربردارنده‌ی اخترشناسانِ دانشگاه آستین تگزاس، اِوا نویولا، کارل گبهارت و گرگ زایمان و همچنین همکارانی از بنیاد فیزیک فرازمینی ماکس پلانک (ام‌پی‌ئی) بود و رهبری آنها را ماریا خوزه بوستامانته از دانشگاه آستین تگزاس بر عهده داشت.

آنها برای رصدهایشان از یک دستگاه ویژه به نام "وایرس-دبلیو" (VIRUS-W) در تلسکوپ ۲.۷ متری هارلن جی. اسمیتِ رصدخانه‌ی مکدانلد بهره گرفتند.

هنگامی که این گروه داده‌های بهبودیافته و مدل‌های پیچیده‌شان را به ابریارانه‌ی مرکز رایانش پیشرفته‌ی دانشگاه تگزاس، آستین خوراندند به نتیجه‌ی شگفت‌انگیزی رسیدند.

گبهارت می‌گوید: «مدل‌ها داد می‌زنند که به یک سیاهچاله در مرکز نیاز داریم، واقعا نیاز به ماده‌ی ناریکِ چندانی نداریم.»«ما کهکشان بسیار کوچکی داریم که دارد به درون کهکشان راه شیری فرو می‌رود و سیاهچاله‌اش تقریبا هم‌جرم سیاهچاله‌ی راه شیری است. نسبت جرم بسیار بزرگ است [خود این کهکشان کوتوله ۳۰ برابر کوچک‌تر از راه شیری‌ست]. راه شیری چیره است؛ سیاهچاله‌ی شیر۱ تقریبا برابری می‌کند.» این نتیجه بی‌سابقه است.

پژوهشگران می‌گویند نتیجه‌ای که به دست آورده‌اند به دلیل آمیزه‌ای از داده‌های بهتر و شبیه‌سازی‌های ابررایانه‌ای، با پژوهش‌های گذشته روی شیر۱ تفاوت دارد. منطقه‌ی مرکزی و چگالِ این کهکشان در پژوهش‌های گذشته که بر سرعت‌های تک-ستارگانی تمرکز داشتند، عمدتا کاوش نشده بود. این پژوهش کنونی نشان داد که برای آن چند سرعتی که در گذشته اندازه‌گیری شده بودند گرایشی به سوی سرعت‌های کم وجود داشته. این به نوبه‌ی خود، میزانی که برای ماده‌ی انباشته درون مدارهای آنها به دست آمده بود را کاهش می‌داد.

داده‌های تازه در منطقه‌ی مرکزی متمرکز شده‌اند و این سوگیری بر آنها تاثیر ندارد. میزان ماده‌ی انباشته درون مدارهای این ستارگان سر به فلک می‌کشید.

این یافته‌ها می‌تواند شناخت اخترشناسان از فرگشت کهکشان ها را بلرزاند زیرا به گفته‌ی بوستامانته: «هیچ توضیحی برای این گونه سیاهچاله در کهکشان‌های کوتوله‌ی کُره‌گون وجود ندارد.»

گبهارت می‌افزاید این نتیجه از آنجایی که اخترشناسان به مدت ۲۰ سال، برای شناخت چگونگی پراکندگی ماده‌ی تاریک در کهکشان‌ها، از کهکشان‌هایی مانند شیر۱ با نام "کهکشان‌های کوتوله‌ی کره‌گون" بهره گرفته‌اند، اهمیت بیشتری هم پیدا می‌کند. این گونه‌ی تازه‌ی ادغام سیاهچاله‌ها همچنین سیگنالِ تازه‌ای را برای جستجو به رصدخانه‌های موج گرانشی می‌دهد.

گبهارت می‌گوید: اگر جرم سیاهچاله‌ی شیر۱ بالا باشد، این شاید بتواند چگونگیِ رشدِ سیاهچاله‌ها در کهکشان‌های بزرگ را توضیح دهد.» این بدین دلیل است که با گذشت زمان، با فرو رفتنِ کهکشان‌های کوچکی مانند شیر۱ به درون کهکشان‌های بزرگ‌تر، سیاهچاله‌ی کهکشان کوچک‌تر با سیاهچاله‌ی کهکشان بزرگ‌تر ادغام می‌شود و بر جرم آن می‌افزاید.»

دستگاه وایرس-دبلیو که به دست گروه ام‌پی‌ئی در آلمان ساخته شده، اکنون تنها دستگاهی در  جهان است که می‌تواند این گونه بررسی را روی نمایه‌ی ماده‌ی تاریک انجام دهد. نویولا اشاره کرد که بسیاری از کهکشان های کوتوله [در آسمانِ] نیمکره‌ی جنوبی هدف‌های خوبی برای آن هستند، ولی هیچ تلسکوپی در نیمکره‌ی جنوبی برای آن مجهز به این دستگاه نیست. هرچند تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان (جی‌ام‌تی) که اکنون در دست ساخت در شیلی است، تا اندازه‌ای برای این گونه کارها طراحی شده. دانشگاه تگزاس، آستین یکی از بنیان‌گذاران جی‌ام تی است.

-------------------------------------------------

تلگرام، توییتر، اینستاگرام و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

University of Texas - Austin - McDonald Observatory - black hole - Milky Way - dwarf galaxy - Leo I - galaxy - The Astrophysical Journal - dark matter - star - UT Austin - María José Bustamante - Eva Noyola - Karl Gebhardt - Greg Zeimann - Germany - Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics - MPE - VIRUS-W - Harlan J. Smith Telescope - supercomputer - Advanced Computing Center - supercomputer simulation - dwarf spheroidal galaxy - gravitational wave - Giant Magellan Telescope - GMT - Chile

منبع: دانشگاه تگزاس، آستین

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان

دم دنباله‌دار دارد تکه تکه می‌شود

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۳.۱ مگ)

پدیده‌ای نامعمول و شگفت‌انگیز دارد در دُم دنباله‌دار لئونارد (سی/۲۰۲۱ ای۱) رخ می‌دهد. این دم دارد تکه پاره می‌شود! این گسیختگی را می‌توانید در این تصویر که گرالد رِیمان در روز کریسمس گرفته ببینید.

تقریبا در نیمه‌ی راه تا پایان تصویر (درست اینجا)، یک گُسست نمایان می‌شود. این یک "رویداد از هم گسیختگی" است: تکه‌ای از دم دنباله‌دار لئونارد کنده شده و باد خورشیدی دارد آن را با خود می‌برد.

در این رویداد آب و هوای فضا را سرزنش کنید. فوران‌های تاج خورشیدی (سی‌ام‌ئی‌ها) با برخورد به دنباله‌دارها می‌توانند باعث "بازپیوند مغناطیسی" در دم آنها شوند و حتی گاهی آنها را از جا کنده و به طور کامل از دنباله‌دار جدا کنند. فضاپیمای استریو-ای ناسا چنین رویدادی را در سال ۲۰۰۷ در دنباله‌دار اِنکه دید (در پایان این نوشتار ببینید)

دنباله‌دار لئونارد به فوران تاجیِ شناخته شده‌ای برخورد نکرده، ولی جریان‌های باد خورشیدی هم می‌توانند چنین کاری را انجام دهند. دستکم دو جریان پرسرعتِ باد خورشیدی در هفته‌های گذشته به این دنباله‌دار برخورد کرده که می‌توانند برای توضیح این آشفتگی بسنده کنند.

تصویر دوم را یان هاتنباخ در روز ۲۶ دسامبر گرفته و دم دنباله‌دار لئونارد را نشان می‌دهد که در آسمانِ لاپالمای جزایر قناری کشیده شده است.

هاتنباخ با شگفتی می‌گوید: «درازای این دم دستکم ۳۶ درجه است! از این درازا، شش درجه‌اش را می‌شود با یک دوربین دوچشمی ۱۰ در ۵۰ دید، به همراه "گره‌های" درخشان مربوط به رویدادِ از هم گسیختگی. در آسمان تاریک لاپالما به سادگی می‌توان این دنباله‌دار را مانند ابری دراز و کشیده با بزرگای (قدر) ۳.۹ با چشم نامسلح دید.»

همه‌ی گره‌های دم دنباله‌دار لئونارد رویدادِ از هم گسیختگی نیستند. خود این دنباله‌دار از ۱۵ دسامبر تاکنون ۳ بار دستخوشِ افزایشِ درخشندگی شده که می‌توانستند نشانه‌ی جدا شدن تکه‌هایی از هسته‌ی دنباله‌دار باشند. بیشترِ [آشفتگی] دُمِ دنباله‌دار لئونارد بی‌شک نشانه و مُهرِ ناپایداری‌های پیاپی در این دنباله‌دار است.

هر رویدادی باشد، برای بیش از این آماده شوید. دنباله‌دار لئونارد دارد به خورشید نزدیک می‌شود تا در ۳ ژانویه از فاصله‌ی ۰.۶۱ ای‌یو با آن دیدار کند. افزایش گرما و نزدیکی به توفان‌های خورشیدی می‌تواند به برون‌ریزی‌ها و گسست‌های تازه دامن بزند.

اخترشناسان در نیمکره‌ی جنوبی بهترین دیدگاه را از این دنباله‌دار که دارد در صورت فلکی میکروسکوپ پیش می‌رود خواهند داشت. اینجا می‌توانید آن را پیدا کنید.

عکسی که یان هاتنباخ در روز ۲۶ دسامبر از ۀسمان لاپالمای جزایر قناری گرفته و دنباله‌دار لئونارد و دم بسیار درازش را نشان می‌دهد- اندازه‌ی بزرگ‌تر

جدا شدن دنباله‌دار انکه در اثر برخورد یک توده پلاسمای تاج خورشیدی به آن در سال ۲۰۰۷

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:
tail - Comet Leonard - Gerald Rhemann - Christmas Day - disconnection event - solar wind - CME - magnetic reconnection - NASA - STEREO-A - Comet Encke - comet - Jan Hattenbach - La Palmaa - Canary islandsa - binoculars - core - sun - AU - solar storm - constellation Microscopium

منبع: اسپیس‌ودر

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان