تلماسه‌های راه راه مریخ

چرا این تلماسه‌ها (تپه‌های شنی) روی سیاره‌ی بهرام راه‌راهند؟ هیچ کس پاسخ درست را نمی‌داند.
این تصویر را به تازگی فضاپیمای مدارگرد شناسایی بهرام با دوربین هایراز خود از تلماسه‌های راه‌راه در دهانه‌ی کونوفسکی سیاره‌ی بهرام گرفته.
می‌دانیم که بسیاری از تلماسه‌های بهرام دارای پوشش‌های ناهمواری از یخ دی اکسید کربن (یخ خشک) هستند که مناطق تیره و روشنی را روی آنها پدید آورده‌اند. یخ خشک آب نمی‌شود، بلکه فرازیده (تصعید) شده و یکراست به گاز تبدیل می‌شود.
دی اکسید کربن همچنین یک ماده‌ی گلخانه‌ای‌ست، حتی در حالت جامد و یخزده. بنابراین می‌تواند گرما را زیر یخ خود به دام بیندازد و فرآیند فرازش یا تصعید را از ته آغاز کند، و باعث برون‌ریزی‌های آبفشان-مانندی شود.
به هنگام بهارِ بهرام، این برون‌ریزی‌ها به پیدایش الگویی از مناطق تیره که یخشان باز شده و شن و ماسه‌های تیره‌ترِ زیرشان نمایان شده‌اند می‌انجامد.
ولی این تصویر در فصل پاییزِ بهرام گرفته شده، زمانی که هوا داشته سردتر می‌شده؛ و این چیزیست که باعث رازآلود بودنِ این راه‌راه‌های تیره شده.
یک انگاره (فرضیه) اینست که این تیرگی‌ها دستاورد شکاف‌ها و تَرَک‌هایی در یخ هستند که در اثر برون‌ریزی‌های ضعیف‌تر و یا تنش‌های گرمایی که در چرخه‌ی روز و شب رخ می‌دهند پدید می‌آیند.
شاید نگاه کردن به این تلماسه‌ها و تلماسه‌های دیگر در فصل‌های بهرام بتواند سرنخ‌هایی برای این راز به ما بدهد.

-------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
Mars - dune - Kunowsky Crater - Mars Reconnaissance Orbiter - HiRISE - carbon dioxide - dry ice - sublimate - greenhouse - geyser - thermal stress

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان