نقشه مغناطیسی یک گرداب

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۴.۲ مگ)

کهکشان مارپیچی ام۵۱ (کهکشان گرداب) که با فاصله‌ی ۳۱ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی تازی‌ها دیده می‌شود، دارای قرصی دقیقا "رونما" است، یعنی ما قرص آن را درست از روبرو می‌بینیم و می‌توانیم الگوی مارپیچ ساختارِ یک کهکشان قرص-گون، و چرخه‌ی ابرهای گاز و غباری که کارخانه‌های بزرگ ستاره‌سازی هستند را در آن به خوبی و به زیبایی تمام ببینیم.

تلسکوپ‌های رادیویی در گذشته میدان‌های مغناطیسی آراسته و منظمی را در درازای بازوان بزرگ این کهکشان نشان داده بودند. ولی  اکنون چشم فروسرخ رصدخانه‌ی پوش‌سپهری اخترشناسی فروسرخ ناسا (سوفیا، SOFIA) برای نخستین بار نشان داده که این خطوط مغناطیسی به بخش بیرونی بازوهای مارپیچی که می‌رسند نمایی آشفته می‌آفرینند.

پژوهشگران با بهره‌گیری از یک دستگاه دوربین فروسرخ-دور و قطبش‌سنج تصویری به نام "هاوک+" به مشاهده‌ی نور فروسرخِ قطبیده که از ذرات کشیده‌ی غباری که در راستای میدان مغناطیسی محلی می‌چرخند گسیلیده می‌شد پرداختند و دریافتند که میدان‌های مغناطیسی در بخش‌های بیرونی کهکشان گرداب دیگر از ساختار مارپیچیِ آن پیروی نمی‌کنند و به جای آن، آشفته و به هم ریخته می‌شوند.

چه چیزی باعث بروز این آشوب مغناطیسی شده؟

فرآیندهای شدید ستاره‌زایی در این نواحی آشفته‌بازاری را پدید آورده که تنها با چشم فروسرخ دیده می‌شود. کهکشان زردفام ان‌جی‌سی ۵۱۹۵ که اینجا در بالای چارچوب دیده می‌شود هم با کشیدنِ نوکِ بیرونیِ یکی از بازوهای ام۵۱ بر این آشوب افزوده و احتمالا دارد میدان‌های مغناطیسی را تشدید می‌کند.

این پژوهش که این هفته در ۲۳۷مین نشستجامعه‌ی اخترشناسی آمریکا ارایه شد بر پایه‌ی یافته‌های پیشین سوفیا انجام شده که اهمیت میدان‌های مغناطیسی برای شکل‌دهی به کهکشان‌های مارپیچی و نیز نقش پیچیده‌ی آنها در فرگشت کهکشان‌ها را نشان نمایان کرده بودند.

در این تصویر، نمای زمینه از تلسکوپ فضایی هابل است.

-------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
 spiral galaxy - face-on - Whirlpool Galaxy - M51 - constellation Canes Venatici - NASA - Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy - SOFIA - American Astronomical Society - Radio - magnetic field - spiral arm - polarimeter - HAWC+ - NGC 5195

منبع: nasa و apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان