این کهکشان دارد حکم مرگ خود را امضا می‌کند!
* یافته‌ای تازه نشان می‌دهد که ادغام کهکشان‌ها می‌تواند با بیرون راندن گاز و غبار از کهکشان، به سرعت توانِ ستاره‌زاییِ آن را نابود کند.
کهکشان‌ها در روند فرگشت و تکامل خود دستخوش دگرگونی‌های بسیاری می‌شوند. یکی از مهم‌ترینِ این دگرگونی‌ها مربوط به فرآیند ستاره‌زایی در آنهاست. زمانی که یک کهکشان از آفریدن ستاره بازمی‌ایستد، پیر و خاموش می‌شود و درخشش جوانی‌اش را که دستاورد زایش ستارگان تازه است از دست می‌دهد. ولی اخترشناسان درست نمی‌دانند که دقیقا چه چیزی ستاره‌زایی یک کهکشان را سرکوب و متوقف می‌کند، یا حتی این که آیا همه‌ی کهکشان‌ها به یک شیوه پیر می‌شوند یا نه.
 |
| این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر |
اکنون گروهی از اخترشناسان یک دلیلِ احتمالی برای پیریِ کهکشانی یافته‌اند: برخوردهای کیهانی. این پژوهشگران دو کهکشانِ ادغام‌شونده را در روزگار کهن کیهان دیده‌اند و پی برده‌اند که این برخورد دارد سوخت ستاره‌زاییِ کهکشانِ بزرگ‌تر را از آن جدا می‌کند، چیزی که احتمالا به تواناییِ آن برای ساختن خورشیدهای تازه پایان خواهد داد. گزارش این دانشمندان در شماره‌ی ۱۱ ژانویه‌ی نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده است.
یک برخورد شانسی
این کشف زمانی انجام شد که دانشمندان با بهره از آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) به بررسی گازهای سرد در بیش از ۱۰۰ کهکشان دوردست پرداختند. آنها از شانس با آی‌دی۲۲۹۹ روبرو شدند، ساختاری که از برخوردی تازه میان دو کهکشان پدید آمده. ما این کهکشان را در زمانی می‌بینیم که تنها ۴.۵ میلیارد سال از عمر کیهان می‌گذشته. پژوهشگران نرخ دسترفتِ گاز از آی‌دی۲۲۹۹ را ۱۰ هزار جرم خورشیدی در سال برآورد کردند.
به بیان دیگر، این کهکشان دارد تقریبا ۵۰ درصد از سوختِ ستاره‌سازِ موجودش را به فضا پس می‌زند. پژوهشگران فکر می‌کنند این رویدادِ پس‌زنیِ شگفت‌انگیز می‌تواند زیر سرِ همین ادغام تازه باشد که دو کهکشان را دستخوشِ گسست گرانشی کرده و گازهای آنها را به درون یک دنباله‌ی کِشندی بلند کشیده است. این دانشمندان بر پایه‌ی یافته‌های خود پیش‌بینی می‌کنند که این دسترفتِ گازِ سرد باعث خواهد شد تا چند صد میلیون سال دیگر (چشم برهم زدنی در تاریخ کیهان)، روند ستاره‌زایی در آی‌دی۲۲۹۹ پایان بیابد.
ژرمی فنش، یکی از نویسندگان این پژوهش از مرکز پژوهش‌های اخترفیزیک لیون فرانسه می‌گوید: «این می‌تواند پیامدهای بسیاری برای شناخت ما از چیزی که واقعا فرگشت کهکشان‌ها را شکل می‌دهد داشته باشد.» زیرا ادغام‌های کهکشانی به طور کلی به عنوان یک سازوکار مهم در خاموش کردن ستاره‌زایی در نظر گرفته نمی‌شوند.
در عوض، اخترشناسان معمولا این خاموشیِ ستاره‌زایی را به گرمایی که در خود فرآیندِ ستاره‌زاییِ سریع تولید می‌شود نسبت می‌دادند، یا بادها و برون‌ریزی‌های ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان. گرمایش حکم مرگ را برای جوانه‌زنیِ ستارگان دارد زیرا گاز داغ نمی‌تواند به اندازه‌ی کافی چگالیده شود [که ستاره بسازد-م]. گازهای میان‌ستاره‌ای تنها زمانی که بسیار سرد، حدود ۲۵۳ درجه‌ی سانتیگراد زیر صفر باشند می‌توانند به طور کامل زیر گرانش خود برُمبند و ستارگان تازه بسازند.
شایسته‌ی بازنگری
ولی این پژوهش تازه روی آی‌دی۲۲۹۹ اخترشناسان را به فکر انداخته که شاید عامل‌های دیگری هم در کار باشند.
نویسنده‌ی اصلی پژوهش، آنا گراتزیا پولیزی از مرکز اخترشناسی فراکهکشانی در دانشگاه دورام بریتانیا می‌گوید: «پژوهش ما شواهد قانع‌کننده‌ای را از این نشان می‌دهد که گازی که دارد از آی‌دی۲۲۹۹ بیرون می‌رود به احتمال بسیار در فرآیندهای کشندیِ ناشی از ادغام دو کهکشان مارپیچی به بیرون کشیده شده.»«پس برهمکنش گرانشی میان دو کهکشان هم می‌تواند تکانه‌ی زاویه‌ایِ کافی را برای پرتاب کردن بخشی از گازها به فضای پیرامون کهکشان فراهم کند.» این «نشان می‌دهد که ادغام‌ها هم می‌توانند با محدود کردن توانِ ستاره‌زاییِ کهکشان در درازنای میلیون‌ها سال، روند فرگشت آن را دگرگون کنند.»
پس وی نتیجه می‌گیرد که "هنگام اندیشیدن درباره‌ی عامل‌هایی که رشد کهکشان‌ها را محدود می‌کنند، ادغام‌ها سزاوار بررسی بیشتری هستند."
-----------------------------------------
تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
galaxy merger - star - star formation - sun - Nature Astronomy - Atacama Large Millimeter/submillimeter Array - ALMA - ID2299 - tidal tail - Jeremy Fensch - Centre de Recherche Astrophysique de Lyon - France - quenching - supermassive black hole - spiral galaxy - angular momentum - Annagrazia Puglisi - Durham University - Centre for Extragalactic Astronomy - U.K. -
منبع: آسترونومی دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر