بازسازی سه‌بعدی سحابی خرچنگ
یک ساختار بی‌نظیرِ "قلب-مانند"، با رشته‌هایی از گاز که لانه زنبوری را نشان می‌دهند در مرکز یک پسماندِ ابرنواختر پرآوازه به نام سحابی خرچنگ یافته شده. اخترشناسان این فضای تهی را با جزییاتی بی‌ابقه نقشه‌برداری کرده و یک بازسازی واقع‌گرایانه‌ی سه‌بعدی برای آن انجام داده‌اند. گزارش این دانشمندان در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.
گردشی درون و پیرامون سحابی خرچنگ. اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام یا فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان ببینید
این خرچنگ که "مسیه ۱" هم نامیده می‌شود از انفجار ابرنواختری چشمگیری به جا مانده که نورش در ۱۰۵۴ میلادی به زمین رسیده بود و اخترشناسان جهانِ آن روز تا چند ماه و سال بعد آن را می‌دیدند. ابری از مواد که از این انفجار سهمگین به جا ماند هم چند سده است که توسط اخترشناسان آماتور و حرفه‌ای رصد می‌شود. ولی با وجود این تاریخچه‌ی غنی پژوهش، پرسش‌های بسیاری درباره‌ی نوع ستاره‌ای که در آغاز آنجا بوده و چگونگی رخ دادنِ انفجار اصلی بی‌پاسخ مانده است.
تامس مارتین، پژوهشگر دانشگاه لاوال که رهبری این پژوهش را بر عهده داشت، امیدوارست با بهره از یک بازسازی سه‌بعدی تازه از این سحابی پاسخ این پرسش‌ها یافته شود. وی می‌گوید: «اخترشناسان اکنون این توانایی را خواهند داشت تا پیرامون و درون سحابی خرچنگ بروند و رشته‌هایش را یکی یکی بررسی کنند.»
این دانشمندان از طیف‌سنج تصویربردار نیرومند سایتل (SITELLE) روی تلسکوپ کانادا-هاوایی-فرانسه (سی‌اف‌اچ‌تی) در موناکیا برای مقایسه‌ی پیکره‌ی سه‌بعدیِ سحابی خرچنگ با دو پسماند ابرنواختر دیگر بهره گرفتند. آنها با شگفتی دریافتند که همه‌ی این سه پسماند دارای پرتابه‌هایی هستند که در حلقه‌هایی بزرگ-مقیاس آرایش یافته‌اند، چیزی که نشانگر آمیختگیِ آشفته و گسترده شدنِ توده‌های رادیواکتیو از یک هسته‌ی رُمبیده‌ی آهنی است.
یکی از نویسندگان این پژوهش به نام دن میلیساوژِلیک، استادیار دانشگاه پردیو و کارشناس ابرنواختر نتیجه گرفته که به نظر می‌رسد ریخت‌شناسی فریبنده‌ی سحابی خرچنگ در تضاد با ممحبوب‌ترین توضیح‌ها برای انفجار اصلی است.
 |
| بازسازی سه‌بعدی سحابی خرچنگ از دیدگاه زمین (سمت چپ)، و از زاویه‌ای دیگر که ریخت‌شناسی قلبی-شکل آن را نشان می‌دهد (سمت راست). تصویر بزرگ‌تر |
میلیساوژلیک می‌گوید: «سحابی خرچنگ اغلب دستاوردِ یک ابرنواخترِ "گیراندازی الکترون" در پی رُمبشِ یک هسته‌ی اکسیژن-نئون-منیزیمی پنداشته می‌شود، ولی این ساختار لانه زنبوری شاید نتواند با این سناریو سازگار باشد.»
این بازسازی تازه با بهره از فناوری پیشگامانه‌‌ی به کار رفته در سایتل انجام‌پذیر شد. این فناوری شامل یک تداخل‌سنج مایکلسون است که به دانشمندان اجازه می‌دهد بیش از ۳۰۰ هزار طیفِ پُروضوح از هر تک-نقطه‌ی سحابی به دست آورند.
یکی دیگر از نویسندگان پژوهش، لوران دریسن می‌گوید: «سایتل با در نظر داشتن اجرامی مانند سحابی خرچنگ ساخته شده؛ ولی میدان دید گسترده و سازگارپذیری‌اش آن را به ابزاری آرمانی برای بررسی کهکشان‌های نزدیک و حتی خوشه‌های کهکشانی دوردست تبدیل کرده است.»
انفجارهای ابرنواختری از پرانرژی‌ترین و تاثیرگذارترین پدیده‌های کیهانند. میلیساوژلیک می‌افزاید: «این مهم است که فرآیندهای بنیادین در ابرنواخترها را که زندگی را امکان‌پذیر می‌کنند بشناسیم. سایتل نقشی تازه و هیجان‌انگیز در این شناخت خواهد داشت.»
--------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: Royal Astronomical Society
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر