تنها ۵ روز به ورود تازه‌ترین مهمان سیاره سرخ مانده
 |
تازه‌ترین خودروی مریخ‌نورد ناسا دارد به فرود پایانی‌اش بر سطح این سیاره نزدیک می‌شود. پِرسِه‌وِرِنس یا پشتکار (Perseverance)، بزرگ‌ترین خودرویی که تاکنون تلاش کرده روی سیاره‌ی سرخ بنشیند، بر پایه‌ی برنامه روز ۱۸ فوریه بر خاک بهرام فرود خواهد آمد.
فرود بر بهرام کار دشواری‌ست: حدود ۶۰ درصد ماموریت‌هایی که تا به امروز برای انجامش کوشیده‌اند با شکست روبرو شده‌اند. رشته عملیات پرسه‌ورنس همانند خودروی کنجکاوی خواهد بود که در سال ۲۰۱۲ فرودی پیروزمندانه را بر این سیاره انجام داد؛ با یک سپر گرمایی و چتر نجات که سرعت فرودش را کاست و از حدود ۲۰ هزار کیلومتر بر ساعت به کمتر از ۴ کیلومتر بر ساعت رساند و سپس یک "بالاکش هوایی" (جرثقیل یا بالابر هوایی: sky crane) خودرو را به آرامی پایین آمده و روی سطح بگذارد.
[درباره‌ی عملیات فرود خودروی کنجکاوی در سال ۲۰۱۲ را اینجا خواندید: * گام به گام با "کنجکاوی" به هنگام فرود بر سطح بهرام]
پرسه‌ورنس در دهانه‌ی جیزِرو (یا ییزرو، Jezero) که گمان می‌رود بستر خشک یک دریاچه باشد فرود خواهد آمد، ولی جایگاه دقیقش را نمی‌دانیم. برایونی هورگن، یکی از اعضای گروه پرسه‌ورنس از دانشگاه پوردیوی ایندیانا می‌گوید: «همین که به جو بهرام برخورد کنید دیگر زیر ضربه‌های باد خواهید بود و پیش‌بینی برایتان دشوارتر می‌شود.» به همین دلیل و نیز به دلیل ناهموار بودن چشم‌انداز، دهانه‌ی جیزرو جای بسیار خطرناکی برای فرود پنداشته شده، ولی پرسه‌ورنس دارای سامانه‌ی ناوبری نوینی است که با نزدیک شدن به سطح، عکس می‌گیرد و به طور خودکار نقطه‌ای با ظاهری امن را برای فرود برمی‌گزیند.
بخشی از هدف‌های علمی پرسه‌ورنس جستجوی شواهدی از زندگی در سطح بهرام، چه اکنون و چه گذشته است. هر چند که بعید است این خودرو حتی با داشتن ابزارهای پیچیده‌ی علمی بتواند نشانه‌های زندگی را با قطعیت ۱۰۰ درصد تایید کند.
هورگن می‌گوید: «امیدواریم شواهدی بسیار نیرومند پیدا کنیم- لایه‌هایی از مواد آلی در بافت‌های تشکچه‌ی میکروبی در یک ساحل باستانی، یا چیزی مانند این.»«ولی باز هم باید بررسی کنیم و مطمئن شویم که یک چیز ناشناخته‌ی غیر-زیستی باعث این [لایه‌ها] نشده باشد، و نیز این که واقعا نیازست که نمونه‌هایی را از آنجا به زمین بیاوریم و آنها را در آزمایشگاه بررسی کنیم.»
از همین رو کارِ بخش دیگری از این ماموریت، دریافت و گردآوری نمونه‌های سنگ و خاک است که آنها را به دقت در ۴۳ لوله‌ی آزمایشی که خودرو آنها را در شکمش با خود برده بسته‌بندی کرده و همانجا روی سطح سیاره جا می‌گذارد. سپس کاوشگری دیگر، در ماموریتی که اکنون برای سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده به آنجا رفته و این لوله‌ها را برداشته و به زمین خواهد آورد.
لوری گلیز، مدیر علوم سیاره‌ای ناسا در یک نشست خبری گفت: «اگر پیچیده به نظر می‌رسد، چنین است. اگر افراطی به نظر می‌رسد، بی‌شک چنین است.» ولی به گفته‌ی وی، همه‌ی این پیچیدگی‌ها ارزشش را دارند: «چشمداشت ما اینست که نمونه‌های بهرام داده‌های تازه‌ای برای دهه‌های آینده برایمان فراهم می‌کنند که آنها را با دستگاه‌های آزمایشگاهی پیشرفته‌ای که اکنون نمی‌توانیم به بهرام ببریم بررسی خواهیم کرد.»
دانشمندان هنوز سرگرم بررسی سنگ‌هایی هستند که کاوشگرهای آپولو میان سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۲ به زمین آورده بودند، و این نمونه‌های تازه‌ای که از بهرام آورده خواهد شد می‌توانند روشی همسان برای انجام بررسی‌های دقیق از سطح بهرام، همین جا در آزمایشگاه‌های زمینی فراهم کنند.
آوردن نمونه‌ها یک سود دیگر هم خواهد داشت: می‌تواند مانند گونه‌ای "تمرین پایانی" برای ماموریت‌های سرنشین‌دار به بهرام باشد، احتمالا به معنای بازگرداندن آدم‌ها از سیاره‌ی سرخ پس از فرستادنشان به آنجا. واندا پیترز از سازمان ماموریت‌های علمی ناسا می‌گوید: «پرسه‌ورنس نخستین گام از نخستین سفر رفت و برگشت به دیگر سیاره‌ها است. اگر فرود به خوبی انجام شود، این سفرِ رفت و برگشت به خوبی پیش خواهد رفت.»
--------------------------------------------
فرود بر بهرام کار دشواری‌ست: حدود ۶۰ درصد ماموریت‌هایی که تا به امروز برای انجامش کوشیده‌اند با شکست روبرو شده‌اند. رشته عملیات پرسه‌ورنس همانند خودروی کنجکاوی خواهد بود که در سال ۲۰۱۲ فرودی پیروزمندانه را بر این سیاره انجام داد؛ با یک سپر گرمایی و چتر نجات که سرعت فرودش را کاست و از حدود ۲۰ هزار کیلومتر بر ساعت به کمتر از ۴ کیلومتر بر ساعت رساند و سپس یک "بالاکش هوایی" (جرثقیل یا بالابر هوایی: sky crane) خودرو را به آرامی پایین آمده و روی سطح بگذارد.
[درباره‌ی عملیات فرود خودروی کنجکاوی در سال ۲۰۱۲ را اینجا خواندید: * گام به گام با "کنجکاوی" به هنگام فرود بر سطح بهرام]
پرسه‌ورنس در دهانه‌ی جیزِرو (یا ییزرو، Jezero) که گمان می‌رود بستر خشک یک دریاچه باشد فرود خواهد آمد، ولی جایگاه دقیقش را نمی‌دانیم. برایونی هورگن، یکی از اعضای گروه پرسه‌ورنس از دانشگاه پوردیوی ایندیانا می‌گوید: «همین که به جو بهرام برخورد کنید دیگر زیر ضربه‌های باد خواهید بود و پیش‌بینی برایتان دشوارتر می‌شود.» به همین دلیل و نیز به دلیل ناهموار بودن چشم‌انداز، دهانه‌ی جیزرو جای بسیار خطرناکی برای فرود پنداشته شده، ولی پرسه‌ورنس دارای سامانه‌ی ناوبری نوینی است که با نزدیک شدن به سطح، عکس می‌گیرد و به طور خودکار نقطه‌ای با ظاهری امن را برای فرود برمی‌گزیند.
بخشی از هدف‌های علمی پرسه‌ورنس جستجوی شواهدی از زندگی در سطح بهرام، چه اکنون و چه گذشته است. هر چند که بعید است این خودرو حتی با داشتن ابزارهای پیچیده‌ی علمی بتواند نشانه‌های زندگی را با قطعیت ۱۰۰ درصد تایید کند.
هورگن می‌گوید: «امیدواریم شواهدی بسیار نیرومند پیدا کنیم- لایه‌هایی از مواد آلی در بافت‌های تشکچه‌ی میکروبی در یک ساحل باستانی، یا چیزی مانند این.»«ولی باز هم باید بررسی کنیم و مطمئن شویم که یک چیز ناشناخته‌ی غیر-زیستی باعث این [لایه‌ها] نشده باشد، و نیز این که واقعا نیازست که نمونه‌هایی را از آنجا به زمین بیاوریم و آنها را در آزمایشگاه بررسی کنیم.»
از همین رو کارِ بخش دیگری از این ماموریت، دریافت و گردآوری نمونه‌های سنگ و خاک است که آنها را به دقت در ۴۳ لوله‌ی آزمایشی که خودرو آنها را در شکمش با خود برده بسته‌بندی کرده و همانجا روی سطح سیاره جا می‌گذارد. سپس کاوشگری دیگر، در ماموریتی که اکنون برای سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده به آنجا رفته و این لوله‌ها را برداشته و به زمین خواهد آورد.
لوری گلیز، مدیر علوم سیاره‌ای ناسا در یک نشست خبری گفت: «اگر پیچیده به نظر می‌رسد، چنین است. اگر افراطی به نظر می‌رسد، بی‌شک چنین است.» ولی به گفته‌ی وی، همه‌ی این پیچیدگی‌ها ارزشش را دارند: «چشمداشت ما اینست که نمونه‌های بهرام داده‌های تازه‌ای برای دهه‌های آینده برایمان فراهم می‌کنند که آنها را با دستگاه‌های آزمایشگاهی پیشرفته‌ای که اکنون نمی‌توانیم به بهرام ببریم بررسی خواهیم کرد.»
دانشمندان هنوز سرگرم بررسی سنگ‌هایی هستند که کاوشگرهای آپولو میان سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۲ به زمین آورده بودند، و این نمونه‌های تازه‌ای که از بهرام آورده خواهد شد می‌توانند روشی همسان برای انجام بررسی‌های دقیق از سطح بهرام، همین جا در آزمایشگاه‌های زمینی فراهم کنند.
آوردن نمونه‌ها یک سود دیگر هم خواهد داشت: می‌تواند مانند گونه‌ای "تمرین پایانی" برای ماموریت‌های سرنشین‌دار به بهرام باشد، احتمالا به معنای بازگرداندن آدم‌ها از سیاره‌ی سرخ پس از فرستادنشان به آنجا. واندا پیترز از سازمان ماموریت‌های علمی ناسا می‌گوید: «پرسه‌ورنس نخستین گام از نخستین سفر رفت و برگشت به دیگر سیاره‌ها است. اگر فرود به خوبی انجام شود، این سفرِ رفت و برگشت به خوبی پیش خواهد رفت.»
--------------------------------------------
تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
NASA - Mars - rover - Perseverance - Red Plane - Curiosity rover - sky crane - Jezero crater - lake bed - Briony Horgan - Purdue University - Indiana - navigation - organic - microbial mat - Earth - test tube - Lori Glaze - Apollo - Red Planet - planet - Wanda Peters - Science Mission Directorate
منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر