پرسش و پاسخ درباره ماموریت "مارس ۲۰۲۰"

در روز ۱۸ فوریه، خودروی پرسه‌ویرنس ناسا به سیاره‌ی بهرام رسید و با یک بالابر (جرثقیل) هوایی پرنده به آرامی روی آن نشانده شد. اکنون این خودرو ماموریت دوگانه‌ی خود را آغاز خواهد کرد: برداشتن و انباشتن نمونه‌های سنگ و خاک بهرام برای این که در آینده به زمین آورده شوند، و جستجوی نشانه‌های زندگی بستانی. این خودرو همچنین چندین دستگاه را هم با خود برده که به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا فناوری‌ای که می‌تواند برای کاوش‌های آینده‌ی بهرام نیاز باشد را بیازمایند.

اینجا پرسش و پاسخی درباره‌ی ماموریت خودروی پرسه‌ویرنس با لیا کرین، خبرنگار فضایی نشریه‌ی نیوساینتیست را می‌خوانیم:

پرسش: بالابر یا جرثقیلِ هوایی که پرسه‌ویرنس را به آرامی روی سطح نشاند کجا رفت؟ در پویانمایی‌های ناسا می‌بینیم که پرواز می‌کند و دور می‌شود، ولی تا کجا؟
پاسخ: این بالابر به اندازه‌ای از جایگاه فرود دور می‌شود که هنگام برخورد با سطح، نتواند آسیبی به پرسه‌ویرنس برساند. یک گوشه‌ای روی این سیاره می‌افتد.

پرسش: پس از آن که خودرو نمونه‌های سنگ و خاک سیاره را گرد آورد، آیا زمانی در آینده از آنها بهره‌برداری خواهد شد؟ آیا راهی برای بازگرداندن آنها هست؟
پاسخ: ناسا ماموریتی برای برداشتن این نمونه‌ها و آوردن آنها به زمین در آینده دارد! این ماموریت موقتا برای سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده.

پرسش: دیدن چه چیزی به عنوان یک یافته‌ی پیروزمندانه برای این ماموریت پنداشته می‌شود؟
پاسخ: پرسه‌ویرنس تقریبا اطمینان دارد که یافته‌های شگفت‌انگیزی انجام خواهد داد- هر خودرویی که روی سیاره‌ی سرخ نشانده‌ایم چنین کاری کرده‌اند. ولی چیزی که می‌تواند بیش از همه هیجان‌انگیز باشد یافتن سنگواره‌ی یک تشکچه‌ی میکروبی یا هر چیز دیگری که نشانگر زندگی در گذشته‌ی این سیاره باشد است.

پرسش: چقدر اطمینان هست که هیچ آلودگی زمینی‌ای در این نمونه‌ها نخواهد بود؟ آیا بیان تفاوت میان آلودگی زمینی و زندگی واقعی مریخی کار به نسبت آسانی است؟
پاسخ: این لوله‌های آزمایش پاکیزه‌ترین چیزهایی هستند که تاکنون به بهرام فرستاده‌ایم، بسیار پاکیزه‌تر از تقریبا هر چیز روی زمین، دقیقا به همین خاطر که بیان تفاوت میان مواد زمینی و مواد مریخی می‌تواند دشوار باشد. افزون بر این، پرسه‌ویرنس ۴ "لوله‌ی گواه" یا لوله‌ی شاهد هم با خود برده که برای نمونه‌برداری به کار گرفته نخواهند شد بلکه برای کنترل آزمایش‌ها به کار گرفته می‌شوند تا بتوانیم تقریبا با اطمینان بفهمیم که چه نوع آلودگی‌ای ممکن است فرستاده باشیم. تشخیص میان زندگی واقعی مریخی و آلودگی زمینی به هنگام بررسی نمونه‌ها بسیار مهم خواهد بود.

پرسش: پرسه‌ویرنس برای شناسایی و بررسی زندگی باستانی بیگانه‌ی احتمالی که با "زندگی از آن گونه که می‌شناسیم" تفاوت دارد چقدر تجهیز شده؟ آیا تنها به جستجوی چیزهای آشنا می‌پردازد؟
پاسخ: بشر در کل چندان توانی برای شناسایی زندگی‌ای به جز "آن که می‌شناسیم" ندارد، حتی اگر باستانی نباشد! این احتمال هست که پرسه‌ویرنس بتواند الگوهایی را تشخیص دهد که نشانه‌ی زندگی بیگانه و متفاوت باشند، ولی این به اندازه‌ای دشوار است که بعید به نظر می‌رسد.

پرسش: اگر مدرک انکارناپذیری برای زندگی باستانی یافته شد، چه نوع ماموریتی در پی خواهد اشت؟
پاسخ: به گمان من اگر پرسه‌ویرنس مدرکی از زندگی باستانی روی بهرام بیابد، ماموریت آینده‌مان باید بتواند زیر سطح را تا ژرفای بیشتری بکاود و نمونه‌های بسیاری را بفرستد- شاید یک خودروی دیرینه‌شناس بهتر باشد تا یک خودروی زمین‌شناس! و این بی‌شک به رونق فوری ماموریت‌های بهرام خواهد انجامید.

پرسش: چه چیزی اگر در نمونه‌های خاک بهرام یافته شود شما را شگفت‌زده خواهد کرد؟
پاسخ: من بیش از هر چیز، اگر پرسه‌ویرنس میکروب زنده بیابد شگفت‌زده می‌شوم، بخشی از شگفتی‌ام به دلیل اینست که این خودرو برای یافتن آنها تجهیز نشده و بخشی هم به این دلیل که یافتن چنین چیزی با توجه به محیط خشن روی سطح بهرام بی‌اندازه بعید است.

پرسش: بالگرد اینجنیوتی هم با پرسه‌ویرنس فرود آمده؟
پاسخ: بله، پرسه‌ویرنس این بالگرد را در شکم خود جای داده تا بتواند آن را روی سطح بگذارد.

پرسش: این بالگرد کِی پرواز می‌کند، و پژوهشِ در نظر گرفته شده برای آن چیست؟
پاسخ: یک ماه زمان می‌برد تا مهندسان همه‌ی آزمایش‌های لازم برای برخاستن اینجنیوتی را انجام دهند و پنل‌های خورشیدی‌اش را پُر (شارژ) کنند. این یک نمایشگر فناوری است، از همین رو هیچ سنجشی از دید علمی انجام نمی‌دهد- ولی اگر کار کند، بالگردهای آینده‌ی بهرام خواهند توانست هر گونه کار علمی‌ای انجام دهند و بسیار سریع‌تر از خودروها هم به این سو و آن سو بروند.

پرسش: تا چه مسافتی می‌تواند پرواز کند؟
پاسخ: اینجنیوتی برای پیمودنِ راهی تا ۵۰ متر در هر پروازِ ۹۰ ثانیه‌ای طراحی شده، و می‌تواند تا پنج پرواز آزمایشی انجام دهد.

پرسش: این ماموریت در رابطه با تولید و ذخیره‌ی اکسیژن برای ماموریت‌های آینده چه چیزی را آزمایش می‌کند؟
پاسخ: پرسه‌ویرنس دستگاهی به نام ماکسی یا موکسی (MOXIE)* را با خود برده که تقریبا مانند یک درخت رفتار خواهد کرد: دی‌اکسید کربن را از هوای بهرام می‌مکد، مولکول‌هایش را جدا می‌کند، و اکسیژن به بیرون باز می‌دَمَد. ولی ذخیره‌سازی را آزمایش نمی‌کند زیرا خودمان این کار را از پیش بلدیم، به جایش تنها اکسیژن را به درون جو می‌فرستد.

پرسش: چرا تاکنون فضانوردی به بهرام نفرستاده‌ایم؟
پاسخ: پاسخ ساده اینست که فرستادن انسان‌ها به فضا بسیار سخت‌تر از فرستادن روبات‌ها است. خود فرستادن روبات‌ها هم ساده نیست -تاکنون تنها ۴۰ درصد کاوشگرهایی که به بهرام فرستاده شده‌اند توانسته‌اند با پیروزی بر آن بنشینند. سخت‌تر هم می‌شود اگر همه‌ی چیزهای اضافه‌ای را هم در نظر بگیرید که باید برای زنده ماندن انسان‌ها بفرستیم، چه در درازنای سفر و چه پس از فرود آنها بر بهرام.

--------------------------------------------------
* موکسی (MOXIE) سرنامِ Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment  است.

--------------------------------------------------
تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
NASA - Perseverance - Mars - sky crane - Earth - New Scientist - Leah Crane - planet - fossilized - microbial mat - palaeontology - geology - Ingenuity - helicopter - Mars Oxygen In-Situ Resource Utilization Experiment - MOXIE - carbon dioxide - molecules - oxygen

منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان