آپوفیس، سیارک آخرالزمان، تا ۱۰۰ سال دیگر کاری به زمین نخواهد داشت
* در پی رصدهای تازه، خطرِ سیارک بدنام "۹۹۹۴۲ آپوفیس" دستکم تا یک سده‌ی دیگر از میان رفت.
اخترشناسان از زمان یافته شدنِ این سیارک نزدیک-زمین در سال ۲۰۰۴، و پس از که نخستین برآوردهای انجام شده بر پایه‌ی مدار آغازینش نشان می‌دادند که می‌تواند در سال ۲۰۲۹ به اندازه‌ی خطرناکی به زمین نزدیک شود تاکنون چشم از آن بر نداشته‌اند. بزرگی پیکره‌ی آپوفیس هم به این نگرانی‌ها افزوده بود زیرا پهنایش به ۳۴۰ متر می‌رسید، حدود ۱۰ برابر جرمی که "دهانه‌ی شهابی" (Meteor Crater) در آریزونا را پدید آورد.
 |
| تصویرهای سیارک آپوفیس که از آنتن‌های رادیویی شبکه‌ی فضای دوردست گلدستون و تلسکوپ گرین بنک به دت آمده. سیارک در آن هنگام در ۱۷ میلیون یلومتری زمین بود. هر پیکسل این تصویرها هم‌ارز ۳۸.۷۵ متر است. |
پس از پالایش مشاهدات آغازین، اخترشناسان دریافتند که خطر برخوردی در سال ۲۰۲۹ در کار نیست. اکنون پس از آن که آپوفیس اوایل این ماه (میلادی) بی هیچ خطری از کنار زمین گذشت خبرهای بهتری به دستمان رسیده: این سیارک در ۲۰۶۸ هم کاری با زمین نخواهد داشت. اکنون نام این سنگ فضایی از یک فهرست خطر به نام "جدول خطر برخورد سنتری" (Sentry Impact Risk Table)، که در دست مرکز پژوهش‌های اجرام نزدیک-زمینِ ناسا (سی‌ان‌ئی‌اواس) است پاک شده. مدیریت این جدول با آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (جی‌پی‌ال) است.
جدول خطر برخورد سنتری سیاهه‌ای از سیارک‌هایی‌ست که به اندازه‌ای به زمین نزدیک می‌شوند که برخوردشان در آینده را نمی‌توان نادیده گرفت. این "فهرست خطر" سیارک‌هایی را دنبال می‌کند که بر پایه‌ی پیش‌بینی، تا جایی به زمین نزدیک می‌شوند که احتمال برخود پیش می‌آید، اگرچه خوشبختانه سیاره‌مان با هیچ تهدید زودآیند (قریب‌الوقوع) شناخته شده‌ای روبرو نیست.
داویده فارنوکیا که مدارهای این سیارک را در سی‌ان‌ئی‌اواس بررسی کرده می‌گوید: «زمانی که پس از کالج، کار روی این سیارک را آغاز کردم نمادی برای سیارک‌های خطرزا بود.»
فارنوکیا می‌افزاید: «از پاک شدن آن از فهرست خطر خشنودی خاصی احساس می‌کنیم، و چشم به راه آینده و آگاهی‌هایی هستیم که می‌توانیم در گذر [بعدیِ] آن در ۲۰۲۹ به دست آوریم.» آپوفیس در سال ۲۰۲۹ از فاصله‌ی حدود ۳۲۰۰۰ کیلومتری سطح سیاره‌مان خواهد گذشت، کمی نزدیک‌تر از ماهواره‌های زمین‌آهنگ.
این آگاهی‌های تازه از رصد دیدار آپوفیس با زمین در روز ۵ مارس به دست آمده، زمانی که این سنگ از فاصله‌ی ۰.۱۱ ای‌یوی زمین گذشت؛ هر ای‌یو (AU، یکای اخترشناسی) هم‌ارز فاصله‌ی زمین تا خورشید، برابر با ۱۵۰ میلیون کیلومتر است.
شوربختانه تلسکوپ راداریِ رصدخانه‌ی آرسیبو در پورتوریکو چند ماه پیش، پس از فروریختن در سال ۲۰۲۰ بازنشسته شد، ولی رصدها همچنان به کمک تاسیساتی مانند شبکه‌ی فضای دوردست گلدستون در کالیفرنیا و تلسکوپ گرین بنک در ویرجینیای باختری انجام‌پذیر بود. این تلسکوپ‌های گوناگون خبرهای خوبی درباره‌ی سیارکی منتشر کردند که نیم نسل آن را خطری برای زمین پنداشته بودند.
فلرنوکیا می‌گوید: «برخورد ۲۰۶۸ دیگر در احتمال‌ها جایی ندارد و محاسبه‌های ما هیچ خطر برخوردی تا دستکم ۱۰۰ سال دیگر را نشان نمی‌دهند.» این به گروه دانشمندان اجازه داد تا نام آپوفیس را از سیاهه‌ی خطر بزدایند.
این پویانمایی مسیر مداری سیارک آپوفیس را هنگام گذرِ بی‌خطرش از کنار زمین در ۱۳ آوریل ۲۰۲۰ نشان می‌دهد. با گذر آن از ۳۲۰۰۰ کیلومتری سطح زمین، مسیرش اندکی در اثر گرانش سیاره‌مان کج می‌شود. حرکت‌ها در این پویانمایی ۲۰۰۰ برابر سریع‌تر شده‌اند. اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام، توییتر و یا اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان ببینید
گلدستون و گرین بنک برای دستیابی به تصویر آپوفیس با هم کار می‌کردند- گلدستون یک سیگنال راداری می‌گسیلید و گرین بنک بازتاب آن را دریافت می‌کرد. نمای راداریِ به دست آمده پیکسلی بود، ولی باز هم واگشودی (وضوحی) به اندازه‌ی حدود ۳۸.۷۵ متر در هر پیکسل را نشان می‌داد.
دانشمند جی‌پی‌ال، مارینا بروزوویچ که رهبری چالش راداری با او بود می‌گوید: «اگر یک دوربین شکاری به نیرومندی این رادار داشتیم، می‌توانستیم در لوس آنجلس بنشینیم و منوی شام یک رستوان را در نیویورک بخوانیم.»
این تصویرهای تازه بر شناخت ما از سیارک‌ها خواهند افزود. گروه بررسی کننده‌ی این سیارک همچنین امید داشتند با بهره از این تصویرها پیکره‌ی آن را بشناسند؛ رصدهای پیشین نشان می‌دادند که آپوفیس می‌تواند مانند یک بادام زمینی باشد.
آنها همچنین می‌خواستند آگاهی‌هایی درباره‌ی نرخ چرخش و محور چرخش آن -که کمک می‌کند تا جهت‌گیری‌اش به هنگام گذر از کنار زمین در سال ۲۰۲۹ را بدانیم- به دست آورند. به گفته‌ی این گروه، گذرِ نزدیک از کنار زمین می‌تواند وضعیتِ چرخش این سیارک را به گونه‌ی بی‌خطری تغییر دهد یا "سیارک‌لرزه‌هایی" روی سطح آن پدید بیاورد.
داده‌های سی‌ان‌ئی‌اواس به "دفتر هماهنگی پدافند سیاره‌ای" ناسا فرستاده می‌شود؛ این دفتر برای دستیابی به تازه‌ترین اطلاعات درباره‌ی تهدیدهایی که اجرام کوچک می‌توانند برای زمین باشند، با تلسکوپ‌ها و شریک‌های سازمانی در آمریکا و سراسر جهان همکاری دارد.
---------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر