همگرایی گرانشی جای یک سیاهچاله کمیاب را لو داد!
 |
| برداشت هنری از این سیاهچاله‌ی تازه که خود را با همگرایی گرانشیِ نور یک انفجار پرتو گاما آشاکار کرد |
انفجارهای نیرومندِ پرتوافشان در کهکشان‌های دوردست نشانه‌هایی را از یک سیاهچاله‌ی میان‌جرم آشکار کرده‌اند؛ سیاهچاله‌های میان‌جرم رده‌ای از سیاهچاله‌ها هستند که می‌تواند حلقه‌ی پیوند میان سیاهچاله‌های کوچکی که دیده‌ایم و ابرسیاهچاله‌ای مرکز کهکشان‌ها باشند. یافتن این گونه سیاهچاله‌ها بی‌اندازه دشوار است زیرا مانند ابرسیاهچاله‌ها (سیاهچاله‌های کلان‌جرم) نمی‌درخشند و بزرگ‌تر از آن هم هستند که آشکارهای کنونی امواج گرانشی بتوانند آشکارشان کنند.
ریچل وبستر از دانشگاه ملبورن استرالیا به همراه همکارنش این میان‌وزن کیهانی را با بررسی داده‌های بایگانی شده‌ی حدود ۲۷۰۰ انفجار پرتو گاما یافته‌اند؛ انفجارهای پرتو گاما فوران‌های بی‌اندازه درخشانی از پرتوها هستند که گمان می‌رود از انفجارهایی سهمگین در کهکشان‌های دیگر می‌آیند. وبستر و گروهش این کاتالوگ‌ها را در جستجوی نشانه‌هایی از همگرایی گرانشی که خم شدن نور به گرد اجرام چگال است بررسی کردند.
این پژوهشگران تنها یک نمونه‌ی همگرایی گرانشی را دیدند که در آن، نور یک انفجار پرتو گاما به نام جی‌آربی ۹۵۰۸۳۰ در اثر گرانشِ چیزی به جرم حدود ۵۵ هزار برابر خورشید خم شده بود. جرمی به این سنگینی ولی ناپیدا احتمالا می‌تواند یک سیاهچاله باشد- و اگر این گونه باشد، بسیار کوچک‌تر از کوچک‌ترین ابرسیاهچاله‌هایی که تاکنون دیده‌ایم و بسیار بزرگ‌تر از بزرگ‌ترین سیاهچاله‌های "معمولی" است.
وبستر می‌گوید: «نمی‌توانیم ۱۰۰ درصد مطمئن باشیم [که این یک سیاهچاله است]، ولی دیگر اجرامِ احتمالی یا به اندازه‌ی کافی چگال نیستند یا به انداه‌ی کافی رایج نیستند.» وبستر و همکارانش برآورد کردند که اگر یک سیاهچاله باشد، احتمالا در هر ۱۵ میلیون میلیارد سال نوریِ مکعبِ فضا یک نمونه از آن وجود دارد.
این جرم و نمونه‌های همانندش شاید حلقه‌ی پیوند میان سیاهچاله‌های کوچک (ستاره‌جرم) و سیاهچاله‌های بی‌اندازه بزرگ (کلان‌حرم) باشند. جیمز پینتر، یکی دیگر از اعضای این گروه از دانشگاه ملبورن می‌گوید: «ما سیاهچاله‌های کوچک را یافته‌ایم و سیاهچاله‌های کلان‌جرم را هم دیده‌ایم، ولی در میانه هیچ چیز نیافته‌ایم.» بررسی این اجرام می‌تواند به ما در شناخت چگونگی پیدایش ابرسیاهچاله‌ها، چیزی که یک راز بزرگ در اخترفیزیک نوین است کمک کند.
پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده است.
---------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: نیوساینتیست
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر