مریخ خودش آب‌هایش را مکیده و ناپدیده کرده!

تصویری از سیاره‌ی بهرام که از پیوند حدود ۱۰۰ عکس فضاپیمای مدارگرد وایکینگدرست شده

میلیاردها سال پیش، سیاره‌ی سرخِ بهرام رودها و دریاهایی روی سطحش داشته که اکنون همه‌ی آنها ناپدید شده‌اند. بر پایه‌ی پژوهشی تازه، این سیاره شاید پس از آن خشک شد که پوسته‌اش بیشترِ این آب‌های باستانی را به گونه‌ای برگشت‌ناپذیر مکید و در خود فرو برد.

بسیاری از پژوهش‌ها می‌گفته‌اند بهرام (مریخ) آب‌هایش را همزمان با دسترفتِ هوایش، و از راهِ تبخیر آنها و گریزشان به فضا از دست داده است. ولی این سازوکار نمی‌تواند دسترفت آب در مقیاسی که نظریه‌ها میگویند در بهرام رخ داده بوده را توضیح دهد.

اِوا شلر و همکارانش در بنیاد فناوری کالیفرنیا شبیه‌سازی‌های فرآیند دسترفت آب را با مشاهداتِ خودروی کنجکاوی ناسا و بررسی شهاب‌سنگ‌های بهرام مقایسه کردند تا ببینند چه بر سرِ بقیه‌ی آب‌های این سیاره آمده. شلر این پژوهش را در نشست مجازی دانش ماه و سیاره‌ای که روز ۱۶ مارس برگزار شد ارایه کرد.

بر پایه‌ی مدل شلر و گروهش، آب‌های بهرام در آغاز به اندازه‌ای بوده که می‌توانسته سرتاسر سطح آن را با اقیانوسی به ژرفای دستکم ۱۰۰ متر بپوشاند، و تا حدود ۳ میلیارد سال پیش به خشکیِ امروز رسید. در شبیه‌سازی‌هایی که با مشاهدات شیمیایی بهرام سازگاری داشت، میان ۳۰ تا ۹۹ درصد از این آب‌ها به جای آن که به فضا گریخته باشند، توسط پوسته‌ی خود سیاره مکیده شده و در ساختار مولکولی کانی‌ها جای گرفته‌اند.

شواهدی از این فرآیند در کانی‌های آبداری که در سرتاسر بهرام دیده شده وجود دارد. بتنی اِلمن از بنیاد فناوری کالیفرنیا می‌گوید: «ما در همه‌ی مقیاس‌ها از کاوشگرهای بهرامی این واقعیت را می‌بینیم که آبی که روزگاری روی سطح بهرام بوده (آب مایع) به درون پوسته‌ی سیاره مکیده شده.»

در نظر گرفتن این فرآیند بدین معناست که سطح بهرام می‌توانسته آب مایعی بسیار بیشتر از آنچه گمان برده بودیم را از دست داده باشد. به بیان دیگر، بهرام می‌توانسته در گذشته از آنچه می‌پنداشتیم هم پُرآب‌تر بوده باشد.

گزارش این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده است.

-------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
 Mars - planet - crust - water - Eva Scheller - California Institute of Technology - NASA - Curiosity rover - meteorite - Red Planet - Lunar and Planetary Science Conference - molecular - mineral - Bethany Ehlmann - Science

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان