کشف سیاره‌ای احتمالی پیرامون یکی از درخشان‌ترین ستارگان آسمان

کرکس نشسته (ونند، نسر واقع) پنجمین ستاره‌ی درخشان آمان زمین است

اخترشناسان یک سیاره‌ی داغ احتمالی را در مداری پیرامونِ "کرکس نشسته" ("وَنَنْد، نسر واقع)، یکی از درخشان‌ترین و پرآوازه‌ترین ستارگان آسمانِ زمین پیدا کرده‌اند.

این نامزدِ سیاره‌ی بیگانه، که هنوز نیاز به تایید با رصدها و بررسی‌های بیشتر دارد، تقریبا به اندازه‌ی نپتون است و بسیار به ستاره‌ی کرکس نشسته نزدیک است. این سیاره‌ی ادعا شده هر دور مدار به گرد ستاره‌اش را در ۲.۵ روز زمینی کامل می‌کند.

پژوهشگران دمای سطحی این سیاره‌ی فراخورشیدی را به دلیل فاصله‌ی کمِ این سیاره از ستاره‌اش، حدود ۲۹۷۶ درجه‌ی سانتیگراد برآورد کرده‌اند. بنابراین این فراسیاره اگر به راستی وجود داشته باشد، دومین سیاره از نظر داغی است که می‌شناسیم. (داغ‌ترین فراسیاره، کِلت-۹بی با دمای ۴۳۰۰ درجه‌ی سانتیگراد است. اینجا درباره‌اش خوانده بودید: * کشف سیاره‌ای به داغی یک ستاره!)

کرکس نشسته تنها ۲۵ سال نوری با ازمین فاصله دارد و در جایگاهی به نسبت بالا در آسمان زمین دیده می‌شود، بنابراین پژوهش‌های بیشتر روی این سامانه‌ی سیاره‌ایِ احتمالی یک امکان واقعی است. دانشمندان هم به دنبال جستجو برای تایید این سیاره‌ی به اندازه‌ی نپتون خواهند بود و هم در پی یافتن سیاره‌های احتمالی دیگر پیرامون این ستاره‌ی پرآوازه که در صورت فلکی چنگ رومی (شلیاق) جای دارد.

اسپنسر هرت، نویسنده‌ی اصلی مقاله‌ای برای معرفی این نامزدِ سیاره پیرامون ستاره‌ی کرکس نشسته می‌گوید: «این یک سامانه‌ی بزرگ است، بسیار بزرگ‌تر از سامانه‌ی خورشیدی ما.»

هرت که دانشجوی اخترشناسی در دانشگاه کلرادو، بولدر است می‌افزاید: «سیاره‌های دیگری هم می‌توانند در این سامانه باشند. مساله تنها اینست که بتوانیم شناسایی‌شان کنیم.»

این دانشمندان پس از بررسی داده‌هایی که رصدخانه‌ی فرد لارنس ویپل در آریزونا در درازنای ۱۰ سال گرد آورده بود این سیاره‌ی احتمالی را یافتند. آنها لنگش‌های اندکی را در حرکت ستاره دیدند که نشان‌دهنده‌ی کشش گرانشی از سوی سیاره‌ای در مداری پیرامون آن بود.

اخترشناسان سال‌هاست که در جستجوی سیاره‌هایی پیرامون ستاره‌ی کرکس نشسته هستند. در سال ۲۰۱۳، اخترشناسان خبر یافتن شواهدی از یک کمربند سیارکیِ غول‌پیکر پیرامون این ستاره را اعلام کردند و ابراز امیواری کردند که این یافته بتواند راهگشای دیده شدن سیاره‌هایی باشد. [خبر این کمربند سیارکی را اینجا خوانده بودید: * کشف کمربند سیارکی پیرامون ستاره «نسر واقع»]

ولی گروه یابنده همچنین افزودند که شاید برای تایید سیاره‌ها باید منتظرِ آغاز به کارِ تلسکوپ فضایی نیرومند جیمز وب ناسا باشند که بر پایه‌ی برنامه‌ی کنونی، در اکتبر پرتاب خواهد شد.

کرکس نشسته به اندازه‌ای پرنور است که گفته می‌شود تلسکوپ‌های حرفه‌ای می‌توانند آن را حتی در روز روشن هم ببینند، چیزی که رصدهای پیوسته و سازگارشونده را امکان‌پذیر می‌کند. هرت می‌گوید او و همکارانش امیوارند بتوانند نور مستقیم این نامزد فراسیاره را در بررسی‌های آینده ببینند و هستی‌اش را تایید کنند.

سیاره‌های کرکس نشسته و بیگانگان بارها بخشی اصلی از داستان‌های علمی-تخیلی بوده‌اند، از رشته کتاب‌های "بنیاد" آیزاک آسیموف (که در ۱۹۵۱ آغاز شد) گرفته تا بخش "قفس" در "پیشتازان فضا: مجموعه‌ی اصلی" (که در ۱۹۶۵ پدید آمد و در ۱۹۸۸ روی آنتن رفت)، تا فیلم‌ها یا نمایش‌های تلویزیونیِ "توپ‌های فضایی" (۱۹۸۷)، "تماس" (۱۹۹۷)، و "بابل ۵" (۱۹۹۳-۹۸)، و بسیاری دیگر.

این همه خواهان داشتنِ کرکس نشسته در دانش و داستان‌های علمی-تخیلی تا اندازه‌ی بسیاری به دلیل نزدیکیِ آن به زمین است. با توجه به پهنای تقریبا ۱۰۰ هزار سال نوریِ کهکشان راه شیری، بیست و پنج سال نوری راهی کوتاه در استاندارد کیهانی است. شما هم می‌توانید این ستاره را که در ماه‌های تابستانِ نیمکره‌ی شمالی بخشی از اخترگان یا صورتواره‌ی "سه‌گوش تابستانی" (مثلث تابستانی) در بالای آسمان است، به آسانی و با چشم نامسلح ببینید.

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در شماره‌ی دوم مارس آستروفیزیکال جورنال منتشر شده است.

کرکس نشسته (Vega) نوک بالاییِ اخترگانِ "مثلث تابستانی" است، به همراه کرکس پرنده و دنب

-------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
 planet - Vega - star - Neptune - Earth - sun - KELT-9b - constellation Lyra - solar system - Spencer Hurt - University of Colorado - Boulder - Fred Lawrence Whipple Observatory - Arizona - asteroid belt - NASA - James Webb Space Telescope - Isaac Asimov - Foundation - Star Trek: The Original Series - The Cage - Spaceballs - Contact - Babylon 5 - Milky Way galaxy - naked eye - Summer Triangle - asterism - Astrophysical Journal

منبع: اسپیس دات کام

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان