چین‌های سبز در آسمان
شفق‌های قطبی هنوز هم توانایی غافلگیر کردن ما را دارند در روز ۱۶ آوریل، متیو ویلر که یک شکارچی کارکشته‌ی شفق‌های قطبی در رابسون ولی، بریتیش کلمبیا است، سرگرم تماشای شکل‌گیریِ پرتوهای سبز شفقی در سمت شمال آسمان بود که ناگهان چیزی شگفت‌انگیز چشمش را گرفت: خط‌هایی افقی. وی می‌گوید: «به نظر می‌رسید چیناوهایی (موج‌نقش‌هایی) در شفق باشند.»
در این تصویر که با نوردهی ۱/۲ ثانیه گرفته شده شش تا از این خط‌ها شماره‌گذاری شده‌اند.
در ویدیوی زمان‌گریزی که ویلر گرفته، پویایی (دینامیک) این چیناوها را در یک بازه‌ی ۲۰ دقیقه‌ای می‌بینیم.
اینها "تلماسه" یا خاکریز هستند، گونه‌ی تازه شناخته شده‌ای از شفق‌ها که به دلیل همانندی‌شان با تپه‌های شنی بیابان‌ها به این نام خوانده شده‌اند. نخستین بار یک گروه از پژوهشگران این پدیده را در پژوهشنامه‌ای که همین پارسال منتشر شد توضیح دادند.
تلماسه‌ها یک گودال یا "گمانه‌ی میان‌سپهری" (mesospheric bore) هستند، گونه‌ای موج گرانش هوا که از سطح زمین برمی‌خیزد و در یک موج‌برِ گرمایی در فرازای حدود ۱۰۰ کیلومتری سطح به دام می‌افتد. اگر ذرات باد خورشیدی بر این گودال ببارند، ساختار چین‌دارشان روشن و نمایان می‌شود.
آسمان‌دوستان در دایره‌ی قطبی سال‌ها این پدیده را می‌دیده‌اند بی‌آن که بدانند چه هستند. پیشرفت نامنتظره در ۷ اکتبر ۲۰۱۸ روی داد، زمانی که چندین گروه از جاهایی بسیار دور از هم در فنلاند از این تلماسه‌ها عکس گرفتند. ترفند سه‌گوش‌بندی (مثلث‌سازی) نشان داد که این تلماسه‌ها در فرازای حدود ۱۰۰ کیلومتری، با طول موج ناب و تک‌رنگِ حدود ۴۵ کیلومتر هستند.
این زمینه‌ای تازه برای بررسی با توانِ اکتشاف است. دیده‌بانی تلماسه‌های شفقی می‌تواند به یافته شدنِ موج‌ها و موج‌برهایی که تاکنون در مرزِ میان زمین و فضا ناپیدا بوده‌اند بیانجامد.
--------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس‌ودر
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر