شبی با هوای رنگین‌کمانی

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

چه چیزی باعث شده این آسمان همانند یک رنگین‌کمانِ تکرارشونده‌ی غول‌آسا بدرخشد؟ پاسخ این پرسش "هواتاب" است.

هواتاب پدیده‌ایست که در هر جایی می‌تواند رخ دهد ولی معمولا به سختی دیده می‌شود. با این وجود یک آشفتگی -مانند نزدیک شدن یک جبهه‌ی توفانی- می‌تواند چین و شکن‌های بزرگی در جو زمین پدید آورد که به نام "امواج گرانش جَوی" شناخته می‌شوند.
[این امواج پدیده‌ای مکانیکی مربوط به شاره‌ها هستند و به کلی با امواج گرانشی اخترفیزیکی تفاوت دارند-م]

امواج گرانش جوی که به نام "امواج چگالی" یا "امواج گرانی" هم خوانده می‌شوند نوسان‌هایی در هوا هستند و به شیوه‌ای همانند امواجی پدید می‌آیند که از افتادن یک سنگ در یک آبگیر آرام ایجاد می‌شود. اگر بتوانیم با نوردهی بلند و از جایی در راستای دیواره‌ی عمودی این امواج عکس بگیریم، شاید بتوانیم ساختار موجدار هوا که از هواتاب روشن شده را آشکار کنیم.

خوب، ولی این رنگ‌های هواتاب از کجا آمده؟

هواتاب سرخ تیره به احتمال بسیار از مولکول‌های OH (هیدروکسیل) در فرازای حدود ۸۷ کیلومتری آسمان که به هنگام روز در اثر تابش پرتوهای فرابنفش خورشید برانگیخته شده بودند سرچشمه گرفته. هواتاب نارنجی و سبز هم به احتمال بسیار توسط اتم‌های سدیم و اکسیژن در فرازای کمی بالاتر پدید آمده.

این عکس به هنگام بالا رفتن از کوه پیکو در آزور پرتغال گرفته شده. چراغ‌های جزیره‌ی فیال در اقیانوس اطلس زمینِ زیر پا را روشن کرده‌اند. از پشت پرتوهای راه راه هواتاب نیز آسمانی زیبا نمایان است، با نوار مرکزی کهکشان راه شیری در مرکز عکس، و ام۳۱ یا کهکشان زن در زنجیر (آندرومدا) نزدیک بالا، سمت چپ. 

در تصویر دوم، نقشه‌ی آسمان نیز به چشم‌انداز افزوده شده. نقطه‌چین‌های سرخ رنگ راستای امواج گرانش یا چگالی هوا را نشان می‌دهند.

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:

rainbow - Airglow - Earth - gravity wave - OH molecule - ultraviolet - Sun - sodium - oxygen - atom - Mount Pico - Milky Way Galaxy - M31 - Andromeda Galaxy

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان