یادگار دست‌نخورده فلزی
این چشم‌انداز زیبا و چشم‌نوازِ پر از کهکشان‌های درخشان، چیزی به راستی چشمگیر در دلش دارد: یادگار دست‌نخورده‌ای از روزگار آغازین کیهان.
این یادگار باستانی را می‌توانید در مرکز تصویر ببینید- یک کهکشان عدسی بزرگ به نام ان‌جی‌سی ۱۲۷۷ که عضو خوشه‌ی کهکشانی پرآوازه‌ی برساووش (یکی از پرجرم‌ترین ساختارها در کیهان نزدیک) است و حدود ۲۲۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد.
 |
| این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر |
ان‌جی‌سی ۱۲۷۷ را "یادگار کیهان آغازین" نامیده‌اند زیرا به نظر می‌رسد همه‌ی ستارگانش حدود ۱۲ میلیارد سال پیش به دنیا آمده‌اند، یعنی تنها ۱.۸ میلیارد سال پس از مهبانگ. این کهکشان انباشته از ستارگان پُرفلز کهنسال، و منزلگاه خوشه‌های کروی بسیار است؛ خوشه‌های کروی توده‌هایی گوی‌مانند و کروی از ستارگانند که مانند ماهواره به گرد یک کهکشان می‌چرخند. ولی خوشه‌های کرویِ کهکشان ان‌جی‌سی ۱۲۷۷ به طور عمده سرخ و پُرفلزند- بسیار متفاوت با خوشه‌های آبی و کم‌فلزی که به طور معمول پیرامون کهکشان‌هایی با همین اندازه می‌بینیم.
مفهوم فلز در اخترشناسی با فلز در شیمی تفاوت دارد. در اخترشناسی به عنصرهای سنگین‌تر از هیدروژن و هلیوم "فلز" می‌گویند؛ این عنصرهای سنگین دستاورد همجوشی در هسته‌های داغ ستارگان بزرگند که با انفجار ابرنواختری ستاره، در سراسر گیتی پراکنده می‌شوند.
از همین رو، محتوای فلز یک ستاره با سن آن نسبت دارد: هر چه ستاره‌ای دیرتر به دنیا آمده باشد پرفلزتر است، زیرا نسل‌های پیشینِ ستارگان، فضایی که این ستارگان بعدها در آن به دنیا آمده‌اند را با عنصرهای سنگین پر کرده بوده‌اند.
به باور دانشمندان، کهکشان‌های بزرگ -و خوشه‌های کروی‌شان- در دو گام پدید می‌آیند: نخست یک رُمبش در روزگار آغازین که یک ستاره‌فشانی بزرگ به همراه دارد و خوشه‌های سرخ پرفلز می‌سازد، و گام دیگر یک دوره‌ی انباشت و رمبش دیرترِ مواد که ستارگان آبی‌تر و کم‌فلزتر پدید می‌آورد.
کشف خوشه‌های سرخ کهکشان ان‌جی‌سی ۱۲۷۷ نشان می‌دهد این کهکشان یک عتیقه‌ی ناب است که گام دوم را دور زده و آن را از سر نگذرانده. از همین رو ان جی‌سی ۱۲۷۷ دانشمندان را با پرسش‌هایی درباره‌ی چگونگی پیدایش و فرگشت کهکشان‌ها روبرو کرده- موضوعی داغ در اخترشناسی نوین.
--------------------------------------------
تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskiestwitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
lenticular galaxy - NGC 1277 - Perseus Cluster - Earth - star - Big Bang - globular cluster - metal - element - hydrogen - helium - core - star formation
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر