نگاه هابل به یک مارپیچ تاب خورده
 |
| این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۷.۱ مگ) |
تلسکوپ فضایی هابل تصویر تازه و خیره‌کننده‌ای از یک کهکشان مارپیچی دوردست که در کشاکش گرانشی با همسایه‌اش دچار وادیسی و تغییر پیکره شده گرفته.
این کهکشان مارپیچی با نام ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ که با فاصله‌ی حدود ۱۲۰ میلیون سال نوری از زمین، در صورت فلکی قیفاووس جای دارد، در تصویر گسترده‌تری به همراه همسایه‌ی عدسیِ کوچک‌ترش، ان‌جی‌سی ۲۳۰۰ دیده می‌شود. کشش گرانشی این همسایه‌ی کوچک ساختار ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ را تاب داده و پیکره‌ای کج و ناموزون به آن داده، چیزی که مایه‌ی ورود آن به اتلس کهکشان‌های اَفد یا ویژه (peculiar) شده است، کاتالوگی از شگفت‌انگیزترین توده‌های ستاره‌ای که نخستین بار در ۱۹۶۶ انتشار یافت.
همچنان که ان‌جی‌سی ۲۳۰۰ نیروی گرانشی بر یک سمتِ ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ وارد می‌کرد، بیرونی‌ترین بخش‌های بازوهای مارپیچی این کهکشانِ بزرگ‌تر هم از مرکزش دور و دورتر می‌شدند [بازوهایی که به ان‌جی‌سی ۲۳۰۰ نزدیک بودند کش می‌آمدند] و در نتیجه ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ چنین پیکره‌ی نامتقارنی پیدا کرد.
همان گونه که پاهای یک عنکنبوت از بدنش در مرکز بیرون زده‌اند، بازوان مارپیچی یک کهکشان مارپیچی هم از هسته‌ی مرکزی آن بیرون زده‌اند. این بازوها رشته‌های درخشانی هستند که نسبت به دیگر بخش‌های کهکشان چگالی ستاره‌ایِ بیشتری دارند. این بازوهای تابیده ویژگی نمایانِ کهکشان‌های مارپیچی هستند، کهکشان‌هایی که نسبت به دیگران ساختار پیچیده‌تری دارند- با داشتنِ کوژ مرکزی، یک قرص تخت با بازوهایی که بیشترِ ستارگان در آنها انباشته شده‌اند و یک هاله‌ی ستاره‌ایِ کم‌چگال‌تر که قرص را در بر گرفته. کهکشان خودمان، راه شیری و همچنین همسایه‌اش زن در زنجیر (آندرومدا)، هر دو کهکشان‌هایی مارپیچی‌اند.
ناهنجاری پیکره‌ی ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ تنها زیر سرِ برهمکنش با ان‌جی‌سی ۲۳۰۰ نیست. گازهای بی‌اندازه داغی که به طور معمول در فضای خوشه‌های کهکشانی پخش شده هم بر آن اثر می‌گذارد.
سازمان فضایی اروپا (اسا) در شرح این تصویر نوشته که این گازهای ابرداغ موجی از ستاره‌زایی (فرآیند ستاره‌فشانی) در ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ به راه انداخته که می‌توان آن را مانند لکه‌هایی درخشان و آبی‌فام در سمت چپِ تصویرِ نمای نزدیک دید. به گفته‌ی اسا، موج تازه‌ی ستاره‌فشانی در ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ هم به پیدایش اجرامی شگرف‌تر ربط دارد- سیاهچاله‌ها و ستارگان نوترونی در سامانه‌های دوتایی.
گفتنی‌ست برهمکنش ان‌جی‌سی ۲۲۷۶ با همسایه‌ی کوچکش و کش آمدن لبه‌های بیرونی بازوان مارپیچی‌اش باعث برداشتِ دروغینِ ما از جهت‌گیریِ آن شده و مانند کهکشانی رونما (از روبرو) دیده شود. ولی برای پی بردن به جهت‌گیری واقعی آن کافیست به هسته‌ی درخشان و به ظاهر برون‌مرکزش نگاه کنیم.
-------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر