ابرهای ناهید خشک‌تر از آنند که میزبان زندگی باشند
ابرهای سیاره‌ی ناهید، که به طور عمده از اسید سولفوریک ساخته شده‌اند، آبِ بسیار کمتر و اسیدِ بسیار بیشتری از آن دارند که حتی سختی‌دوست‌ترین گونه‌های زیستی روی زمین هم بتوانند در آنها زنده بمانند. این یافته‌ی پژوهش تازه‌ای درباره‌ی زیست‌پذیریِ هوای این سیاره است و از هیجان نشانه‌هایی از زندگی احتمالی که به تازگی آنجا دیده شده می‌کاهد.
در سال ۲۰۲۰، یک گروه به رهبری جین گریوز در دانشگاه کاردیف بریتانیا نشانه‌هایی از یک مولکول به نام فسفین را در ابرهای زهرآگین ناهید پیدا کرد. فسفین روی زمین یکی از فرآورده‌های فرعیِ زندگی است و این دانشمندان هم چون نتوانستند راه دیگری برای تولید آن در ناهید پیدا کنند، گفتند که می‌تواند نشانه‌ی زندگی در آنجا باشد. [خبرش را اینجا خواندید: * نشانه‌های احتمالی زندگی در ناهید دیده شد!]
با این همه، بررسی تازه‌ای که جان هالزورث و همکارانش در دانشگاه کوینز بلفاست بر پایه‌ی آمیزه‌ای از کارهای آزمایشگاهی و مشاهدات کاوشگرهایی که در اواخر دهه‌ی ۷۰ و اوایل دهه‌ی ۸۰ به ناهید سر زده بودند انجام داده‌اند نشان میدهد که زندگی احتمالا در آن ابرها امکان‌ناپذیر است.
این نتیجه‌گیری بر پایه‌ی محاسبه‌های فعالیت آبی در ریزقطره‌های ابرها انجام شده، چیزی مانند سنجش نمناکی (رطوبت). "فعالیت آبی" برای آب خالص مایع ۱ است و "فعالیت آبی" برای خشکیِ کامل برابر با ۰ دانسته می‌شود. آنها فعالیت آبی برای ابرهای ناهید را کمتر از ۰.۰۰۴ اندازه گرفتند، تا اندازه‌ای به این دلیل که اسید در یک ریزقطره از فعالیت آبی آن می‌کاهد.
هالزورث می‌گوید این یک انباشت آب (غلظت آب) ۱۰۰ بابر کمتر از چیزیست که برای جان‌سخت‌ترین میکروب‌های روی زمین نیازست: «این یک فاصله‌ی پُرنشدنی با چیزیست که زندگی برای فعالیت نیاز دارد.»
وی می‌افزاید در ناحیه‌ای به این خشکی، غشاهایی که یاخته‌ها (سلول‌ها) را کنار هم نگه می‌دارد از هم می‌پاشد: «حتی بردبارترین میکروب زمین در برابر خشکی هم شانسی برای زندگی در ناهید نخواهد داشت.»
بی‌شک، یک میکروب روی زمین نیازی به سرسختی کافی برای زنده ماندن در ناهید ندارد. یانوش پتکفسکی از بنیاد فناوری ماساچوست می‌گوید: «عملا هیچ جایی از زمین شرایط خشنِ ابرهای ناهید را ندارد.»«این ابرها بیش از ۱۰۰ برابر خشک‌تر از بیابان آتاکاما که خشک‌ترین جای زمین است هستند.»
این امکان هست که زندگی‌ای که توانسته در ناهید پدید بیاید سرسخت‌تر از اینجا باشد، یا شاید جانداران در آنجا اصلا بر پایه‌ی آب نباشند، برخلاف زندگی‌ای که می‌شناسیم.
کلارا سوزا-سیلوا از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین می‌گوید: «بی‌شک هیچ زندگی زمینی‌گونه‌ای -حتی سرسخت‌ترین جانورانِ سختی‌دوست ما- در آنجا به آن خوش نخواهد گذشت. ولی ما نمی‌دانیم قانون‌های کیهانی زیست‌شناسی چه هستند.» شوربختانه حتی نمی‌دانیم زندگی غیرزمینی‌گونه را چگونه باید شناسایی کنیم.
اگرچه احتمال وجود زندگی شناور در ابرهای ناهید چشم‌انداز خوبی ندارد، ولی شاید هنوز هم کورسوی امیدی باشد. گریوز می‌گوید: «اسیدیته برای ریزقطره‌های ابرهای ناهید بسیار نامعلوم است. همچنین احتمال می‌رود که شرایط [در آنجا] یکدست و یکنواخت نباشد (مانند زمین) و بنابراین بخش‌هایی از ابرها بتوانند مناسب‌تر از بخش‌های دیگر باشند.»
سه ماموریت برای رفتن به ناهید در یک دهه و اندی آینده برنامه‌ریزی شده که شاید بتوانند در گره‌گشایی از راز زیست‌پذیری ابرهای آن به ما کمک کنند. اگر زندگی‌ای متفاوت با زندگی زمینی در آنجا باشد، این کاوشگرها توان پیدا کردنشان را ندارند ولی این را می‌توانند روشن کنند که آیا جایی از جو سوزان ناهید هست که زندگی زمینی‌گونه شانسی برای پایداری داشته باشد یا نه.
پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده است.
--------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: نیوساینتیست
