متانی که از دل انسلادوس بیرون می‌زند می‌تواند نشانه زندگی در آنجا باشد
* بر پایه‌ی پژوهشی تازه، متانی که از آبفشانهای انسلادوس بیرون می‌زند می‌تواند نشانه‌ای از زندگی بیگانه در دریای زیرزمینی این ماهِ کیوان باشد.
فضاپیمای مدارگرد کاسینی ناسا در سال ۲۰۰۵ آبفشان‌هایی را دید که ذراتِ یخ آب را از شکاف‌های "راه راه ببری" نزدیک قطب جنوب انسلادوس به فضا می‌پاشند. باور بر اینست که این مواد که توده‌ای را می‌سازند که حلقه‌ی Eی کیوان (دومین حلقه‌ی بیرونی آن) را تغذیه می‌کند از یک اقیانوس غول‌پیکرِ آب مایع در زیر پوسته‌ی این ماه سرچشمه می‌گیرند.
و در این توده‌ها به جز یخ آب چیزهای دیگری هم هست. کاسینی در چندین باری که از کنار این ماهِ ۵۰۴ کیلومتری گذشت، بسیاری از همنهش‌های (ترکیب‌های) دیگر را هم دید- برای نمونه، دی‌هیدروژن (H2) و چندین گونه از همنهش‌های آلی کربن-دار، از جمله متان (CH4).
دی‌هیدروژن و متان به ویژه برای اخترزیست‌شناسان فریبنده هستند. به گفته‌ی دانشمندان، دی‌هیدروژن به احتمال بسیار در برهمکنش‌هایی میان سنگ‌ها و آب داغ در بستر دریای انسلادوس ساخته می‌شود، که نشان می‌دهد این ماه دارای چاه‌ها یا دریچه‌های آبگرمایی (هیدروترمال) در ژرفای دریایش است- همان گونه محیطی که احتمالا گهواره‌ی زندگی در زمین خودمان بوده.
افزون بر این، دی‌هیدروژن روی زمین، برای برخی از میکروب‌ها که در فرآیندی به نام متان‌سازی (متان‌زایی یا متانوژنز، (methanogenesis)، از دی‌اکسید کربن متان تولید می‌کنند انرژی فراهم می‌کند. شاید یک چنین چیزی در انسلادوس هم دارد رخ می‌دهد، به ویژه با توجه به این که کاسینی دی‌اکسید کربن و میزان غافلگیرکننده‌ای متان را هم در فواره‌های این ماه دیده بود.
رژیز فریر، استادیار بخش بوم‌شناسی و زیست‌شناسی فرگشتی در دانشگاه آریزونا می‌گوید: «ما می‌خواستیم بدانیم: آیا میکروب‌های زمینی-مانندی که دی‌هیدروژن "می‌خورند" و متان تولید می‌کنند می‌توانند متان فراوانی که کاسینی دیده را توضیح دهند؟»
بنابراین فریر و همکارانش رشته‌ای از مدل‌های ریاضی را ساختند که احتمالِ ریشه‌ی رزیستیِ متانِ انسلادوس را ارزیابی می‌کردند. شبیه‌سازی‌ها گوناگون بود؛ این دانشمندان به بررسی این پرداختند که برای نمونه، آیا تولیدِ دی‌هیدروژنِ دیده شده می‌تواند تاییدکننده‌ی جمعیتی از میکروب‌های انسلادوس باشد، و این جمعیت چه تاثیری بر نرخ ورود دی‌هیدروژن و متان به افشانه‌های انسلادوس خواهند داشت، به همراه چیزهای دیگر.
فریر می‌گوید: «کوتاه سخن، ما نه تنها می‌توانیم این را که آیا مشاهدات کاسینی با یک محیط زیست‌پذیر سازگار است یا نه ارزیابی کنیم، بلکه می‌توانیم پیش‌بینی‌های چندایی (کمّی) درباره‌ی چیزهایی انجام دهیم که اگر متانوژنز واقعا در بستر دریای انسلادوس رخ دهد باید دیده شوند.»
این ارزیابی باید مایه‌ی شادی کسانی از ما شود که امیدوارند چیزی دردریای تاریک و سرد انسلادوس شنا کند. این دانشمندان تعیین کردند که شیمی دریچه‌های آبگرمایی غیرزیستی (بدون کمک جانداران، abiotic)، از آن گونه که روی زمین می‌شناسیم، نمی‌تواند انباشت متانی که کاسینی دیده را به خوبی توضیح دهد. ولی افزودن سهم میکروب‌های متان‌ساز (متانوژن) این شکاف را به خوبی پر می‌کند.
برای روشن‌سازی: این پژوهش تازه، که ماه پیش در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شد نمی‌گوید که زندگی در انسلادوس وجود دارد. برای نمونه، پژوهشگران می‌گویند شاید این ماه یخی دارای گونه‌هایی از واکنش‌های متان‌سازی غیرزیستی باشد که روی زمین رایج نیستند- چه بسا واپاشیِ مواد آلی آغازینی که از روزگار تولد این ماه به جا مانده‌اند. در حقیقت، اگر چنان چه برخی از دانشمندان باور دارند انسلادوس از موادِ سرشار از آلی‌ای که دنباله‌دارها آورده بودند ساخته شده باشد، این انگاره‌ی دوم [واپاشی مواد آلی] بسیار مناسب خواهد بود. [انگاره=فرضیه]
تا اندازه‌ای می‌شود گفت این بستگی به چیزی دارد که به باورمان، باید انگاره‌های گوناگون را با آن آغاز کنیم. برای نمونه، اگراحتمال وجود زندگی در انسلادوس را بی‌اندازه پایین بینگاریم، چنین سازوکارهای غیرزیستیِ جایگزینی بسیار محتمل‌تر می‌شوند، حتی اگر در برابر چیزی که اینجا روی زمین می‌شناسیم بسیار بیگانه باشند.»
فریر می‌گوید: «با این وجود به نظر می‌رسد متانوژنز زیستی با داده‌ها سازگار است. به بیان دیگر، نمی‌توانیم "انگاره‌های "موجود زنده" را به عنوان "بسیار ناممکن" کنار بگذاریم. برای رد کردن انگاره‌ی موجود زنده، باید داده‌های بیشتری از ماموریت‌های آینده به دست بیاوریم.»
--------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر