یافته شدن یک کوتوله سفید به اندازه ماه ولی پرجرم‌تر از خورشید
 |
| برداشت هنری: همسنجی میانِ اندازه‌های کره‌ی ماه و کوتوله‌ی سفیدی که تازه یافته شده |
کوچک‌ترین کوتوله‌ی سفیدی که تاکنون یافته شده پیکره‌ای به اندازه‌ی ماهِ زمین دارد ولی دارای جرمی بیش از خورشید است. تازه، به نظر می‌رسد دارد فشرده‌تر و کوچک‌تر هم می‌شود، روندی که می‌تواند به انفجاری هولناک بیانجامد.
ایلاریا کایاتزو از بنیاد فناوری کالیفرنیا به همراه همکارانش این ستاره را که زی‌تی‌اف جی۱۹۰۱۳۲.۹+۱۴۵۸۰۸.۷ نام گرفته به کمک تاسیسات اجرام گذرای زوییکی در کالیفرنیا یافتند و سپس با رصدهای بیشتر به کمک تلسکوپ‌های دیگر، ویژگی‌هایش را تایید کردند.
پژوهشگران دریافتند که این ستاره به گونه‌ای باورنکردنی سریع می‌چرخد، با هر دور در ۶.۹ دقیقه. شدت میدان مغناطیسی در سطحش چیزی میان ۶۰۰ تا ۹۰۰ مگاگاوس است- بیش ۱ میلیارد برابر نیرومندتر از میدان مغناطیسی زمین.
این ستاره که حدود ۱۳۰ سال نوری از زمین دور است، شعاعی نزدیک به ۲۱۴۰ کیلومتر دارد که تنها ۴۰۰ کیلومتر بزرگ‌تر از ماه است. ولی همچنین جرمی حدود ۱.۳ برابر خورشید دارد و از این رو، جرمش نزدیک به بالاترین حد جرمی‌ست که یک کوتوله‌ی سفید می‌تواند داشته باشد. بیشتر کوتوله‌های سفید در پایان زندگی تک-ستارگان پدید می‌آیند ولی جرم بی‌اندازه‌ی این نمونه نشان می‌دهد که احتمالا دستاورد پایانیِ ادغام دو زادارِ کوتوله‌ی سفید است (زادار = نیا، پدیدآورنده، پیشرو).
کایاتزو می‌گوید: «اگر [دو زادارِ کوتوله‌ی سفید] هر دو بزرگ و پرجرم باشند، دستاورد پایانی ادغامشان یک انفجار خواهد بود، یک ابرنواختر... ولی اگر این دو چندان پرجرم نباشند، سیستم می‌تواند زنده بماند و یک کوتوله‌ی سفید دیگر پدید آید، یک کوتوله‌ی سفیدِ بسیار شگرف.»«این نمونه واقعا روی مرز است- تنها از انفجار گریخته.»
پژوهشگران می‌گویند به دلیل فشار بی‌اندازه بالا در هسته‌ی این کوتوله‌ی سفید، فرآیندهای اتمی شگفت‌آوری می‌توانند در آن رخ دهند که پروتون‌ها را به نوترون تبدیل کرده و به ستاره امکان می‌دهد تا باز هم فشرده‌تر شود.
کایاتزو می‌گوید: «این نه تنها کوچک‌ترین کوتوله‌ی سفیدی‌ست که تاکنون یافته شده، بلکه دارد کوچک‌تر هم می‌شود.»«اگر این روند ادامه یابد چه بسا در خود برُمبد.» این رُمبش هم می‌تواند به پیدایش یک ستاره‌ی نوترونی با چگالی فراتر از باور بینجامد و هم به یک انفجار در چند صد میلیون سال آینده. پ شاید این کوچک‌ترین کوتوله‌ی سفید نتواند تا همیشه از انفجار سر باز زند (طفره رود).»
این پژوهشنامه در نشریه‌ی نیچر منتشر شده است.
--------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: نیوساینتیست
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر