یک ستاره در هفت آسمان: چرا نخستین نمونه‌برداری پرسه‌ویرنس به شکست انجامید؟

چارچوب سمت راست سوراخی را نشان می‌دهد که در نخستین مته‌کاری خودروی پرسه‌ویرنس برای نمونه‌برداری پدید آمد. در چارچوب سمت چپ هم سایه‌ی خود خودرو را می‌بینیم که با یکی از دوربین‌های ناوبری خودش گرفته شده

پس از شش ماه رانندگی و گشت و گذار در سیاره‌ی بهرام (مریخ)، سرانجام خودروی پرسه‌ویرنس ناسا کوشید تا در روز ۶ اوت سطح سیاره را مته کرده و نخستین نمونه‌برداریش را انجام دهد. همه چیز روبراه به نظر می‌رسید، ولی هنگامی که گروه گردانندگان خودرو پس از مهر و موم شدن لوله‌ی نمونه و جایگذاری‌اش درون خودرو آن را بررسی کردند پی بردند که تهی است و چیزی درونش نیست.

جنیفر تراسپر، مهندس پروژه‌ی پرسه‌ویرنس در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا می‌گوید: «در عمل همه چیز خوب پیش رفت به جز این که رفتار سنگ به گونه‌ای بود که به ما اجازه نداد هیچ نمونه‌ای به درون لوله بریزیم.» پس از زیر و رو کردن داده‌ها، گردانندگان ماموریت بر این گمانند که هنگامی که خودرو سنگ را مته می‌کرد تا نمونه بردارد، سنگ خُرد شد و به گَردی (پودری) نرم تبدیل شد و از لوله به بیرون پاشید.

[سنجش سوراخ مته‌کاری شده نشان می‌دهد که در عملیات مغزه‌برداری در این سنگ، تنها تکه‌های ریز و نرمی پدید آمده که به دلیل اندازه‌شان و نداشتن هیچ تکه‌ی بزرگی از مغزه، حفظ نشده‌اند. به نظر می‌رسد این سنگ به اندازه‌ی کافی سخت و سفت نبوده که مغزه‌ای برای نمونه‌برداری تولید کند.]

تراسپر می‌گوید: «ما نیاز به سنگی داریم که بیشتر با ما همکاری کند.»«این یکی تُرد بود- شاید دارای سطح سختی بود ولی همین که واردش شدیم همه‌ی ذراتش از هم پاشیدند.» این نه تنها در زمان آزمایشِ سامانه‌ی نمونه‌برداری روی زمین پیش نیامد، بلکه هیچ یک از خودروهای بهرام‌نوردِ دیگر هم با چنین دردسری روبرو نشده بودند.

اکنون لوله مهر و موم شده و دیگر نمی‌شود آن را باز کرد و دوباره به کار برد، ولی پژوهشگران نمونه‌ای هم از هوای بهرام درخواست کرده بودند و این لوله‌ی مهر و موم شده همین هوا را در بر دارد. تراسپر می‌گوید: «ما برای نمونه‌برداری از هوا تلاش نکردیم، ولی لوله‌ای را هدر ندادیم.» پرسه‌ویرنس ۴۳ لوله‌ی نمونه دارد، بنابراین هنوز فرصت‌های بسیاری برای گردآوری از نمونه‌های از سنگ‌های بهرام هست.

تراسپر می‌گوید این تلاش ناامیدکننده هنگامی که پای تنمونه‌برداری‌های آینده با پره‌ویرنس به میان می‌آید جای نگرانی ندارد. در تلاش بعدی که برای اوایل سپتامبر برنامه‌ریزی شده، گروه دانشمندان می‌خواهند دستگاه‌های علمی خودرو را به کار بگیرند تا پیش از آن که لوله را مهر و موم کرده و درون خودرو بگذارند، گردآوری نمونه را تایید کنند.

در پایان برنامه اینست که پرسه‌ویرنس این نمونه‌ها را روی سطح بهرام ذخیره کند تا در آینده، کاوشگر بعدی ناسا آنها را برداشته و به زمین بیاورد. آوردن این نمونه‌ها به زمین به دانشمندان اجازه خواهد داد تا آنها را با دقتی بیش از آنچه روی بهرام می‌شود بررسی کنیم، به ویژه هنگامی که پای جستجو برای زندگی احتمالی در گذشته‌ی بهرام به میان بیاید.

-------------------------------------------