ترکش یک انفجار ستاره‌ای که دارد به بیرون از کهکشان پرتاب می‌شود
ستاره‌ی کوتوله‌ی سفیدِ فراسریعِ "ال‌پی ۴۰-۳۶۵" را که چندی پیش یافته شده بود یادتان می‌آید؟
خبرش را اینجا خوانده بودید: * کشف کوتوله سفیدی که از یک انفجار ابرنواختری جان به در برده
اکنون اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی هابل و ماهواره‌ی کاوشگر فراسیاره‌های گذران (تس) تغییرهای ۸-۹ ساعته‌ای را در منحنی‌های نور این ستاره، هم طیف دیدنی (مریی) و هم فرابنفش دیده‌اند.
 |
| برداشت هنری ازپرتاب شدن یک کوتوله‌ی سفید در یک انفجار ابرنواختری |
ال‌پی ۴۰-۳۶۵ اکنون حدود ۲۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی خرس کوچک دیده می‌شود. این ستاره که به نام جی‌دی ۴۹۲ هم شناخته می‌شود در رده‌ای از ستارگان گریزانِ نیم-سوخته جای دارد که در پی یک رویداد ابرنواختر گرماهسته‌ای به بیرون از یک سامانه‌ی دوتایی پرتاب شده‌اند.
دکتر جی.جی. هرمس، اخترشناس دانشگاه بوستون می‌گوید: «این ستاره دارد آن چنان سریع پیش می‌رود که تقریبا مطمئنیم از کهکشان راه شیری بیرون خواهد رفت [سرعتش از سرعت گریز از کهکشان بیشتر است-م]. سرعت آن حدود ۸۲۵ کیلومتر بر ثانیه است.»«ولی چرا این جرم پرنده دارد با چنین سرعتی از کهکشان می‌رود؟ زیرا یک تکه ترکش از انفجاری در گذشته است که هنوز دارد به پیش رانده می‌شود.»
اودلیا پاترمن، او هم از دانشگاه بوستون می‌افزاید: «ادستخوش انفجار پاره‌ای (جزیی) شدن و همچنان زنده ماندن بسیار جالب و بیمانند است، و تنها چند سالی‌ست که داریم به احتمالِ زنده ماندنِ چنین ستارگانی می‌اندیشیم.»
این اخترشناسان با بررسی داده‌های نوری گوناگونِ تلسکوپ‌های هابل و تس دریافتند که ال‌پی ۴۰-۳۶۵ نه تنها دارد از کهکشان بیرون می‌رود، بلکه بر پایه‌ی الگوهای درخشش در داده‌ها، به گرد خود هم می‌چرخد.
پاترمن می‌گوید: «این ستاره اساسا در انفجار پرتاب شده است، و ما داریم چرخش آن را در راهش میبینیم.»
دکتر هرمس می‌افزاید: «همه‌ی ستارگان می‌چرخند- حتی خورشید خودمان هم به آرامی در هر ۲۷ روز یک بار به گرد محورش می‌گردد. ولی برای یک تکه‌ی ستاره که از یک ابرنواختر جان به در برده، نُه ساعت به نسبت کُند پنداشته می‌شود.»
این دانشمندان بر پایه‌ی نرخ به نسبت آرامِ چرخشِ ال‌پی ۴۰-۳۶۵ اطمنان بیشتری دارند که این ستاره یک ترکش از ستاره‌ایست که پس از آن که بیش از حد جرم از همدم خود مکید، منفجر شده و خود را ویران کرده است، همدمی که زمانی با سرعت بسیار با هم گرد هم می‌چرخیدند.
از آنجایی که این دو ستاره‌ی همدم با سرعت بسیار و با فاصله‌ی بسیار کم به گرد هم می‌چرخیدند، انفجار هر دوی آنها را پرتاب کرده بوده، و اکنون ما تنها ال‌پی ۴۰-۳۶۵ را میبینیم.
پاترمن می‌گوید: «پژوهشنامه‌ی ما یک لایه‌ی دیگر بر آگاهی‌هایمان درباره‌ی این که این ستارگان در زمان رخ دادن ابرنواختر چه نقشی را بازی می‌کردند و پس از انفجار چه می‌تواند رخ دهد می‌افزاید.»«ما با شناختنِ چیزی که دارد برای این ستاره‌ی ویژه رخ می‌دهد می‌توانیم آنچه برای بسیاری از این گونه ستارگان که از وضعیتی همسان آمده‌اند رخ می‌دهد را بشناسیم.»
دکتر هرمس می‌گوید: «ستارگانی مانند ال‌پی ۴۰-۳۶۵ نه تنها از سریع‌ترین ستارگانِ شناخته شده برای اخترشناسانند، بلکه پُر-فلزترین ستارگانی که تاکنون دیده شده هم هستند.»
ستارگانی مانند خورشید ما از هیدروژن و هلیوم ساخته شده‌اند، ولی ستاره‌ای که از یک ابرنواختر جان به در برده عمدتا از فلز تشکیل شده، زیرا چیزهایی که داریم میبینیم فرآورده‌های جانبی واکنش‌های هسته‌ای سهمگینی هستند که هر گاه ستاره‌ای خود را منفجر می‌کند و ترکشِ ستاره‌ایی مانند نمونه‌ی ویژه‌ی درونِ این پژوهش می‌سازد رخ می‌دهند.»
یافته‌های این پژوهش در نشریه‌ی آستروفیزیکال جورنال لترز منتشر شده است.
-------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: sci-news
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر