وی‌ال‌تی سیارک کلئوپاترا و ماه‌های آن را به تصویر کشیده
اخترشناسان با بهره از تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (وی‌ال‌تی) شکل سه‌بعدی و جرم سیارکِ "۲۱۶-کلئوپاترا" را سنجیده و مدار دو ماه (قمر) آن را بهبود داده‌اند.
کلئوپاترا یک سیارک بی‌خانواده‌ی گونه‌ی ام از جمعیت زمینه‌ی کمربند اصلی سیارک‌هاست. این سیارک در ۱۰ آوریل ۱۸۸۰، به دست یوهان پالیسا، اخترشناس نامدار چک که در رصدخانه‌ی پولای نیروی دریایی اتریش در کرواسی کار می‌کرد یافته شد. کلئوپاترا دو ماه کوچک دارد به نام‌های الکس‌هلیوس و کلئوسلنه که در سال ۲۰۰۸ یافته شدند.
اخترشناسان سیارک کلئوپاترا را یک "سیارک استخوان-سگ" می‌نامند زیرا تصویرهای راداری حدود ۲۰ سال پیش نشان دادند که دارای دو لَپ است که با یک "گردن" کلفت به هم پیوسته‌اند [مانند یک تکه استخوان که سگ با آن بازی می‌کند-م].
دکتر فرانک مارشی، اخترشناس بنیاد ستی و آزمایشگاه اخترفیزیک مارسی می‌گوید: «کلئوپاترا براستی جرمی بیمانند و یگانه در سامانه‌ی خورشیدی‌مان است.»«دانشمندان به لطف بررسی نمونه‌های پرت و شگفت‌انگیز به پیشرفت‌های بسیاری دست یافته‌اند. من فکر می‌کنم کلئوپاترا هم یکی از اینهاست و شناخت این سامانه‌ی سیارکی پیچیده و چندگانه می‌تواند به ما در فراگیری بیشتر درباره‌ی سامانه‌ی خورشیدی یاری برساند.»
 |
| تصویرِ پرداخته (پردازش شده‌ی) دستگاه اسفیر از سیارک کلئوپاترا که دو ماهِ آن را هم نشان می‌دهد |
دکتر مارشی و همکارانش برای بیشتر آموختن درباره‌ی کلئوپاترا به سراغ عکس‌هایی رفتند که در زمان‌های گوناگون میان ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹، با دستگاه اسفیر (SPHERE) در وی‌ال‌تی گرفته شده بودند. آنها همزمان با چرخش سیارک توانستند آن را از زاویه‌های گوناگون ببینند و دقیق‌ترین مدل سه‌بعدی از پیکره‌ی آن تا به امروز را پدید آورند.
این دانشمندان پیکره‌ی استخوان-سگی سیارک و حجم آن را برآورد کردند و پی بردند که یکی از لپ‌های آن بزرگ‌تر از دیگری‌ست. آنها همچنین درازای سیارک را حدود ۲۷۰ کیلومتر اندازه گرفتند.
در یک پژوهش جداگانه، اخترشناسان به کمک عکس‌های دستگاه اسفیر مدارهای درستِ دو ماهِ کلئوپاترا را هم به دست آوردند. آنها توانستند چگونگی نفوذ گرانشی کلئوپاترا بر حرکت ماه‌هایش را به دقت توصیف کنند و [از این راه] مدارهای پیچیده‌ی آنها را تعیین کنند. آنها از این راه توانایی این را یافتند که جرم سیارک را اندازه بگیرند و دریافتند که ۳۵ درصد کمتر از برآوردهای پیشین است.
این گروه با آمیختن برآوردهای تازه‌ی حجم و جرم توانستند چندیِ (مقدارِ) تازه‌ای برای چگالی سیارک محاسبه کنند، که کمتر از نصف چگالی آهن شد، پایین‌تر از آنچه در گذشته می‌پنداشتند.
چگالیِ پایین کلئوپاترا، که باور می‌رود همنهشی فلزی داشته باشد، نشان می‌دهد که دارای ساختاری پُرلیک (متخلخل) است و می‌تواند کمی بیش از یک "توده خرده‌سنگ" (توده‌ی آواری) باشد.
این پویانمایی جایگاه مداری سیارک کلئوپاترا (رنگ سرخ) را در سامانه‌ی خورشیدی نشان می‌دهد. کلئوپاترا از درون کمربند سیارک‌ها که میان مدارهای مشتری و بهرام است به گرد خورشید می‌چرخد
این بدان معناست که کلئوپاترا به احتمال بسیار هنگامی ساخته شده که پس از یک برخورد سهمگین، مواد دوباره روی هم انباشته شده بوده‌اند. ساختار توده-خرده‌سنگی کلئوپاترا و شیوه‌ی چرخش آن همچنین نشان می‌دهد که دو ماه آن چگونه می‌توانسته‌اند شکل گرفته باشند.
این سیارک دارد با سرعتِ تقریبا بحرانی می‌چرخد، سرعتی که اگر بالاتر از آن برود، سیارک آغاز به از هم پاشیدن کرده و حتی برخوردهای کوچک می‌توانند سنگ‌های کوچک را از سطح آن بلند کنند.
این پژوهشگران نوشته‌اند: «کلئوپاترا به دلیل ویژگی‌های بنیادی بیمانند، یک سامانه‌ی چندتایی گیج‌کننده است.»«این سامانه بی‌شک سزاوار توجه ویژه در آینده است، با تلسکوپ‌های بی‌اندازه بزرگ و چه بسا یک ماموریت فضایی ویژه برای رمزگشایی کل تاریخچه‌ی پیدایشش.»
این دانشمندان یافته‌های خود در این باره را در نشریه‌ی آسترونومی اند آستروفیزیکز منتشر کرده‌اند.
-------------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: sci-news
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر