تصویر هابل از یک شمشیر دولبه که ابری قلب-مانند را شکافته

در تصویر باشکوه تازه‌ی تلسکوپ هابل به نظر می‌رسد یک شمشیر آبی فروزان یک قلب غول‌پیکر کیهانی را شکافته است. این "شمشیر" فواره‌ی دو-سری از گاز ابرداغ و یونیده است که از دو قطبِ یک ستاره‌ی نوزاد بیرون زده و آن "قلب" هم ابری از گاز و غبارهایی‌ست که این پیش‌ستاره را در بر گرفته.

اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی هابل ناسا از جرمی به نام "اچ‌اچ ۱۱۱" (هربیگ-هارو ۱۱۱) تصویربرداری کرده‌اند، یکی از شناخته شده‌ترین اجرام هربیگ-هارو. اچ‌اچ ۱۱۱ با فاصله‌ی حدود ۱۳۶۰ سال نوری از زمین (۴۱۷ پارسک)، در صورت فلکی شکارچی دیده می‌شود. این جرم در ژرفای یک ابر مولکولی دنباله‌دارگونه به نام ال۱۶۱۷ جای گرفته است.

در مرکز اچ‌اچ ۱۱۱ دو چشمه‌ی نور به نام های وی‌ال‌ای ۱ و وی‌ال‌ای ۲ با جداییِ برآوردیِ ۱۲۰۰ ای‌یو (یکای اخترشناسی) وجود دارد که این فواره‌ی برجسته از وی‌ال‌ای ۱ بیرون زده است. این ستاره به نام آیراس ۰۵۴۹۱+۰۲۴۷ هم شناخته می‌شود.

اخترشناسان هابل می‌گویند: «اجرام هربیگ-هارو در شرایط بسیار ویژه‌ای ساخته می‌شوند.»«ستارگان اغلب در نوزادی بسیار فعالند و در برخی موارد، فواره‌های بسیار باریکی از گازهای یونیده‌ی پرسرعت می‌افشانند- گازی آنچنان داغ که مولکول‌ها و اتم‌هایش الکترون‌هایشان را ازدست داده‌اند و از همین رو گاز به شدت باردار است [پلاسما-م].»«این جریان‌های گاز یونیده سپس با سرعت صدها کیلومتر بر ثانیه به ابرهای گاز و غبار پیرامون ستاره‌ی نوزاد کوبیده می‌شوند.»«همین برخوردهای پرانرژی هستند که اجرام هربیگ-هارویی مانند اچ‌اچ ‌۱۱۱ را می‌آفرینند.»

این تصویر تازه‌ی اچ‌اچ ۱۱۱ از پیوند نوردهی‌های جداگانه‌ای به دست آمده که دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره‌۳ی هابل (دبلیواف‌سی۳) در بخش فروسرخِ طیف گرفته بود. چهار فیلتر برای نمونه‌برداری از طول موج‌های گوناگون به کار برده شد. به هر تصویر تک‌رنگ که با بهره از یک تک-فیلتر گرفته شده رنگ‌های ویژه‌ای اختصاص یافته.

این اخترشناسان می‌گویند: «دبلیواف‌سی۳ عکس‌هایی در طول موج‌های دیدنی (مریی) و فروسرخ می‌گیرد، یعنی اجرام را در دامنه‌ی طول موج‌هایی که چشم انسان حس می‌کند و دامنه‌ای از طول موج‌ها که اندکی بلندتر از آنند که چشم انسان بتواند آنها را ببیند رصد می‌کند.»

«اجرام هربیگ-هارو در عمل نور بسیاری در طول موج‌های دیدنی (مریی) آزاد می‌کنند، ولی رصد آنها دشوار است زیرا با ابرهای گاز و غباری در بر گرفته شده‌اند که نور دیدنی را در می‌آشامند (جذب می‌کنند).»«بنابراین توانایی دبلیواف‌سی۳ برای رصد در طول موج فروسرخ (دامنه‌ای از طول موج‌ها که گاز و غبار چندان جلویشان را نمی‌گیرد) برای رصد پیروزمندانه‌ی اجرام هربیگ-هارو بسیار مهم است.»

--------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

NASA - ESA - Hubble Space Telescope - HH 111 - Herbig-Haro object - constellation of Orion - cometary molecular cloud - L1617 - VLA 1 - VLA 2 - AU - stars - ionized - molecule - atom - electron - infrared - spectrum with - Wide Field Camera 3 - WFC3 - wavelength - monochromatic

منبع: sci-news

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان