سیگنال اسرارآمیزی که از پروکسیما قنطورس آمده بود قطعا کار بیگانگان نبوده

پروژه‌ی Breakthrough Listen [در سال ۲۰۱۹] موج‌هایی رادیویی را ردیابی کرد که به نظر می‌رسید بهترین نامزدیست که تاکنون برای یک سیگنال بیگانه دریافت شده، ولی اکنون معلوم شده که تنها از فناوری‌های انسانی بوده است.

[خبر سال ۲۰۱۹ درباره‌ی این سیگنال را اینجا خواندید: * سیگنال اسرارآمیزی که از نزدیکترین همسایه‌مان دریافت شده]

تصویر تلسکوپ فضایی هابل از نزدیک‌ترین همسایه‌مان، ستاره‌ی پروکیما قنطورس- اندازه‌ی بزرگ‌تر

سیگنالی که به عنوان بهترین نامزد تا به امروز برای شواهدی از فناوری بیگانه اعلام شده بود سرانجام بررسی شد و معلوم شد که تقریبا به طور قطع تنها اختلالی از فناوری رادیویی خودمان بوده است. پروژه‌ی Breakthrough Listen که یک برنامه‌ی ۱۰۰ میلیون دلاری با سرمایه‌گذاری یوری میلنر، میلیاردر روسی است اکنون این پرتوی نامعمول امواج رادیویی که در سال ۲۰۱۹ دریافت شده بود را موشکافی کرده و دریافته که به هر روی، کار بیگانگان نبوده است.

این سیگنال رادیویی چه بود؟ این سیگنال که Breakthrough Listen یا تنها بی‌ال‌سی۱ نام گرفته، توسط رصدخانه‌ی پارکس استرالیا، که در سال ۲۰۱۹ سرگرم رصد سامانه‌ی پروکسیما قنطورس در دامنه‌ی بسیار گسترده‌ای از طول موج‌ها بود دریافت شد. پروکسیما قنطورس ستاره‌ای مورد علاقه‌ی اخترشناسان است به ویژه از این رو که به نظر می‌رسد دستکم یک سیاره در منطقه‌ی زیست‌پذیرش دارد، بخشی پیرامون ستاره که برای داشتن آب مایع سطحی، نه چندان داغ و نه چندان سرد است.

در درازنای این رصدها، بیش از ۴ میلیون نشانه از گسیلش رایویی در طول موج‌های گوناگون ردیابی شد. یکی از این دستاوردها به نظر می‌رسید یک باریکه‌ی رادیویی دقیق با بسامد حدود ۹۸۲ مگاهرتز باشد، یعنی طول موج آن حدود ۰.۳ متر بود. این سیگنال در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ به مدت حدود ۲.۵ ساعت درخشید، بسامدش به آرامی افزایش یافت و سپس ناپدید شد.

چه چیزِ آن شگفت‌انگیز است؟ رشته‌ای از ویژگی‌ها هست که پژوهشگران برای هر سیگنالی که می‌یابند آنها را بررسی می‌کنند. یکی از ویژگی‌ها اینست که اگر سیگنال از سیاره‌ای دوردست که به گرد یک ستاره می‌چرخد بیاید، بسامدی که می‌بینیم باید با گذشت زمان و با چرخش و گردش سیاره، به آهستگی و همواری تغییر کند و حرکت سیاره، بسامد را تنظیم کند. از ۴ میلیون دریافتیِ رصدهای پارکس از پروکسیما قنطورس، تنها حدود یک میلیون چنین چیزی را نشان می‌دادند.

دومین ویژگی عمده‌ی معیار اینست که هنگامی که تلسکوپ اندکی دورتر از سامانه‌ی ستاره‌ایِ هدف تنظم می‌شود، سیگنال باید ناپدید شود. این باعث حذف بیشترِ این سیگنال‌ها شد و میدان را به ۵۱۶۰ سیگنالِ نویدبخش محدود کرد. از میان اینها، چند چیز سیگنال بی‌ال‌سی۱ را ویژه ساخت: باند بسامدی که پوشش می‌داد بی‌اندازه باریک بود و همه‌ی چشمه‌های اخترفیزیکیِ ممکنِ امواج رادیویی را رد می‌کرد؛ هیچ فرستنده‌ی ثبت شده‌ای که این بسامد را به کار می‌برد در محدوده‌ی ۱۰۰۰ کیلومتریِ رصدخانه نبود؛ و درخشش این سیگنال تا زمانی درازتر از سیگنال‌های رادیوییِ هواپیماها یا ماهواره‌هایی ادامه داشت که از فراز تلسکوپ می‌گذشتند. از میان همه‌ی چند میلیون سیگنالِ بررسی شده تا به امروز توسط گروه Breakthrough Listen، این تنها سیگنالی بود که به نظر می‌رسید واقعا می‌تواند از بیگانگان باشد.

چگونه بفهمیم که از بیگانگان نیست؟ پس از آن که بی‌ال‌سی۱ دیده و به عنوان نمونه‌ای جالب برچسب گذاری شد، یک گروه از پژوهشگران به رهبری سوفیا شیخ در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، به کندوکاو در رصدهای بایگانی شده‌ی  سامانه‌ی پروکسیما قنطورس پرداخته و به دنبال سیگنال‌هایی که همانند این یکی بود گشتند. آنها ۶۰ سیگنال دیگر با بسامدهای گوناگون را یافتند که می‌توانستند تقریبا همسان با بی‌ال‌سی۱ باشند. همه‌ی این سیگنال‌ها زمانی ردیابی شده بودند که که تنظیم تلسکوپ داشت از پروکسیما قنطورس دور می‌شد، که نشان می‌داد آنها توسط فناوری‌های انسانی نزدیک رصدخانه گسیلیده شده‌اند. اگرچه بی‌ال‌سی۱ تنها زمانی ردیابی شد که تلسکوپ رو به سامنه‌ی ستاره‌ایِ هدف تنظیم شده بود، ولی پژوهشگران دریافتند که این احتمالا یک همرویدادی بوده و سیگنال دریافتی هم به بیشترین احتمال، توسط دو فرستنده‌ی رادیوییِ تداخل‌کننده‌ی انسانی تولید شده بوده.

شیخ در بیانیه‌ای گفته: «با توجه به انبار کاهی از میلیون‌ها سیگنال، محتمل‌ترین توضیح همچنان اینست که از یک فناوری انسانی گسیلیده شده که از شانس، به شیوه‌ای "عجیب" بوده که بتواند فیلترهای ما را بفریبد.» ما هنوز با اطمینان ۱۰۰ درصد نمی‌توانیم بگوییم که بی‌ال‌سی۱ سیگنالی از فناوری بیگانگان نیست- ولی احتمال این که از بیگانگان باشد اکنون بی‌اندازه پایین آمده.

این پژوهشگران یافته‌های خود را در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر کرده‌اند.

----------------------------------------------------

تلگرام، توییتر، و اینستاگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky

واژه‌نامه:
Breakthrough Listen - radio wave - alien - interference - Russian - Yuri Milner - Breakthrough Listen Candidate 1 - BLC1 - Parkes Observatory - Australia - Proxima Centauri - wavelength - star - planet - habitable zone - frequency - star system - aircraft - satellite - Sofia Sheikh - University of California - Berkeley - Nature Astronomy

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان