زمین می‌تواند خودش شفق قطبی خودش را بسازد
 |
| شفق‌های قطبی افشان و ستارگان هفت برادران در صورت فلکی خرس بزرگ- فیربنکس، آلاسکا- تصویر بزرگ‌تر |
توفان خورشیدی رخ نداده؟ خیالی نیست. زمین یاد گرفته که خودش برای خودش شفق قطبی بسازد. یافته‌های تازه از فضاپیمای تمیس-آرتمیس ناسا نشان می‌دهد که گونه‌ای شفق قطبی به نام "شفق افشان" (diffuse aurora) هست که از خود سیاره‌مان می‌آید- بدون نیاز به هیچ توفان خورشیدی‌ای.
شفق‌های افشان کمی به سوپ نخود می‌مانند! آنها همچون ریزگردی سبزفام و کم‌نورند که در سرتاسر آسمان پراکنده شده، گاهی هم موج‌هایی در آن دیده می‌شود انگار که با یک قاشق آن را هم زده باشند. آنها به درخشش و آتشینی شفق‌هایی که از توفان‌های خورشیدی پدید می‌آیند نیستند. با این همه، مهم هستند زیرا ۷۵ درصد از درونداد یا وروی انرژی به جو بالایی زمین در شب را نشان می‌دهند. پژوهشگران دهه‌هاست که در تلاش برای شناخت آنها هستند.
شو ژانگ، فیزکدان فضایی یوسیالای و نویسنده‌ی اصلی دو گزارش درباره‌ی این یافته‌ها در نشریه‌ی جورنال آوجئوفیزیکال ریسرچ و نشریه‌ی فیزیکز آو پلاسماز می‌گوید: «ما بر این باوریم که سرچشمه‌ی این شفق‌ها را یافته‌ایم.»
این سرچشمه خودِ زمین است. زمین این ترفند را با بهره از باریکه‌های الکترون انجام می‌دهد. بسیار بالای قطب‌های سیاره‌مان، باریکه‌های ذرات باردار منفی رو به بالا، به درون فضا شلیک می‌شوند و توسط میدان‌های الکتریکی در مغناطیس‌سپهر (مغناطکره‌ی) جو شتاب می‌گیرند. موشک‌های ژرفاسنج و ماهواره‌ها چند دهه پیش این باریکه‌ها را یافته بودند. چنان که پیداست، آنها می‌توانند شفق‌های افشان را برانگیزاند و نیرو دهند.
ویدیویی که اینجا می‌بینید شیوه‌ی کار آن را نشان می‌دهد. باریکه در کمان‌هایی بزرگ در فضای نزدیک زمین پیش می‌روند. آنها در این راه، موج‌هایی در مغناطیس‌سپهر پدید می‌آورند به نام موج‌های "Electron Cyclotron Harmonic" (ئی‌سی‌اچ). صدای دستگاهتان را بلند کنید و به این موج‌ها که فضاپیمای تمیس-آرتمیس ضبط کرده گوش دهید:
اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام و یا توییتر یک ستاره در هفت آسمان ببینید
امواج ئی‌سی‌اچ به نوبه‌ی خود، الکترون‌های دیگری را از مدارهایشان بیرون می‌رانند و آنها را وادار می‌کنند تا رو به پایین، به سوی جو پایین بیابند. این باران الکترون‌های دومینه (ثانویه) شفق‌های افشان را می‌آفرینند.
واسیلیس آنگلوپلوس، استاد یوسیالای که یکی از نویسندگان این پژوهشنامه‌ها و رهبر ماموریت تمیس-آرتمیس است می‌گوید: «این هیجان‌انگیز است. ما راهی به کلی تازه را پیدا کرده‌ایم که در آن، انرژی ذره می‌تواند از جو خود زمین بیرون رفته و به مغناطیس‌سپهر آن تراوژ کرده (منتقل شود) و دوباره برگردد و یک حلقه‌ی بازخورد غول‌آسا در فضا بیافریند.»
به گفته‌ی آنگلوپولوس، باریکه‌های الکترون قطبی زمین گاهی کم‌جان (ضعیف) می‌شوند ولی هرگز به طور کامل از بین نمی‌روند، حتی در دوره‌های فعالیت اندکِ خورشیدی. این بدین معناست که زمین می‌تواند بدون توفان‌های خورشیدی هم شفق قطبی بسازد.
خورشید اکنون دارد دوره‌هایی از آرامش را می‌گذراند زیرا چرخه‌ی خورشیدیِ جوانِ ۲۵ تازه ارد پت پت کنان کارش را آغاز می‌کند.
-------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس‌ودر
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر