سریع‌تر شدن بادها در لکه سرخ بزرگ مشتری
سرانجام یک دهه تلاش تلسکوپ فضایی هابل برای پیگیری توفان مشتری نتیجه داد.
این تلسکوپ کهنه‌کار در این سال‌ها به بررسی لکه‌ی سرخ بزرگ، توفان بزرگی روی مشتری که به دلایلی رازآلود دارد کوچک و کوچک‌تر می‌شود هم پرداخته است. در کنار اینها، پژوهشگران نیز پرده از دگرگونی‌های بزرگی در سرعت باد درون این توفان غول‌آسا برداشته‌اند.
 |
| میانگین سرعت باد درست درون مرزهای لکه‌ی سرخ بزرگ، که با دایره‌ی سبز بیرونی آغاز می‌شود، تا ۸ درصد افزایش یافته است. بر خلاف آن، بادهای نزدیک درونی‌ترین منطقه‌ی توفان که با دایره‌ی سبز کوچک‌تر نشان داده شده، به گونه‌ی چشمگیری کندتر شده‌اند. هر دوی این بادها چرخش پادساعتگرد دارند |
مشتری در ۱۲ سال زمینی به گرد خورشید می‌گردد. این تلسکوپ در درازنای سال مشتری میان ۲۰۰۹ و ۲۰۲۰ دریافت که بادها در حلقه‌ی بیرونی لکه‌ی سرخ بزرگ تا ۸ درصد افزایش یافته‌اند. با این که سرعت باد بسته به زمانی که هابل داشت به این توفان نگاه می‌کرد تغییر می‌کرد، ولی این تلسکوپ افزایش‌های درازمدت در سرعت چرخش حلقه‌ی بیرونی را هم دنبال و ردگیری می‌کرد.
امروزه سرعت معمول باد در حلقه‌ی بیرونی به خوبی از ۱۰۰ متر بر ثانیه (۳۶۰ کیلومتر بر ساعت) فراتر می‌رود، ولی یک دهه پیش، دامنه‌ی این سرعت به ۹۰ متر بر ثانیه (۳۲۴ کیلومتر در ساعت) می‌رسید.
این توفان از سیاره‌ی زمین بزرگ‌تر است و اخترشناسان بیش از ۱۵۰ سالست که آن را به طور منظم رصد می‌کنند -با رصدهای گهگاهیِ دیگری که تاریخشان به آغاز سده‌ی ۱۶۰۰ میلادی می‌رسد- و همه‌ی اینها با هم گواه‌هایی از تغییرِ این توفان در زمانی به نسبت دراز برای ما فراهم کرده‌اند. سرعت‌های این توفان نسبت به آنچه در زمین می‌بینیم باورنکردنی است، ولی به گفته‌ی پژوهشگران، در مشتری افزایش معمول کمتر از ۲.۶ کیلومتر بر ساعت در سال زمینی بوده.
نویسنده‌ی اصلی پژوهش، مایکل وونگ که دانشمند سیاره‌ای در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی است می‌گوید: «در آغاز که این نتایج را دیدم از خود پرسیدم "آیا این منطقی است؟" هیچ کس تاکنون چنین چیزی ندیده.»
ولی وونگ و دیگر پژوهشگران می‌گویند داده‌های دقیق و در درازمدتِ ثبت شده‌ی تلسکوپ فضایی هابل از این رصدها تاییدهای فراوان و بسنده‌ای را امکان‌پذیر ساخت، همچنین بررسی نرم‌افزاری داده‌ها که ده‌ها هزار تا صدها هزار بُردار باد (جهت و سرعت) در درازنای رصدها از مشتری را ردیابی می‌کرد.
هر چرخش (لوپ) در این ویدیو نماینده‌ی حدود ۱۰ ساعت روی زمین، هم‌ارز یک روز روی مشتری است. دانشمندان با بررسی داده‌های تلسکوپ فضایی هابل توانستند چگونگی جریان باد پیرامون لکه‌ی سرخ بزرگ را شبیه‌سازی کنند: درست در جنوب این لکه، یک رودباد (جریان جتی) رو به خاور هست و در مرز جنوبی هم یک رودباد رو به باختر.
پژوهشگران در تلاشند دلیل این افزایش را بفهمند، زیرا خود تلسکوپ هابل نمی‌تواند ژرفای درون این توفان‌ها را ببیند. وونگ می‌گوید: «هر چیزی زیرِ قله‌ی ابرها است در داده‌ها نادیدنی‌ست.»«ولی این بخش جالبی از داده‌هاست که می‌تواند به ما کمک کند بفهمیم چه چیزی پدیدآورنده‌ی لکه‌ی سرخ بزرگ است و چگونه انرژی را نگه می‌دارد (حفظ می‌کند).»
ناسا اکنون ماموریت فضاپیمای جونو را در کنار مشتری اداره می‌کند که هر از گاهی نگاهی هم به لکه‌ی سرخ بزرگ می‌اندازد، ولی در این کزارش گفته نشده که آیا مشاهدات جونو می‌تواند در گره‌گشایی از این راز بادی کمک کند یا نه. جونو پیش از این همزمان با هابل و رصدخانه‌ی جمنای در هاوایی برای نگارش و نموداربندی شرایط جوی و توفانی در این غول گازی تلاش کرده است. جونو همچنین به ژرفای درون لکه‌ی سرخ بزرگ هم نگریسته تا ژرفای این توفان را نموداربندی کند.
پژوهشنامه‌ای درین باره در شماره‌ی ماه گذشته‌ی نشریه‌ی جئوفیزیکال ریسرچ لترز منتشر شده است.
-------------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر