دریاچه باستانی مریخ دارای سیل‌هایی پرسرعت بوده
 |
| تپه یا بیوتِ "کودیاک"- بازمانده‌ای از ته‌نشست‌های بادبزنی درون دهانه‌ی جیزرو که به عنوان دلتا شناسایی شده. این عکس را خودروی پرسه‌ویرنس در ۲۲ فوریه‌ی ۲۰۲۱ با دوربین مستکم-زی خود گرفته بود |
دریاچه‌ی باستانی‌ای که دهانه‌ی جیزروی بهرام را انباشته بوده، میلیاردها سال پیش طغیان می‌کرده، تخته سنگ‌هایی بزرگ را از دلتای یک رود جابجا می‌کرده و خاک رس ریزدانه‌ای را که می‌تواند نشانههای زندگی باستانی را در خود نگه دارد ته‌نشین می‌کرده است.
نیکلاس منگولد از دانشگاه نانت فرانسه و همکارانش به بررسی عکس‌هایی پرداختند که خودروی پرسه‌ویرنس ناسا از ماه‌های فوریه تا می ۲۰۲۱ از رویه‌ی یک صخره گرفته بود.
آنها سه بخش از یک سازند سنگی به نام تپه یا "بیوت کودیاک" در دهانه‌ی ورودی دریاچه را که در عکس‌ها بود شناسایی کردند. در بخش بالایی، تخته سنگ‌هایی بزرگ جای دارد که بزرگ‌ترینشان ۱.۵ متر پهنا و ۱ متر بلندی دارد و نشان می‌دهد که سرعت جریان آب به درون دریاچه گاهی به اندازه‌ای تند می‌شده که می‌توانسته این سنگ‌ها را تا ده‌ها کیلومتر جابجا کند.
پژوهشگران زیر این تخته سنگ‌ها انباشتی از ته‌نشت‌ها (رسوب‌ها) را دیدند که نشان می‌دهد تا پیش از رسیدن آن سیلِ سنگ-افکن به دهانه، رودی با یک جریان پایدار و یکنواخت در آنجا روان بوده. منگولد می‌گوید هیچ نمی‌دانیم چه چیزی آن سیل‌ها را به پا می‌کرده.
از سوی دیگر دانشمندان در پایین‌ترین لایه نشانه‌هایی از گِل‌سنگ‌ها دیدند، چیزهایی که منگولد می‌گوید بیشترین توانایی را برای نگهداری (ذخیره‌ی) نشانههای زندگی باستانی دارند.
جو لِوی از دانشگاه کالگیت در همیلتون نیویورک می‌گوید: «این عکس‌ها پرونده‌ای سرسخت و استوار برای حضور یک دریاچه‌ی پایدار در دهانه‌ی جیزرو هستند.»«ویژگی‌هایی که من بیش از همه از آنها هیجان‌زده‌ام ... این بخش‌های گِل‌آلودتر و ریزدانه‌تر از دلتاست [که] که هرگز در بهرام کاوش نشده و بهترین شانس را برای نگهداری مواد آلی یا سرنخ‌های دیگری درباره‌ی این دارد که آیا جاندارانی می‌توانسته‌اند در روزگارِ گرم‌تر و خیس‌ترِ بهرام آغازین، این دریاچه را خانه‌ی خود بدانند یا نه.»
امروزه هیچ آب مایعی روی بهرام نیست زیرا این سیاره بسیار سرد است و فشار هوایش هم بسیار پایین است. ولی ۳.۷ میلیارد سال پیش، آب بر این سطح روان می‌شده.
 |
| در این تصویرجایگاه خودروی پرسه‌ویرنس نشان داده شده (پایین، میانه‌ی تصویر)، به همراه تپه‌ی "کودیاک" (پایین، سمت چپ) و چند دیواره ی شیبدار در راستای دلتای دهانه‌ی جیزرو |
به گفته‌ی منگولد، این سه لایه‌ی سنگ در این تصویرهای پرسه‌ویرنس همانند ساختار معمول در یک خط کرانه است و مانند آنهایی‌ست که در حوضه‌هایی که در گذشته دریاچه‌هایی را در بیابان نوادا در بر داشتند دیده شده.
پنداشت بر اینست که بیشترِ دهانه‌ی جیزرو که ۴۵ کیلومتر قطر دارد از آب پوشیده بوده. منگولد می‌گوید: «به باور ما، این دریاچه حدود ۳۵ کیلومتر پهنا داشته و گستره‌ای نزدیک به ۹۰۰ کیلومترمربع را می‌پوشانده.»
ولی هنوز چیزهای بسیاری هست که درباره‌ی این دریاچه نمی‌دانیم. منگولد می‌گوید: «می‌دانیم که آنجا رودی بوده که رو به باختر وارد دهانه می‌شده.»«شکی نیست که این آب از جایی می‌آمده، ولی روشن نیست که از دریاچه‌های یخچالی در بالادست می‌آمده یا تنها سرچشمه‌اش باران بوده.»
ما همچنین نه می‌دانیم که [این دریاچه] چه سنی دارد یا کِی خشکیده است و نه می‌دانیم آبش شیرین بوده یا شور، چیزی که می‌تواند بر گونه‌های زندگی احتمالی‌ای که در آن بوده تاثیر بگذارد.
یافته‌های این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده است.
-------------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: نیوساینتیست
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر