کشف نزدیکترین جفت ابرسیاهچاله که به سوی ادغام با یکدیگر پیش می‌روند
 |
| نمای نزدیک (سمت چپ) و نمای باز (سمت راست) از دو هسته‌ی کهکشانی در کهکشان ان‌جی‌سی ۷۷۲۷ که از توده‌ی فشرده و چگال ستارگان می‌درخشند. هر یک از این دو هسته یک ابرسیاهچاله را نیز در مرکز خود پنهان کرده‌اند- این دو تصویر در اندازه‌های بزرگ‌تر: تصویر چپ، تصویر راست |
دو ابرسیاهچاله (سیاهچاله‌ی ابرپرجرم یا کلان‌جرم) با جدایی تنها ۱۶۰۰ سال نوری از یکدیگر یافته شده‌اند که به احتمال بسیار تا ۲۵۰ میلیون سال دیگر با یکدیگر برخورد خواهند کرد.
یک جفت ابرسیاهچاله‌ی به نسبت نزدیک به زمین دارند آماده‌ی رویارویی با یکدیگر می‌شوند. این اجرام غول‌آسا نه تنها از همه‌ی جفت ابرسیاهچاله‌هایی که تاکنون یافته شده به هم نزدیک‌ترند، بلکه نزدیکترین جفت به زمین نیز هستند.
کارینا ووگل از دانشگاه استراسبورگ فرانسه به همراه همکارانش این دو غول را به کمک تلسکوپ بسیار بزرگ (وی ال‌تی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در شیلی یافتند. از این دو جرم، سیاهچاله‌ی بزرگ‌تر دارای جرمی هم ارز ۱۵۴ میلیون جرم خورشیدی است و سیاهچاله ی کوچک‌تر هم جرمش به ۶.۳ میلیون برابر خورشید می‌رسد.
این دو در کهکشانی به نام ان‌جی‌سی ۷۷۲۷ در صورت فلکی دلو، که حدود ۸۹ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد لانه دارند. سیاهچاله‌ی بزرگ‌تر در مرکز کهکشان است و سیاهچاله‌ی کوچک‌تر با فاصله‌ی ۱۶۰۰ سال نوری در کنارش جای دارد. احتمال می‌رود این همدم کوچک‌تر زمانی از آنِ یک کهکشان کوچک‌تر بوده، کهکشانی که چند میلیارد سال پیش، توسط ان‌جی‌سی ۷۷۲۷ بلعیده شد.
اکنون خود این دو ابرسیاهچاله به سوی ادغام با یکدیگر پیش می‌روند. پژوهشگران برآورد می‌کنند که آنها به احتمال بسیار تا ۲۵۰ میلیون سال دیگر به یکدیگر برخورد کرده، در هم ادغام خواهند شد و تک-سیاهچاله‌ای هیولاپیکر را پدید خواهند آورد.
ووگل می‌گوید: «این فرآیندها در اخترشناسی میلیاردها سال زمان می‌برند، بنابراین ما نمی‌توانیم آنها را آنگونه که رخ می‌دهند دنبال کنیم، ولی آنها را در هنگامه‌ی ادغام دیده‌ایم.»«این گامی است که معمولا نمی‌توانیم آن را بارها و بارها ببینیم.»
این دو ابرسیاهچاله بیش از پنج برابر به ما نزدیک‌تر از نزدیکترین جفت ابرسیاهچاله‌ی پیشین هستند، از همین رو پژوهشگران توانستند آنها را پیدا کنند. روش معمول برای یافتن سیاهچاله‌ها بر پایه‌ی نوریست که از موادی که به سوی برخی از آنها سرازیر و داغ شده گسیلیده می‌شود، ولی در این مورد، [دو ابرسیاهچاله به اندازه‌ای به زمین نزدیک بودند که] اخترشناسان توانستند آنها را از روی حرکت‌های سریعی که ستارگان نزدیکشان داشتند شناسایی کنند.
ووگل می‌گوید: «در این نمونه، سیاهچاله‌ها خاموشند و چندان سروصدایی ندارند، از همین رو تاکنون نادیده مانده بوده‌اند.»«شمار ابرسیاهچاله‌های پنهان در بیرون از مرکز کهکشان‌ها می‌تواند بسیار بیشتر باشد.» به برآورد وی، در نظر گرفتنِ سیاهچاله‌های برون‌مرکزی مانند سیاهچاله‌ی دومِ این سامانه می‌تواند شمارِ ابرسیاهچاله‌های شناخته شده در کیهان را تا ۳۰ درسد افزایش دهد.
گزارش یافته‌های این پژوهشگران در نشریه‌ی آسترونومی اند آستروفیزیکز منتشر شده است.
با دیدن این پویانمایی بینشی از روشی که اخترشناسان برای یافتن جفت ابرسیاهچاله‌ی پنهان در کهکشان ان‌جی‌سی ۷۷۲۷ در فاصله‌ی ۸۹ میلیون سال نوری به کار بردند به ما می‌دهد. این دو نزدیکترین ابرسیاهچاله‌های یافته شده تا به امرزند، چه از نظر نزدیکی به زمین و چه از نظر نزدیکی به هم.
اخترشناسان برای این کار، طیف نور ستارگان درخشان پیرامون هر یک از دو سیاهچاله را بررسی کردند. هر چه سیاهچاله‌ای پرجرم‌تر باشد، کشش گرانشی نیرومندتری بر ستارگان پیرامونش وارد کرده و حرکت آنها را سریع‌تر می‌کند.
این اثر خود را در طیف نور ستارگان نشان می‌دهد؛ هر چه ستارگان سریع‌تر باشند، خطوط طیفی‌اشان پهن تر می‌شود.
اخترشناسان با سنجش پهنای خطوط طیفی گروه‌های ستارگان پیرامون هر سیاهچاله، توانستند جرم آنها را اندازه بگیرند: حدود ۱۵۴ و ۶.۳ میلیون برابر خورشید.
-------------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: نیوساینتیست
