جنگ‌افزارهای ضدماهواره: آیا آزمایش‌های بیشتر فضا را خطرناک‌تر می‌کند؟

پس از آن که ارتش روسیه یک ماهواره‌ی ازکارافتاده را نابود کرد و ابری از آوارهای خطرناک را پدید آورد، شاید قدرت‌های دیگر هم بخواهند ثابت کنند که چنین توانایی‌هایی دارند.

عکس‌های به دست آمده از شرکت Numerica که ماهواره‌ی "کاسموس-۱۴۰۸" را پیش (چپ) و پس از برخورد در آزمایش پاد-ماهواره‌ی روسیه در روز ۱۵ نوامبر نشان می‌دهد

در روز ۱۵ نوامبر، فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی (آی‌اس‌اس) از خواب بیدار شدند و به آنها هشدار آماده باش و پناه گرفتن داده شد. ابری از زباله‌ها از یک ماهواره‌ی نابود شده به سوی ایستگاه می‌آمد، از همین رو هر هفت فضانورد باید تا دو ساعت در کپسول‌های دراگون و سایوز که با شدت بیشتری از بقیه‌ی ایستگاه محافظت می‌شوند پناه می‌گرفتند. آنها ۹۰ دقیقه‌ی دیگر هم این کار را تکرار کردند زیرا آوارها دوباره به گرد سیاره آمدند.

این زباله‌ها از یک ماهواره‌ی ازکارافتاده‌ی روزگار شوروی به نام "کاسموس-۱۴۰۸" می‌آمدند که در آزمایشِ یک دستگاه پاد-ماهواره‌ی روسی (آسات، ASAT) به گونه‌ای عمدی نابود شده بود. این کار به پیدایشِ بیش از ۱۵۰۰ تکه‌ی ماهواره که برای ردگیری به اندازه‌ی کافی بزرگ بودند و صدهاهزار تکه‌ی کوچک‌تر انجامید که همگی در فرازای حدود ۴۸۵ کیلومتری به گرد زمین می‌چرخند.

آی‌اس‌اس و سرنشینانش به سلامت از این خطر جستند و اگرچه از آن هنگام تاکنون چندین بار از نزدیکی این ابر گذشته، ولی هیچ یک از تکه‌ها آسیبی جدی بر آن وارد نکرده. ولی این ابر آواری تا سال‌ها در مدار خواهد بود، فضاپیماها را با خطر روبرو خواهد کرد و ماهواره‌ها را وادار به انجام مانور و بیرون رفتن از مسیر خواهد کرد.

پس از این آزمایش، دولت آمریکا بی‌درنگ واکنشی خشمگینانه نشان داد. جیمز دیکینسون، فرمانده‌ی فرماندهی فضایی ایالات متحده در بیانیه‌ای گفت: «روسیه یک بی‌توجهی عمدی خسبت به امنیت، پایایی (ثبات) و پایداری درازمدت حوزه‌ی فضایی برای همه‌ی کشورها را نمایش داده است.»«زباله‌هایی که توسط [آساتِ] روسیه پدید آمده تا سال‌ها تهدیدی برای فعالیت‌ها در فضای بیرونی خواهند بود و ماهواره‌ها و ماموریت‌های فضایی را با خطر روبرو خواهند کرد.»

سازمان فضایی روسیه، روس‌کاسموس، در بیانیه‌ای چنین گفت: «برای ما، برتری (اولویت) اصلی تضمین بی قید و شرط امنیت سرنشینان بوده و هست.» از هفت نفر سرنشین آی‌اس‌اس در زمانِ آزمایش، دو تن روسی بودند.

با این همه، دیگران در صنعت پروازهای فضایی می‌گویند این آزمایش جان همه‌ی فضانوردانی که اکنون در مدارند را با خطر روبرو کرد. بیل نلسون، مدیر ناسا می‌گوید: «من از این کار غیرمسئولانه و بی‌ثبات‌کننده خشمگینم.»«فکرش را هم نمی‌توان کرد که روسیه با پیشینه‌ی بلند و تاریخچه‌ی پرآوازه‌اش در پروازهای فضایی انسانی، نه تنها فضانوردان آمریکایی و همبازهای بین‌المللی‌اش در آی‌اس‌اس، بلکه فضانوردانِ خودش را هم به خطر بیندازد. کارهای آنها بی‌پروا و خطرناک است و ایستگاه فضایی چین و تایکونات‌های (سرنشینانِ) درونش را هم تهدید می‌کند.»

این تنها آزمایش آسات نیست که انجام شده، این را وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای گفته و همچنین در آن ادعا کرده که این زباله‌ها: «ایستگاه‌های مداری، فضاپیماها و فعالیت‌های فضایی را با هیچ تهدیدی روبرو نکرده و نخواهند کرد.» چین در سال ۲۰۰۷ آزمایشی را انجام داد که به پیدایش تکه‌هایی انجامید که هنوز هم دارند به گرد زمین می‌گردند- آی‌اس‌اس همین تازگی ناچار شده بود برای پرهیز از برخورد با یکی از آنها، کمی مدارش را تنظیم کند. آمریکا در سال ۲۰۰۸ یک آزمایش انجام داد و هند هم در سال ۲۰۱۹ همین کار را کرد، ولی هر دوی این آزمایش‌ها ماهواره‌هایی در مدارهای به نسبت پایین را نابود کردند، به گونه‌ای که زباله‌های پدید آمده در چند ماه به درون جو فرو رفته و سوختند.

هیچ پیمان بین‌المللی رسمی‌ای برای ممنوع کردن آزمایش‌های آسات وجود ندارد، ولی مانند نمونه‌های پیشین، این آزمایش نمایش قدرتی بود که از چشم دیگر قدرت‌های فضایی نادیده نمی‌ماند. خطر اینست که این رویداد به جای پدید آوردن قوانینی علیه جنگ‌افزارهای آسات، موضوعی که دیرزمانی چالش‌برانگیز بوده، کشورهای دیگری که می‌خواهند ثابت کند چنین توانایی‌هایی دارند را هم به آزمایش‌های بیشتر برانگیزاند. اگر اینگونه شود، فضا می‌تواند تا دهه‌ها و بیشتر، به یک میدان مین پر از زباله‌های پرسرعت تبدیل شود.

این ویدیو زمان کوتاهی پس از نابودی کاسموس-۱۴۰۸ گرفته شده و در آن، دایره‌های کوچک جای زباله‌های تازه پدید آمده در آزمایش آسات روسیه را نشان می‌دهند. اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام و یا توییتر یک ستاره در هفت آسمان ببینید

-------------------------------------------------

تلگرام، توییتر، اینستاگرام و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

Russian military - International Space Station - ISS - Soyuz - Crew Dragon - planet - Soviet - Cosmos-1408 - ASAT - Earth - US - Russia - James Dickinson - US Space Command - Russian space agency - Roscosmos - NASA - Bill Nelson - American - Chinese space station - taikonaut - Russian Defense Ministry - orbital station - China - minefield

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان