دستاورد بزرگ اخترشناسان در یافتن سیاهچاله‌ای کوچک بیرون از کهکشان راه شیری
 |
| برداشت هنری از سیاهچاله‌ای به جرم ۱۱ برابر خورشید که ستاره‌ای به جرم ۵ برابر خورشید به گرد آن می‌چرخد- اندازه‌ی بزرگ‌تر |
یافتن یک سیاهچاله کار ساده‌ای نیست و هرچه این هیولاها دورتر باشند، این کار دشوارتر هم می‌شود.
از آنجایی که سیاهچاله‌ها همه‌ی مزه‌های نور را درمی‌آشامند (جذب می‌کنند)، معمولا هیچ تلسکوپی نمی‌تواند آنها را به روش مستقیم ببیند. ولی هر سیاهچاله‌ای اثر انگشتی را از خود به جا می‌گذارد: برای نمونه، گرانش آن می‌توانند بر حرکت اجرام پیرامونش اثر بگذارد و تلسکوپ‌ها هم که خوب، می‌توانند آن اجرام را بررسی کنند. اکنون اخترشناسان با دنبال کردن یک چنین سرنخی توانسته‌اند یک سیاهچاله را درون خوشه‌ای بیرون از کهکشان راه شیری پیدا کنند. این نخستین بارست که سیاهچاله‌ای در ورای کهکشانمان با این ترفند یافته می‌شود.
اخترشناسان این کشف را با بهره از تلسکوپی بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا در بیابان آتاکامای شمال شیلی انجام دادند. آنها چشمان وی‌ال‌تی را رو به ان‌جی‌سی ۱۸۵۰ گرفتند، یک خوشه[ی ستاره‌ای] در کهکشان همسایه‌مان، ابر ماژلانی بزرگ، حدود ۱۶۰ هزار سال نوری دورتر از زمین. در این خوشه، دانشمندان می‌توانند هزاران ستاره را یکجا ببینند.
سارا ساراچینو، اخترفیزیکدان دانشگاه جان مورز لیورپول در انگلستان می‌گوید: «همان گونه که شرلوک هولمز یک دارودسته‌ی جنایتکار را از روی گام‌های اشتباهشان ردیابی می‌کند، ما هم با یک ذره‌بین در دست به تک تک این ستارگان نگاه می‌کنیم، در تلاش برای یافتن نشانه‌هایی از حضورِ سیاهچاله‌ها بدون دیدنِ مستقیمِ آنها.»
این پژوهشگران جابجایی‌های این ستارگان را برای یافتن هر نشانه‌ای از یک سیاهچاله‌ی شبحگون رصد کردند. گواهِ انکارناپذیر از یک ستاره‌ی ساده به جرم پنج برابر خورشید به دست آمد. اخترشناسان لنگش‌های ظریفی را در حرکت این ستاره یافتند: نشانه‌ی گویا از وجود یک سیاهچاله که ستاره دارد به گرد آن می‌چرخد.
مجرم؟ یک سیاهچاله با جرمی حدود ۱۱ برابر خورشید (یک سیاهچاله‌ی ستاره‌ای یا ستاره‌وار). خانه‌اش، یک خوشه‌ی ستاره‌ای به نام ان‌جی‌سی ۱۸۵۰ با سنی نزدیک به تنها ۱۰۰ میلیون سال، عملا یک نوزاد در سنجه‌ی کیهانی. به گفته‌ی خترشناسان، تاکنون هیچ سیاهچاله‌ای در خوشه‌ای به این جوانی یافته نشده بود.
 |
| خوشه‌ی ستاره‌ای ان‌جی‌سی ۱۸۵۰ از چشم وی‌ال‌تی و هابل- تصویر بزرگ‌تر |
استفان دریزلر از دانشگاه گوتینگن آلمان می‌گوید: «بیشترِ نزدیک به همه‌ی سیاهچاله‌های ستاره‌ای را تنها می‌توان به روش‌های دینامیکی آشکار کرد. هنگامی که آنها با یک ستاره یک سامانه می‌سازند، به گونه‌ای ظریف ولی آشکارپذیر بر حرکت این ستاره اثر می‌گذارند و ما از همین راه می‌توانیم آنها را با دستگاه‌های پیچیده بیابیم.»
یافته‌های این پژوهشگران در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر خواهد شد. اکنون دانشمندان فکر می‌کنند همین ترفند می‌تواند در پیدا کردن سیاهچاله‌های دیگر در دیگر گوشه‌های تاریک کیهان به آنها کمک کند و ما را در شناختِ چگونگیِ بزرگ شدن و دگرگونی این اجرام شگفت‌انگیز یاری رساند.
ساراچینو می‌گوید: «نتیجه‌ی نشان داده شده در اینجا نشان‌دهنده‌ی یکی از بزهکارانِ تحت پیگرد است.»«ولی هنگامی که یکی را پیدا کردید، در راهِ درست برای پیدا کردنِ بسیاری دیگر، در خوشه‌های گوناگون خواهید بود.»
-------------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر