با یافتن نمونه‌ای دیگر، پرونده کهکشان‌های خالی از ماده تاریک سنگین‌تر شد
 |
| تصویری از کهکشانِ فراافشان و پر از گازِ ای‌جی‌سی ۱۱۴۹۰۵، نور ستارگان به رنگ آبی نمایانده شده و این ابرهای سبزرنگ هم گازهای خنثای هیدروژن را نشان می‌دهند |
نظریه‌ها
پیش‌بینی می‌کنند که کهکشان های تنُک (کم‌پشت، افشان) باید با ماده‌ی تاریک
یکپارچه نگه داشته شوند. از همین رو اکنون اخترشناسان در شگفتند که این
کهکشان کم‌پشتِ دوردست که به نظر می‌رسد هیچ نشانه‌ای از ماده‌ی تاریک در
خود ندارد چگونه یکپارچه مانده است.
این کهکشان
با نامِ ای‌جی‌سی ۱۱۴۹۰۵، حدود ۲۹۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و
تقریبا به بزرگیِ راه شیری است. با این وجود، شمار ستارگانِ این کهکشان
دوردست هزار برابر کمتر از ستارگان کهکشان ماست.
مدل‌های نظری می‌گویند چنین کهکشان‌های کم‌پشتی باید به کمک ماده‌ی تاریک
یکپارچه نگه داشته شوند، جوهره‌ی نادیدنی و رازگونه‌ای که بر پایه‌ی
برآوردها، حدود ۸۵ درسدِ کیهان را ساخته است. ولی هنگامی که اخترشناسان
کهکشان ای‌جی‌سی ۱۱۴۹۰۵ را با بهره از آرایه‌ی بسیار بزرگ در نیومکزیکو
بررسی کردند دریافتند که این کهکشان شگفت‌انگیز مطلقا هیچ ماده‌ی تاریکی
در خود ندارد.
این گروه پژوهشی به رهبری پاول مانسرا پینیا، اخترشناس دانشگاه خرونیگن هلند و بنیاد اخترشناسی رادیویی
هلند (آسترون)، از روی شانس نبود که کهکشان ای‌جی‌سی ۱۱۴۹۰۵ را برای بررسی
برگزیدند.
مشاهدات پیشین نشان می‌دادند که میزان ماده‌ی تاریکِ این کهکشان و همچنین پنج کهکشان دیگر، می‌تواند بسیار ناچیز باشد. ولی این یافته‌ها به اندازه‌ای با نظریه ناسازگارند که مانسرا پینیا و همکارانش تصمیم به اندازه‌گیری دوباره گرفتند.
با این همه، پژوهشگران حتی پس از ۴۰ ساعت سنجش با یکی از پرقدرت‌ترین تلسکوپ‌های رادیویی جهان، هیچگونه ماده‌ی تاریکی پیدا نکردند.
مانسرا پینیا می‌گوید: «گفتن ندارد که این همان چیزیست که ما فکر می‌کردیم و امیدش را داشتیم، زیرا سنجش‌های گذشته‌مان را تایید می‌کند.»«ولی اکنون این مشکل می‌ماند که به پیش‌بینی نظریه، باید در ای‌جی‌سی ۱۱۴۹۰۵ ماده‌ی تاریک وجود داشته باشد، ولی مشاهداتمان می‌گویند وجود ندارد. در حقیقت، تفاوت میان نظریه و مشاهدات دارد بزرگ‌تر می‌شود.»
ای‌جی‌سی ۱۱۴۹۰۵ نخستین کهکشانِ بدون ماده‌ی تاریک نیست که اخترشناسان یافته‌اند. در سال ۲۰۱۸، گروهی به رهبری پیتر ون دوکام،
اخترشناس دانشگاه ییل کهکشانی به نام ان‌جی‌سی ۱۰۵۲-دی‌اف۲ را در فاصله‌ی حدود
۶۰ میلیون سال نوری زمین یافتند که به نظر می‌رسد هیچ ماده‌ی تاریکی ندارد.
[خبرش را اینجا خواندید: * کشف کهکشانی بسیار شگفت‌اگیز که هیچ ماده تاریکی ندارد!]
ولی به گفته‌ی این دانشمندان، تکنیک‌ها و سنجش‌هایی که مانسرا پینیا در این پژوهش تازه به کار برده استوارتر از آن پژوهش هستند.
دانشمندان می‌پندارند ماده‌ی تاریکِ این کهکشان می‌توانسته توسط یک کهکشان بزرگ‌تر در نزدیکی‌اش از آن جدا شده باشد. ولی شگفتی اینجاست که به نظر می‌رسید هیچ کهکشانی که توانایی چنین شاهکاری را داشته باشد در همسایگی ای‌جی‌سی ۱۱۴۹۰۵ وجود ندارد.
در این میان، پژوهشگران سرگرم بررسی یک کهکشان کوتوله‌ی فرا-افشان دومی در مجموعه‌ی شش تاییِ نخستِ خود هستند. دانشمندان می‌گویند اگر در آن کهکشان هم ماده‌ی تاریکی نیابند، پرونده‌ی کهکشان‌هایی با ماده‌ی تاریکِ ناچیز از این هم سنگین‌تر خواهد شد.
پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در شماره‌ی روز دوشنبه، ۶ دسامبرِ ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.
-------------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر