یک ستاره در هفت آسمان: دشوارترین عملیات جیز وب با پیروزی انجام شد: "گشودن سپر خورشیدی"

برداشت هنری از تلسکوپ فضایی جیمز وب در فضا

گروه دانشمندان تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) فرآیند گشودن و برپا کردنِ ۵ لایه‌ی سپر خورشیدی یا آفتابگیرِ بادبادک (کایت)-مانندِ این رصدخانه را با پیروزی به پایان رساند. گفتنی‌ست اگر مشکلی در این کار پیش می‌آمد، می‌توانست کل ماموریت را به خطر بیندازد.

سپر خورشیدی پنج-لایه‌ی این تلسکوپ فضایی که پهنایی به اندازه‌ی یک زمین تنیس دارد، پیش از پرتاب تا شده بود تا درون بخش بارِ دماغه‌ی مخروطی موشک آریان ۵ شرکت آریان‌اسپیس جا شود.

هر یک از این ورقه‌های پلاستیکی [یک ماده‌ی گرمایی سبک‌وزن به نام کپتون-م] به نازکی یک تار موی انسان است و با فلزی بازتابنده پوشیده شده که محافظتی به اندازه‌ی اس‌پی‌افِ بیش از ۱ میلیون را در برابر خورشید فراهم می‌کند. این ۵ لایه روی هم رفته دریافت نور از خورشید را از بیش از ۲۰۰ کیلووات انرژی خورشیدی به کسری از یک وات کاهش می‌دهند.

این آفتابگیر به بیشینه‌ی دمای حدود ۳۸۳ درجه‌ی کلوین (۱۱۰ درجه‌ی سلسیوس) خواهد رسید و همزمان، دمای دستگاه‌های علمی تلسکوپ را در کمینه‌ی حدود ۳۶ درجه‌ی کلوین (منفی ۲۳۷.۱۵ درجه‌ی سلسیوس) نگاه خواهد داشت، به اندازه‌ی کافی سرد برای این که تلسکوپ پرتوی فروسرخ کم‌جانی که به دنبالِ دیدنش است را ببیند.

دکتر توماس زوربوچن، دستیار مدیریت ماموریت‌های علمی در مرکز فرماندهی ناسا می‌گوید: «این نخستین بارست که کسی تلاش کرده تلسکوپی به این بزرگی را در فضا جای دهد.»«جیمز وب نه تنها به همگذاری (مونتاژ) دقیق، بلکه به گستردن و جایگیری‌های دقیق هم نیاز داشت. پیروزیِ چالش‌برانگیزترین گامِ این گستردن‌ها (برپا کردنِ سپر خورشیدی‌اش) گواهی باورنکردنی بر نبوغ انسانی و چیره‌دستی مهندسی است که جیمز وب را برای دستیابی به هدف‌های علمی‌اش توانا می‌سازد.»

این تصویر واپسین آزمایش گشودن و برپا کدنِ سپر خورشیدی جیمز وب روی زمین را نشان می‌دهد که دسامبر ۲۰۲۱، در شرکت نورثروپ گرمن انجام شد- تصویر بزرگ‌تر

دکتر گریگوری رابینسون، مدیر برنامه‌ی وب در مرکز فرماندهی ناسا می‌گوید: «گشودن سپر خورشیدی وب در فضا گامی باورنکردنی است که برای پیروزی این ماموریت بسیار مهم بود.»«هزاران بخش باید با دقت کار می‌کردند تا این شگفتیِ مهندسی به طور کامل برپا شود. گروه وب با پیچیدگی این عملیات، شاهکاری جسورانه را انجام داده‌اند- یکی از بی‌پرواترین کارهایی که تاکنون برای وب انجام شده.»

گشودن و سفت کردن این سپر خورشیدی ۱۳۹ سازوکارِ (مکانیسمِ) آزادسازی از ۱۷۸ سازوکار آزادسازیِ وب را در بر داشت، همگذاری ۷۰ لولا، هشت موتور جایگیری، تقریبا ۴۰۰ قرقره و ۹۰ کابل جداگانه با درازای کلِ ۴۰۰ متر.

دکتر جیمز کوپر، مدیر سپر خورشیدی وب و پژوهشگر مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا می‌گوید: «گامِ (مرحله‌ی) کشش پوسته در فرآیند برپا کردن سپر خورشیدی به ویژه چالش‌برانگیز است زیرا برهم‌کنش‌های پیچیده‌ای میان ساختارها، سازوکارهای کشش، کابل‌ها و پوسته‌ها در آن وجود دارد.»«این دشوارترین بخش در آزمایش روی زمین بود، از همین رو این که امروز همه چیز به خوبی پیش می‌رود عالیست. گروه نورثروپ و ناسا کار بزرگی انجام می دهند و ما مشتاقانه چشم‌انتظار کشش لایه‌های باقیمانده هستیم»

دکتر جیم فلین، مدیر سپر خورشیدی در شرکت نورثروپ گرومن، پیمانکار اصلی ناسا برای تلسکوپ جیمز وب می‌گوید: «این سپر خورشیدی چشمگیر است زیرا از تلسکوپ در این ماموریت تاریخی محافظت می‌کند.»

این کار بزرگ نشان دهنده‌ی روحیه‌ی پیشگامی هزاران مهندس، دانشمند و تکنیسین است که بخش‌های چشمگیری از کارشان را به گسترش (توسعه)، طراحی، ساخت و ساز و آزمایشِ این فناوری فضایی که نخستین در نوع خود است گذراندند.»

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:
sunshield - NASA - ESA - CAS - James Webb Space Telescope - kite - tennis - Arianespace - Ariane 5 - reflective - metal - SPF - Sun - solar energy - Thomas Zurbuchen - Science Mission Directorate - NASA Headquarters - Gregory Robinson - hinge - pulley - James Cooper - Goddard Space Flight Center - Jim Flynn - Northrop Grumman -