یک ستاره در هفت آسمان: چیزی اسرارآمیز در فضا هر ۱۸ دقیقه یک بار موج رادیویی می‌فرستد

* چیزی با درخشش باورنکردنی در فضا دارد با آهنگی بسیار آهسته‌تر از بیشترِ چنین اجرامی در کیهان می‌تپد و این می‌تواند گونه‌ی نامعمولی ستاره‌ی نوترونی باشد که هرگز ندیده‌ایم.

برداشت هنری از این جرم رازگونه، اگر یک مگنتار (مغناختر) باشد

یک جرم شگفت‌انگیز فضایی دارد به شیوه‌ای که اخترشناسان تاکنون هرگز ندیده‌اند می‌تپد. این می‌تواند گونه‌ی نامعمولی از یک ستاره‌ی نوترونی -پسماندِ یک ستاره‌ی بزرگِ منفجر شده- باشد. بررسی اجرام کیهانی‌ای مانند این می‌توانند به ما در شناخت مرگ ستارگان کمک کند.

ناتاشا هرلی-واکر از دانشگاه کرتین در پرت استرالیا به همراه همکارانش این جرم را به کمک آرایه‌ی میدان‌گسترده‌ی مورکینسون (ام‌دبلیوای) که یک رادیوتلسکوپ در استرالیاست پیدا کردند. آنها پس از دیدن رگباری از موج‌های رادیویی که به نظر می‌رسید پدیدار و ناپدید می‌شود، به سراغ بایگانی داده‌های ام‌دبلیوای در اوایل ۲۰۱۸ رفتند و ۷۱ تپ‌اختر دیگر را پیدا کردند.

این جرم که "گلیم-ایکس جی۱۶۲۷۵۹.۵-۵۲۳۵۰۴.۳" نام دارد و حدود ۴۰۰۰ سال نوری از ما دور است، در هر تپ، انبوهی انرژی آزاد می‌کند. هرلی-واکر در یک نشست خبری گفت: «درخشش در اینجا واقعا دیوانه‌کننده است- واقعا، واقعا، واقعا افراطی.»«انتظار یافتن چیزی به این اندازه درخشان را نداشتیم.»

این چشمه با آهنگی منظم می‌تپد و هر ۱۸.۱۸ دقیقه به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه می‌درخشد. هیچ چیزی با چنین آهنگی تاکنون یافته نشده بود. هرلی-واکر می‌گوید: «هیچ کس واقعا به جستجوی اجرامی با چنین بازه‌های زمانی‌ای فکر نمی‌کرد زیرا نمی‌توانستیم هیچ سازوکاری را که آنها را پدید می‌آورد در نظر بیاوریم، با این همه گویا وجود دارند.»

اجرامی در کیهان که خاموش و روشن می‌شوند برای اخترشناسان تازگی ندارند- چنین اجرامی "گذرا" نامیده می‌شوند. گذراهای آهسته -مانند ابرنواخترها- می‌توانند در بازه‌های چندروزه پدیدار شوند و پس از چند ماه ناپدید شوند. گذراهای سریع -مانند گونه‌ای ستاره‌ی نوترونی به نام تپ‌اختر- در تنها چند ثانیه یا میلی‌ثانیه خاموش و روشن می‌شوند.

این ویدیو نمایی تازه از کهکشان راه شیری را از چشم آرایه‌ی میدان‌گسترده ی مورکیسون نشان می‌دهد با پایین‌ترین بسامدها به رنگ سرخ، بسامدهای میانگین به رنگ سبز و بالاترین بسامدها به رنگ آبی. نمای ضربدر سفید پایین، سمت راست صفحه‌ی کهکشان جایگاه این چشمه‌ی بازآینده‌ی رازآمیز را نشان می‌دهد.
اگر ویدیو اینجا اجرا نشد می‌توانید آن را در تلگرام یک ستاره در هفت آسمان ببینید

جما اندرسون، اخترفیزیکدان مرکز بین‌المللی پژوهش اخترشناسی رادیویی از دانشگاه کرتین می‌گوید: «یافتن چیزی که تا چند دقیقه روشن می‌ماند براستی شگفت‌آور بود.»«این جرم رازگونه بی‌اندازه درخشان و کوچک‌تر از خورشید بود و موج‌های رادیویی به شدت قطبیده می‌گسیلد- چیزی که نشان می‌دهد این جرم میدان مغناطیسی بی‌اندازه نیرومندی دارد.»«مشاهدات با یک جرم پیش‌بینی شده‌ی اخترفیزیکی به نام یک مگنتار فَرابُلند-دوره سازگارند.»«این گونه‌ای ستاره‌ی نوترونی با چرخش آهسته است که وجودش در نظریه پیش‌بینی شده است.»

ولی روشن نیست که یک مگنتار چگونه می‌تواند به این آهستگی بچرخد و این اندازه درخشان باشد. وی می‌افزاید: «ولی هیچکس انتظار نداشت یکی مانند این را به طور مستقیم ببینیم زیرا انتظار نداشتیم به این اندازه درخشان باشند.»«این به گونه‌ای دارد انرژی مغناطیسی را بسیار کارآمدتر از هر آنچه که در گذشته دیده‌ایم به موج‌های رادیویی تبدیل می‌کند.»

هرلی-واکر می‌گوید: «نگران بودم که نکند کار بیگانگان باشد، ولی ... این چشمه در میدان بسیار گسترده‌ای از بسامدهاست، که بدین معناست که باید یک فرآیند طبیعی باشد- این یک سیگنال دست‌ساز نیست.» هرلی-واکر و همکارانش اکنون در جستجوی اجرام دیگری مانند این هستند تا بتوانیم از چیستی‌شان سر در بیاوریم.

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر منتشر شده است.

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

neutron star - star - Natasha Hurley-Walker - Curtin University - Perth - Australia - Murchison Widefield Array - MWA - radio telescope - radio wave - pulse - GLEAM-X J162759.5-523504.3 - transient - supernova - magnetic field - magnetar - Gemma Anderson - International Centre for Radio Astronomy Research - ICRAR - polarized - alien - frequency - Nature