نشانه‌های وجود نخستین سیاره در کمربند زندگی پیرامون یک کوتوله سفید
اخترشناسان به کمک دستگاه اولتراکم روی تلسکوپ ۳.۵ متری فناوری نوین (ان‌تی‌تی) و ماهواره‌ی پیمایشگر فراسیاره‌های گذران ناسا (تس) حلقه‌ای از آوارهای سیاره‌ای پُر از ساختارهایی به اندازه‌ی ماه را در منطقه‌ی ریست‌پذیرِ پیرامون ستاره‌ی "دبلیودی ۱۰۵۴-۲۲۶" دیده‌اند.
 |
| برداشت هنری از ستاره‌ی کوتوله‌ی سفید دبلیودی ۱۰۵۴-۲۲۶ که ابرهایی از آوارهای سیاره‌ای و یک یاره‌ی بزرگ به گرد آن در چرخشند |
دبلیودی ۱۰۵۴-۲۲۶ یک ستاره‌ی کوتوله‌ی سفید به نسبت خنک با جو هیدروژنی و بزرگای (قدرِ) ۱۶ است. این ستاره که به نام "ال‌پی ۸۴۹-۳۱" هم شناخته می‌شود، با فاصله‌ی حدود ۱۱۸ سال نوری از زمین، در صورت فلکی جنوبی کوچک پیاله دیده می‌شود.
جی فریهی، استاد کالج دانشگاهی لندن و همکارانش با بهره از دوربین پرسرعت اولتراکم در تلسکوپ ۳.۵ متری فناوری نوین (ان‌تی‌تی) در رصدخانه‌ی لاسیای اِسو در شیلی، در درازنای ۱۸ شب تغییراتی را در نور ستاره‌ی دبلیودی ۱۰۵۴-۲۲۶ ثبت کردند.
آنها برای تفسیر بهترِ این دگرگونی‌های نوری، به سراغ داده‌های ماهواره‌ی کاوشگر فراسیاره‌های گذران (تس) رفتند و اُفت‌های آشکاری را در نور ستاره دیدند مربوط به ۶۵ توده آوارِ سیاره‌ای با فاصله‌های برابر که در هر ۲۵ ساعت به گرد ستاره می‌چرخیدند.
این دانشمندان نتیجه گرفتند که گذرهای منظمِ این ساختارها نشانگر اینست که یک سیاره در آن نزدیکی آنها را در چنین آرایش دقیقی نگه داشته.
گمان می‌رود این سیاره از نظر اندازه همانندِ سیاره‌های سنگی در سامانه‌ی خورشیدی خودمان باشد که فاصله‌اش آن از ستاره‌ی دبلیودی ۱۰۵۴-۲۲۶ حدودد ۲.۵ میلیون کیلومتر، حدود ۱.۷ فاصله‌ی زمین-خورشید است.
آنها دریافتند که نور دبلیودی ۱۰۵۴-۲۲۶ همواره تا اندازه‌ای پشت ابری از غول‌پیکر از مواد که از برابرش می‌گذرند پنهان می‌شود و این نشان می‌دهد که حلقه‌ای از آوارهای سیاره‌ای دارند به گرد این کوتوله‌ی سفید می‌چرخند.
این ساختارها در منطقه‌ای می‌گردند که در زمانِ غول سرخ بودنِ ستاره [زمانی که لایه‌های بیرونی ستاره پف کرده بوده]، توسط خود ستاره در بر گرفته شده بوده، بنابراین به احتمال بسیار به تازگی به این منطقه آمده یا در آن پدید آمده‌اند، نه این که از زمان تولد خود ستاره و سامانه‌ی سیاره‌ایش آنجا باشند.
انتظار می‌رود این مدار پیرامون کوتوله‌ی سفید در زمانی که ستاره غول سرخ بوده روفته و خالی شده بوده و بنابراین هر سیاره‌ای که بتواند آب و در نتیجه زندگی داشته باشد، یک دگرگونی تازه و اخیر در آنجا خواهد بود.
این منطقه دو میلیارد سال زیست‌پذیر بوده و همچنین، دستکم یک میلیارد سال دیگر زیست‌پذیر خواهد بود.
فریهی می‌گوید: «این نخستین بارست که اخترشناسان هر گونه جرم سیاره‌ایی را در منطقه‌ی زیست‌پذیر پیرامون یک کوتوله‌ی سفید می‌بینند.»«این ساختارهای به اندازه‌ی ماه که دیده‌ایم به جای جامد و سخت و کروی بودن، نامنظم و غبارآلود (برای نمونه، مانند دنباله‌دار) هستند. نظم مطلق [میان] آنها یک راز است که هنوز نمی‌توانیم توضیحش بدهیم.»«یک احتمال هیجان‌انگیز اینست که این اجرام به دلیل نفوذ گرانشی یک سیاره‌ی بزرگ در آن نزدیکی در چنین الگوی مداری با فاصله‌ی برابری نگهداشته شده‌اند.»
وی می‌افزاید: «اگر این نفوذ گرانشی نبود، اصطکاک و برخوردها باعث پراکندگی این ساختارها و از دست رفتن نظمی که دیده‌ایم می‌شد.»«نمونه‌ی پیشتر دیده شده‌ای از این "چوپانی" روشی‌ست که در آن، ماه‌های نپتون و کیوان با کشش گرانشی خود به پیدایش ساختارهای حلقه‌ای پایدار پیرامون این دو سیاره کمک می‌کنند.»
فریهی در پایان می‌گوید: «احتمال وجود یک سیاره‌ی بزرگ در منطقه‌ی زیست‌پذیر هم هیجان‌انگیزست و هم نامنتظره؛ ما در جستجوی این نبودیم. ولی مهم است که به یاد داشته باشیم برای تاییدِ بودنِ یک سیاره نیاز به شواهد بیشتری هست.»«ما نمی‌توانیم سیاره را به طور مستقیم ببینیم بنابراین تاییدش می‌تواند از راهِ مقایسه‌ی مدل‌های رایانه‌ای با رصدهای بیشترِ این ستاره و آوارهای پیرامونش به دست آید.»
پژوهشنامه‌ی ای درباره‌ی یافته‌های این پژوهشگران در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.
--------------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: sci-news
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر