همسایگان آبی و طلایی

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

بتا-ماکیان (منقار ماکیان) با چشم نامسلح به گونه‌ی یک تک‌ستاره‌ی درخشان دیده می‌شود.
این ستاره با فاصله‌ی ۴۲۰ سال نوری از زمین، پای چلیپای شمالی را که یک اخترگانِ (صورتواره‌ی) پرآوازه در صورت فلکی ماکیان است نشان می‌دهد.
ولی اگر از پشت چشمیِ یک تلسکوپ کوچک به آن نگاه کنیم، دو ستاره‌ی زیبا را خواهیم دید، دو گوهر در آسمان شب، یکی به رنگ آبی و دیگری طلایی.
بتا ماکیان به نام البیرو هم شناخته می‌شود و عنوان "البیرو-ای‌بی" برای نمایش دو ستاره‌ی درخشانش به کار می‌رود. تفاوت رنگ خیره‌کننده‌ی این دو ستاره را در این تصویر تلسکوپی به خوبی می‌بینیم.
در پیوست‌های سمت راست هم طیف دیدنیِ (مرییِ) نور هر یک از آنها نمایانده شده.
پیوست بالایی از آنِ البیرو-ای است و طیف یک ستاره‌ی غول‌پیکر "رده‌ی کی" را نشان می‌دهد، ستاره‌ای خنک‌تر از خورشید که بیشتر انرژی‌اش را در طول موج‌های زرد و رخ می‌گسیلد.
البیرو-بی، پیوست پایینی، دارای طیف یک ستاره از رشته‌ی اصلی و بسیار داغ‌تر از خورشید است که گسیلشِ انرژی‌اش بیشتر در رنگ‌های آبی و بنفش است.
گفتنی‌ست خودِ البیرو-ای یک سامانه‌ی دوتاییست، دو ستاره که با هم به گرد مرکز جرم مشترکشان می‌گردند، ولی بسیار به هم نزدیک‌تر از آنند که بشود آنها را جداگانه از پشت یک تلسکوپ کوچک دید.
البیرو-ای و البیرو-بی که جدایی بیشتری از هم دارند، به احتمال بسیار تنها نمایی از یک ستاره‌ی دوتایی را دارند نه آنکه یک سامانه‌ی دوتایی فیزیکی باشند، زیرا حرکت‌های اندازه‌گیری شده‌ی آنها در فضا آشکارا با هم متفاوت است.

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

Beta Cygni - naked eye - Northern Cross - asterism - constellation Cygnus - eyepiece - double star - Albireo - Albireo AB - star - spectrum - K-type - Sun - wavelength - main sequence - binary star - common center of mass

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان