کهکشان‌های پروانه

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر

حدود ۶۰ میلیون سال نوری دور از زمین، در صورت فلکی دوشیزه، دو کهکشان مارپیچی به نام‌های ان‌جی‌سی ۴۵۶۷ و ان‌جی‌سی ۴۵۶۸ که به دلیل ساختار بال-مانندی که پدید آورده‌اند با هم به نام کهکشان‌های پروانه شناخته می‌شوند، در آغاز درگیری و پیوستن به یکدیگرند.گفتنی‌ست به نظر می‌رسد جدایی میان هسته‌های درخشانن حدود ۲۰ هزار سال نوری باشد.

این جفت کهکشان چشم‌نواز با بازوهای مارپیچی و رگه‌های غبار و خوشه‌های ستاره‌ای‌شان، بسیار به هم نزدیکند -با جدایی حدود ۲۰ هزار سال نوری میان هسته‌های درخشانشان- ولی به نظر نمی‌رسد در اثر کشندهای گرانشی چندان دگرگون شده باشند. هرچند می‌دانیم که ابرهای مولکولی غول‌پیکرشان دارند با هم برخورد می‌کنند و به احتمال بسیار ستاره‌زایی‌های تازه به راه انداخته و خوشه‌های ستاره‌ای بزرگ پدید آورده‌اند.

برخوردهای کهکشانی در کیهان نامعمول نیستند. این رویدادها شاید به پنداشت ما خشن و فاجعه‌بار باشند، ولی در حقیقت به گونه‌ی شگفت‌انگیزی آرام و آشتی‌جویانه‌اند، مانند یک اجرای والس با شرکت ستارگان، گاز و غبار که به دست گرانش طراحی شده.

نداشته می‌شود چنین برخورد و ادغامی در سرنوشت راه شیری خودمان هم باشد زیرا اخترشناسان بر این باورند که کهکشان ما در آینده با همسایه‌مان، کهکشان زن در زنجیر (آندرومدا) به همین شیوه درگیر خواهد شد.

کهکشان‌های پروانه در نمایی گسترده‌تر- اندازه‌ی بزرگ‌تر

این تصویر با دستگاه فورس۲ (طیف‌نگار کاهنده‌ی کانون با پراکنش کم ۲، FORS2) که بر روی یکی از یگان‌های تلسکوپ بسیار بزرگ در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (اِسو) در رصدخانه‌ی پارانال در کوه‌های آند کشور شیلی نصب شده گرفته شده است.

فورس۲ را اغلب به دلیل چندکاره بوده و تطبیق‌پذیری باورنکردنی‌اش به نام "چاقوی سویسی" (آچار فرانسه)ی پارانال هم می‌خوانند؛ این دستگاه در حقیقت یکی از پرکاربردترین ابزارهای ماست. فورس۲ افزون بر گرفتن عکس‌هایی مانند این، می‌تواند هم‌زمان طیف ده‌ها جرم کیهانی را به دست آورد یا نور قطبیده‌ی آنها را بررسی کند.

این تصویر به عنوان بخشی از برنامه‌ی "گوهرهای کیهانی اِسو" گرفته شده، یک نوآوری پیشگامانه برای پدید آوردن عکس‌های اجرام جالب، فریبنده و یا از نظر دیداری گیرا با بهره از تلسکوپ‌های رصدخانه‌ی جنوبی اروپا، برای هدف‌های آموزشی و دسترسی همگانی است. در این برنامه، در زمان‌هایی از تلسکوپ‌های بهره گرفته می شود که آن زمان‌ها برای رصدهای علمی کاربردی ندارد. همه‌ی داده‌های گرد آمده می‌توانند برای هدف‌های علمی هم مناسب باشند و با ورود به بایگانی علمی اسو، در دسترس همه‌ی اخترشناسان قرار خواهند گرفت.

-------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

constellation Virgo - galaxy - NGC 4567 - NGC 4568 - Butterfly Galaxies - Spiral galaxy - spiral arm - star cluste - gravitational tide - molecular cloud - core - Milky Way - FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph 2 - FORS2 - ESO - Very Large Telescope - VLT - Paranal Observatory - Chilean Andes - Galaxy collision - waltz - star - choreograph - Milky Way - galaxy Andromeda - Swiss Army knife - spectra - polarised - Cosmic Gems programme

منبع: ESO و apod.nasa
برگردان: یک ستاره در هفت آسمان