کهکشانی که دارد شیره جان همدمش را می‌مکد

این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۳.۸ مگ)

امروه در میان اخترشناسان به گونه‌ای گسترده پذیرفته شده که یک جنبه‌ی مهم از چگونگی فرگشت و دگرگونی کهکشان‌ها شیوه‌ی برهمکنش آنها با یکدیگر است.

کهکشان‌ها می‌توانند به هم بپیوندند (ادغام شوند)، برخورد کنند و یا به یکدیگر بمالند و سریع بگذرند- هر یک از این برهمکنش‌ها تاثیر چشمگیری بر نما و ساختار آنها دارد. این برهم‌کنش‌ها به همان اندازه که پنداشته می‌شود در کیهان رایجند، به همان اندازه هم دیدنِ نمایی از این برهمکنش‌ها به پویاییِ آنچه اینجا دیده می‌شود کمیاب است.

این تصویر که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده به گونه‌ای باورنکردنی سه‌بُعدی حس می‌شود، آن هم برای تکه‌ای از یک نمای ژرفای فضا.

ساختاری که در این تصویر خودنمایی می‌کند آرپ ۲۸۲ نام دارد، یک جفت کهکشان برخوردی که از یک کهکشان سیفرت به نام ان‌جی‌سی ۱۶ (پایینی) و کهکشان آی‌سی ۱۵۵۹ (بالایی) تشکیل شده است. سیفرت‌ها گونه‌ای از کهکشان‌های فعال با خطوط گسیلشی نیرومند و ویژه‌اند که به باور اخترشناسان، دستاورد فروکشیده شدن مواد به درون قرص برافزایشی یک ابرسیاهچاله در مرکز کهکشانند.

شگفتی در اینست که خودِ دو کهکشان در آرپ ۲۸۲ دارای هسته‌هایی بسیار پرانرژی به نام هسته‌های کهکشانی فعال (ای‌ان‌جی) هستند، هر چند که چنین چیزی را به سختی می‌تواند از این تصویر دریافت. در واقع این تا اندازه‌ی از خوش‌شانسی ماست چرا که اگر همه‌ی پرتوهای این دو ای‌جی‌ان در این تصویر دیده می‌شد، احتمالا برهم‌کنش‌های کشندی زیبایی که میان این دو در جریانست در این پرتوها پنهان و نادیده می‌ماند.

نیروهای کشندی زمانی رخ می‌دهند که گرانشِ یک جرم باعث شود پیکره‌ی جرم دیگر دگرگون شده یا کش بیاید. جهت نیروهای کشندی رو به بیرون از جرم سبک‌تر و به سوی جرم سنگین‌تر است. در برهمکنش دو کهکشان، این نیروهای کشندی گاز و غبار و حتی کل سامانه‌های ستاره‌ای را از یک کهکشان بیرون کشیده و به سوی دیگری می‌رانند.

در این تصویر می‌توانید این فرآیند را در عمل ببینید: جریان‌های ظریفی از مواد پدید آمده و دو کهکشان را به هم پیوند داده‌اند.

گفتنی‌ست سامانه‌ی آرپ ۲۸۲ با فاصله‌ی ۳۱۹ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی زن در زنجیر (آندرومدا) دیده می‌شود.

--------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

 NASA - ESA - Hubble Space Telescope - Arp 282 - interacting galaxy - Seyfert galaxy - accretion disk - supermassive black hole - NGC 169 - IC 1559 - active galactic nuclei - AGN - tidal force - solar system - galaxy - constellation of Andromeda

منبع: apod.nasa

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان