سیاهچاله غول‌پیکری که میدان مغناطیسی‌اش را وارونه کرد
* گسیلش‌های پرتو ایکس از یک سیاهچاله ناپدید شد و سپس به دلیل تغییرات در محیط دوباره برگشت. به نظر می‌رسد این سیاهچاله درست جلوی چشممان میدان مغناطیسی‌اش را وارونه کرده.
 |
| برداشت هنری از قرص برافزایشی، تاج (چرخه‌های مخروطی که بالای قرص در چرخشند) و ابرسیاهچاله‌ی کهکشان فعال ۱ئی‌اس ۱۹۲۷+۶۵۴ پیش از آنکه به تازگی دوباره برافروخته شود |
داستان با یک کهکشان به نام "۱ئی‌اس ۱۹۲۷+۶۵۴" آغاز می‌شود که گسیلش‌های پرتو ایکسش را به مدت کوتاهی تا چند ماه خاموش کرد، سپس دوباره از سر گرفت و افزایش داد. مشاهدات احتمالی سیاهچاله تا این جای کار نشانگر یک وضعیت یگانه است که از فاصله‌ی ۲۳۶ میلیون سال نوری دیده می‌شود.
سیباسیش لاها، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش می‌گوید: «این رویداد نخستین باریست که می‌بینیم پرتوهای ایکس اُفت کامل می‌کند و همزمان، طول موج‌های دیگر درخشان‌تر می‌شوند.» لاها دانشمند پژوهشگر در دانشگاه مریلند، بالتیمور کانتی و مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا در مریلند است.
اگر دانشمندان بتوانند تایید کنند که این برون‌ریزی‌ها زیر سر یک ابرسیاهچاله در قلب کهکشانست که دارد میدان مغناطیسی‌اش را تغییر می‌دهد، شاید این رویداد بتواند به اخترفیزیکدانان کمک کند تا بفهمند چنین جابجایی‌ای چگونه بر محیط سیاهچاله تاثیر می‌گذارد.
راه شیری و بیشتر کهکشان‌های بزرگی مانند آن دارای یک ابرسیاهچاله (سیاهچاله‌ی کلان‌جرم) در دل خود هستند که مواد را به سوی مرکز آن می‌کشاند. این مواد نخست در یک قرص برافزایشی پیرامون سیاهچاله گرد می‌آیند، سپس همزمان با رانده شدن مواد به سوی مرکز، دما بالا می‌رود و گسیلش‌های نور (در طول موج‌های دیدنی یا مریی، فرابنفش و پرتو ایکس) از آن آغاز می‌شود.
با فروکشیده شدن این مواد رو به درون، ابری از ذرات بی‌اندازه داغ پدید می‌آورند که دانشمندان آن را "تاج" می‌نامند. این پژوهش تازه می‌گوید که چرزی که باعث شده جریان پرتو ایکس از قلب کهکشانِ ۱ئی‌اس ۱۹۲۷+۶۵۴ موقتا ناپدید شود دگرگونی‌ها در همین تاج بوده.
 |
| خط‌های زرد جهت آغازین میدان مغناطیسی را نشان می‌دهند و خط‌های نارنجی هم قطبش وارونه شده را می نمایانند. |
اگر یک وارونگی مغناطیسی رخ دهد و باعث شود قطب‌های شمال و جنوب جابجا شوند، پرتوهای دیدنی (مریی) و فرابنفش باید به دلیل گرمایش بیشتر رو به مرکز کهکشان افزایش یابند، زیرا تاج آغاز به کوچک شدن کرده و قرص برافزایشی در مرکز فشرده‌تر می‌شود.
ولی با پیدایش و تکامل این تلنگر، میدان به اندازه‌ای ضعیف می‌شود که دیگر نمی‌تواند از تاج پشتیبانی کند و باعث می‌شود گسیلش‌های پرتو ایکس خاموش شوند.
این پنداشت با آنچه از این کهکشان دیده شده همخوانی دارد، زیرا در سال ۲۰۱۸ هم گسیلش‌های پرتو ایکسش تقریبا چهار ماه پس از ناپدید شدن، در ماه اکتبر دوباره برگشت، که نشان می‌داد یک وارونگی مغناطیسی روی داده. این کهکشان در تابستان ۲۰۲۱ به گسیلش‌های پرتو ایکس پیش-فورانی برگشت.
دو تلسکوپ فضایی دگرگونی‌های پرتو ایکس و فرابنفش را دنبال می‌کردند، رصدخانه‌ی نیل گهرلز سویفت ناسا و ماهواره‌ی ایکس‌ام‌ام-نیوتنِ سازمان فضایی اروپا. مشاهدات نور دیدنی و رادیویی هم با چند تلسکوپ زمینی در جاهای گوناگون مانند ایتالیا، جزایر قناری و نیومکزیکو انجام شد.
نوشتاری بر پایه‌ی این پژوهش برای انتشار در نشریه‌ی استروفیزیکال جورنال پذیرفته شده و نگارش پیarXiv.orgچاپش هم در تارنمای arXiv.org در دسترس است.
ویژگی‌های گوناگون برون ریزی کهکشان ۱ئی‌اس ۱۹۲۷+۶۵۴، از افزایش چشمگیر درخشش آن در نور دیدنی (مریی) و فرابنفش، تا دسترفت و سپس بازبابی تاج، سرچشمه‌ی پرتوهای ایکس پرانرژی در روند وارونگی مغناطیسی
-------------------------------------------------
تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: لایوساینس
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر