سیاره سرخ تا زمانی بسیار تازه‌تر دارای آب مایع بوده

* بر پایه‌ی بررسی‌هایی که خودروی ژورونگ چین روی سنگ‌های سیاره‌ی بهرام (مریخ) انجام داده، شاید آب مایع بر روی این سیاره تا زمانی بسیار نزدیک‌تر از آنچه می‌پنداشتیم وجود داشته است.

نگاه خودروی ژورونگ به پشت سرش. رد چرخ‌هایش و همچنین فرودگرش در دوردست دیده می‌شود

سیاره‌ی سرخ شاید تا صدها میلیون سال نزدیک‌تر و تازه‌تر از آنچه می‌پنداشتیم دارای آب مایع بوده، این دستاورد داده‌هایی‌ست که خودروی  مریخ‌نورد ژورونگ چین گرد آورده.

اگرچه در گذشته نشانه‌های آب مایع روی بهرام یافته شده، ولی پنداشت عمومی این بوده که این سیاره تنها تا حدود ۳ میلیارد سال پیش آبناک بوده، یعنی زمانی که دورانی به نام آمازونین که تا امروز هم ادامه دارد در تاریخش آغاز شد.

خودروی ژورونگ چین از ماه می ۲۰۲۱ سرگرم کاوش دشت یوتوپیا، یک دهانه‌ی برخوردیِ به نسبت کاوش نشده در شمال بهرام بوده است. یانگ لیو از مرکز ملی دانش فضایی در پکن چین به همراه همکارانش از طیف‌سنج‌ها این خودرو برای بررسی سنگ‌های روی دهانه بهره گرفتند و کانی‌هایی دربردارنده‌ی آب در آنها یافتند.

لیو می‌گوید: «یافتن کانی‌های آبدار (هیدراته) مفاهیم و پیامدهای چشمگیری برای تاریخ زمین‌شناختی منطقه و فرگشت آب و هوایی بهرام دارد.»

این پژوهشگران با بهره از دستگاه لیزر خودرو، نمونه‌ای از این سنگ‌ها به دست آوردند و سپس آن را به کمک دو طیف‌سنجِ همراه خودرو بررسی کردند. آنها پس از این کار، شناسه‌هایی که ثبت کرده بودند را با شناسه‌ی کانی‌های هیدراته‌ی شناخته شده در سنگ‌های زمینی هم‌سنجیدند (مقایسه کردند).

لیو می‌گوید شواهد به لیو و همکارانش نشان می‌داد که احتمالا آب مایع تا اواخر دوران آمازونین هم وجود اشده- هر چند که این دانشمندان نمی‌توانستند بگویند دقیقا تا چقدر اخیر.

شناخت این که بهرام تا زمانی چقدر نزدیک دارای آب مایع بوده می‌تواند به ما کمک کند تا میزان آبی که امروزه آنجا در شکل یخ یا کانی به دام افتاده را ارزیابی کنیم. این آگاهی‌ها در جستجوی چشمه‌های (منابع) احتمالی آب برای ماموریت‌های آینده در آنجا سودمند خواهند بود.

سنگ‌های پراکنده روی خاک بهرام، نزدیک یک دهانه‌ی برخوردی در تصویری از خودروی ژورونگ

جان وید از دانشگاه آکسفورد می‌گوید: «اگر کانی‌های هیدراته را در سطح این سنگ‌های به نسبت جوان داشته باشیم، این به گونه‌ای به ما می‌گوید که باید در آن روزهای به نسبت اخیر هم آب مایع روی سطح [بهرام] داشته باشید.»

وید می‌افزاید تجهیزات کنونی همراه خودروی ژورونگ توانایی شناسایی دقیقِ  نوع و گونه‌ی کانی‌های موجود در این نمونه‌ها را ندارند، بنابراین کارهای آینده باید روی شناسایی جزییات آنها متمرکز شود.

یافته‌های این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس ادونسز منتشر شده است.

-------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:
Mars - liquid water - China - Zhurong rover - planet - Amazonian - Utopia Planitia - impact crater - Yang Liu - National Space Science Center - Beijing - hydrated - mineral - laser - spectrometer - Earth - Jon Wade - University of Oxford - Science Advances

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان