سپیده‌دم کیهانی ۲۰۰ میلیون سال دیرتر از آنچه می‌پنداشتیم به پایان رسیده بوده
 |
| برداشت نری از اختروشی در دوردست کیهان- اندازه‌ی بزرگ‌تر |
اخترشناسان با بهره از نور ۶۷ اختروشِ بی‌اندازه دوردست برآورد کرده‌اند که "سپیده‌دم کیهان"، دوره‌ای که در آن نخستین ستارگان آغاز به پیدایش کردند، ۱.۱ میلیارد سال پس از مهبانگ (انفجار بزرگ) به پایان رسیده بوده.
اکنون دیگر زمانِ پایان یافتنِ سپیده‌دم کیهان را می‌دانیم. برای یک دوره‌ی تقریبا ۱۰۰ میلیون ساله در کیهان آغازین، که از حدود ۳۸۰ هزار سال پس از مهبانگ آغاز شده بوده، کیهان به کلی تاریک بود. سپس ستارگان و کهکشان‌ها آغاز به پیدایش کردند و در فرآیندی به نام "بازیونش" یا همان سپیده‌دم کیهانی، با نورافشانی خود گازهای هیدروژن میان‌کهکشانی را یونیدند (یونیده کردند). این فرآیند سرانجام با یونشِ همه‌ی گازهای هیدروژن، ۱.۱ میلیارد سال پس از مهبانگ به پایان رسید.
سارا بوزمین از بنیاد اخترفیزیک ماکس پلانک در آلمان به برآوردِ این تاریخ به کمک نوری که از ۶۷ اختروش می‌آید پرداخت (اختروش‌ها اجرامی بی‌اندازه درخشانند که انرژی‌شان را از ابرسیاهچاله‌های مرکزشان می‌گیرند). این اختروش‌ها به کمک تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) در شیلی و رصدخانه‌ی دبلیو.ام کک در هاوایی مشاهده شده بودند و همگی به اندازه‌ی کافی دوردست هستند که بدانیم باید در حدود آن ۱ میلیارد سال پس از مهبانگ ساخته شده باشند.
نور این اختروش‌ها تا به زمین برسند، طول موج‌های گوناگونش توسطِ هیدروژن‌های خنثا و هیدروژن‌های یونیده‌ی سرِ راه درآشامیده (جذب) می‌شود. بوزمن و گروهش با در نظر گرفتنِ روند ثابت گسترش (انبساط) کیهان، خط‌های تاریک درآشامی (جذبی) در طیف این نور را بررسی کردند تا ببینند از چه زمانی "گذشتن از درون هیدروژن خنثا" را متوقف کرده بوده و دیگر تنها آغاز به "رویارویی با هیدروژن یونیده" در فضای میان کهکشان‌ها کرده بوده [کِی همه‌ی هیدروژن‌های خنثا نابود شده و همگی یونیده شده بوده‌اند-م]
بوزمن می‌گوید: «رویداد بازیونش این ساختار حباب-مانند را دارد که در آنها، کهکشان‌ها این حباب‌های بزرگ را پیرامون خود پدید می‌آورند.» بازیونش تا زمانی که همه‌ی این حباب‌ها به هم نپیوندند و گازهای هیدروژن در سرتاسر آسمان، در جایگاه‌های اختروش‌ها یونیده نشوند کامل نمی‌شود. بوزمن در ادامه می‌گوید: «می‌توانیم بگوییم پایان بازیونش زمانی‌ست که همه‌ی اختروش‌ها با یکدیگر همراه و همرای شوند- همه جا دیگر یونیده شده است.»
تاریخی که آنها [برای پایان بازیونش] به دست آوردند ۱.۱ میلیارد سال پسس از مهبانگ بود، ۲۰۰ میلیون سال دیرتر از برآوردهای پیشین. این بدین معناست که نخستین نسل ستارگان و کهکشان‌ها، که به بازیونش کیهان دامن زدند، می‌توانند به ما نزدیک‌تر و بنابراین رصدشان آسان‌تر از چیزی باشد که کیهان‌شناسان می‌پنداشتند.»
بوزمن می‌گوید: «تاریخ کیهان از زمان مهبانگ تاکنون گام‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است؛ و ما اکنون براستی آماده‌ی ردگیری همه‌ی این گام‌ها هستیم.»«گام بعدی ما رفتن به آغازین‌ترین زمان‌ها و پیوند دادنِ اطلاعاتِ بازیونش به کهکشان‌هایی‌ست که باعثِ آن شدند و از این راه می‌توانیم نابود شدن گازها به دست کهکشان‌ها را ببینیم.»
یافته‌های این دانشمندان در دست چاپ در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی است.
اکنون دیگر زمانِ پایان یافتنِ سپیده‌دم کیهان را می‌دانیم. برای یک دوره‌ی تقریبا ۱۰۰ میلیون ساله در کیهان آغازین، که از حدود ۳۸۰ هزار سال پس از مهبانگ آغاز شده بوده، کیهان به کلی تاریک بود. سپس ستارگان و کهکشان‌ها آغاز به پیدایش کردند و در فرآیندی به نام "بازیونش" یا همان سپیده‌دم کیهانی، با نورافشانی خود گازهای هیدروژن میان‌کهکشانی را یونیدند (یونیده کردند). این فرآیند سرانجام با یونشِ همه‌ی گازهای هیدروژن، ۱.۱ میلیارد سال پس از مهبانگ به پایان رسید.
سارا بوزمین از بنیاد اخترفیزیک ماکس پلانک در آلمان به برآوردِ این تاریخ به کمک نوری که از ۶۷ اختروش می‌آید پرداخت (اختروش‌ها اجرامی بی‌اندازه درخشانند که انرژی‌شان را از ابرسیاهچاله‌های مرکزشان می‌گیرند). این اختروش‌ها به کمک تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) در شیلی و رصدخانه‌ی دبلیو.ام کک در هاوایی مشاهده شده بودند و همگی به اندازه‌ی کافی دوردست هستند که بدانیم باید در حدود آن ۱ میلیارد سال پس از مهبانگ ساخته شده باشند.
نور این اختروش‌ها تا به زمین برسند، طول موج‌های گوناگونش توسطِ هیدروژن‌های خنثا و هیدروژن‌های یونیده‌ی سرِ راه درآشامیده (جذب) می‌شود. بوزمن و گروهش با در نظر گرفتنِ روند ثابت گسترش (انبساط) کیهان، خط‌های تاریک درآشامی (جذبی) در طیف این نور را بررسی کردند تا ببینند از چه زمانی "گذشتن از درون هیدروژن خنثا" را متوقف کرده بوده و دیگر تنها آغاز به "رویارویی با هیدروژن یونیده" در فضای میان کهکشان‌ها کرده بوده [کِی همه‌ی هیدروژن‌های خنثا نابود شده و همگی یونیده شده بوده‌اند-م]
بوزمن می‌گوید: «رویداد بازیونش این ساختار حباب-مانند را دارد که در آنها، کهکشان‌ها این حباب‌های بزرگ را پیرامون خود پدید می‌آورند.» بازیونش تا زمانی که همه‌ی این حباب‌ها به هم نپیوندند و گازهای هیدروژن در سرتاسر آسمان، در جایگاه‌های اختروش‌ها یونیده نشوند کامل نمی‌شود. بوزمن در ادامه می‌گوید: «می‌توانیم بگوییم پایان بازیونش زمانی‌ست که همه‌ی اختروش‌ها با یکدیگر همراه و همرای شوند- همه جا دیگر یونیده شده است.»
تاریخی که آنها [برای پایان بازیونش] به دست آوردند ۱.۱ میلیارد سال پسس از مهبانگ بود، ۲۰۰ میلیون سال دیرتر از برآوردهای پیشین. این بدین معناست که نخستین نسل ستارگان و کهکشان‌ها، که به بازیونش کیهان دامن زدند، می‌توانند به ما نزدیک‌تر و بنابراین رصدشان آسان‌تر از چیزی باشد که کیهان‌شناسان می‌پنداشتند.»
بوزمن می‌گوید: «تاریخ کیهان از زمان مهبانگ تاکنون گام‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است؛ و ما اکنون براستی آماده‌ی ردگیری همه‌ی این گام‌ها هستیم.»«گام بعدی ما رفتن به آغازین‌ترین زمان‌ها و پیوند دادنِ اطلاعاتِ بازیونش به کهکشان‌هایی‌ست که باعثِ آن شدند و از این راه می‌توانیم نابود شدن گازها به دست کهکشان‌ها را ببینیم.»
یافته‌های این دانشمندان در دست چاپ در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی است.
-------------------------------------------------
تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
quasar - cosmic dawn - big bang - star - galaxy - ionising - hydrogen - reionisation -
Sarah Bosman - Max Planck Institute for Astronomy - Germany -
supermassive black hole - Very Large Telescope - Chile - W. M. Keck
Observatory - Hawaii - Earth - wavelength - neutral hydrogen - absorption line - spectrum - Monthly Notices of the Royal Astronomical Society
منبع: نیوساینتیست
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر