خطر فزاینده بازگشت تکه‌های موشک‌ها به زمین در دهه آینده
انسان‌ها روز به روز موشک‌های بیشتری را به فضا می‌فرستند- تکه‌هایی از آنها که برگشته و به روی زمین می‌فتند می‌توانند آسیب‌های جانی در پی بیاورند مگر این که کاری انجام شود.
 |
| لاشه‌ی یک موشک لانگ مارش چینی که روز ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴ در گویژوی چین فرود آمد و خوشبحتانه آسیب جانی در پی نداشت |
تکه‌هایی از موشک‌ها که بی‌مهار به درون جو زمین فرومی‌افتند می‌توانند باعث آسیب‌های جانی شوند، مگر این که کاری برای کاستنِ خطری که دارند انجام شوند.
شمار موشک‌هایی که هر سال پرتاب می‌شوند پیوسته رو به افزایش بوده، در سال ۲۰۲۱ این شمار تا ۱۳۵ پرتاب پیروزمندانه افزایش یافت- رکوردی برای تنها یک سال. در بسیاری از این پرتاب‌ها، بخشی از موشک پس از آن که ماهواره‌ای که با آن به بالا رفته بود به سوی مدار برنامه‌ریزی شده رفت، در فضا از موشک جدا و دور انداخته می‌شود. این تکه‌های موشک اغلب سپس به سوی زمین برمی‌گردند. و برآورد شده در ۳۰ سال گذشته، بیش از ۱۰۰۰ بدنه‌ی موشک به گونه‌ای مهارناپذیر به درون جو زمین برگشته‌اند.
بسیاری از این زباله‌ها به درون اقیانوس‌ها که بیش از دو سوم سطح سیاره‌ی زمین را پوشانده‌اند می‌افتند، ولی سرانجامِ برخی، افتادن در خشکی و برخورد به چیزهایی در آنهاست. در می ۲۰۲۰، یک لوله‌ی ۱۲ متری که گمان می‌رود از یک موشک چینی جدا شده بود در روستایی در ساحل عاج افتاد. در آوریل ۲۰۲۲، تکه‌ی دیگری زباله که گزارش شد از یک موشک چینی بوده در روستایی در هند افتاد. لاشه‌ی یک موشک لانگ مارش چینی هم در دسامبر ۲۰۱۴ در گویژوی چین به زمین خورد.
اکنون، مایکل بایرز از دانشگاه بریتیش کلمبیای کانادا به همره همکارانش خطری را که چنین افتادنی می‌تواند داشته باشد محاسبه کرده‌اند. آنها می‌گویند یک شانس ۱۰ درصدی هست که در دهه‌ی آینده، یک یا چند آسیب جانی در اثر افتادن زباله رخ دهد. و ین خطر در کشورهای کم‌درآمد نزدیک استوا به گونه‌ی نامتناسبی بالاتر است، زیرا چگالی جمعیت در آن منطقه‌ها بالاتر است و چون بیشتر بدنه‌های موشکی بر فراز استوا پرواز می‌کنند، زباله‌های بیشتری در آن جاها می‌افتند.
بایرز که خواهان انست که به شرکت‌های موشک‌سازی گفته شود پسمانده‌ی سوخت را با هدفِ ورود دوباره‌ی امن بر
فراز مناطق اقیانوسی خالی از سکنه نگه دارند می‌گوید: «ما فکر می‌کنیم این باید متوقف شود.»«ما موشک‌های پیشرفته‌ای داریم که می‌توانند به چای انجام بازی رولت روسی با ساحل عاج و هند، از ورود دوباره‌ی مهارناپدیر پرهیز کنند. چه کسی می‌تواند بگوید تکه‌ی بعدی بر مرکز بمبئی فرود نخواهد آمد؟»
جاناتان مکداول از مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین می‌گوید بخش‌های (گام‌های) موشک که در مدار رها می شوند یک مساله‌ی بزرگ هستند، به ویژه با توجه به زباله‌های فضایی: «هنگامی که تکه‌هایی از موشک را در مدار رها می‌کنید، این یک خطر برخورد با خود دارد.» همچنین خطر این هست که چنین بخش‌هایی بتوانند به دلیل سوختی که در آنها مانده منفجر شوند. وی می‌گوید: «تنها راه برای اطمینان یافتن از این که موشکتان آن بالا منفجر نمی‌شود بیرون کردنش از مدارست.»
رام ژاکو از دانشگاه مک‌گیل در مونترآل کانادا می‌گوید در رویدادی که تکه‌ای از یک موشک باعث ویرانی یا آسیب جانی روی زمین می‌شود، کُنش قانونی می‌تواند بر پایه‌ی پیمان مسئولیت‌پذیری سال ۱۹۷۲ی سازمان ملل انجام شود. تنها یک نمونه از چنین کُنشی در گذشته دیده شده، هنگامی که در سال ۱۹۸۱، پس از افتادن یک ماهواره‌ی شوروی بر کانادا در سال ۱۹۷۸، این کشور ۳ میلیون دلار کانادا (۲.۳ میلیون دلار آمریکا) از شوروی دریافت کرد، ولی این پیمان می‌تواند دوباره به کار رود.
ژاکو می‌گوید: «من شک ندارم که یک رویداد جدید دیگر رخ خواهد دارد.»«احتمال بالایی برای آسیب دیدن کسی یا ویرانی دارایی‌ای وجود دارد.»
برخی سازمان‌ها، مانند اسپیس‌ایکس، اکنون دارند پس از هر پرتاب، بخش پایینیِ گامِ نخستِ موشک‌هایشان را بر زمین می‌نشانند. با این همه، گام‌های دومِ موشک‌هایشان -که برای رساندن ماهواره‌ها به مدارهای پایانی‌شان به کار می‌رود- هنوز به گونه‌ای منظم به جای این که به درون جو زمین، رو به مناطق خالی از سکنه در اقیانوس‌ها برگردانده شوند، در فضا رها می‌شوند، اغلب به این دلیل که موشک‌ها میزان دقیق از سوخت را برای این که ماهواره‌ها را پرتاب کنند با خود می‌برند نه برای این که بخشی از آن را برای بازگرداندن مهارشده‌ی آنها نگه دارند.
اسپیس‌ایکس و سازمان ملی فضایی چین به درخواستی برای نظر دادن پاسخ ندادند.
بایرز می‌گوید: «هدف، داشتن یک همخوانی (تفاهم‌نامه‌ی) بین‌المللی برای حذف تدریجیِ ورود دوباره‌های مهارنشده است.»«شاید طراحی برخی از موشک‌های قدیمی‌تر نیاز به از رده خارج کردن یا اصلاح داشته باشد.»
یافته‌های این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده است.
--------------------------------------------------
تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر