سریع‌ترین ستاره شناخته شده به گرد ابرسیاهچاله مرکز راه شیری با سرعت ۲۹ میلیون کیلومتر در ساعت
ستاره‌ی اس۴۷۱۶ به گرد ابرسیاهچاله‌ی مرکزی کهکشان را شیری در چرخش است و تا ۹.۲ میلیون مایل (۱۴.۸ میلیون کیلومتر) هم به آن نزدیک می‌شود.
 |
| برداشت هنری از ستاره‌ای که به سرعت به گرد ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان می‌چرخد |
اخترفیزیکدانان سریع‌ترین ستاره‌ی شناخته شده را یافته‌اند که به گرد ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان در چرخش است. این ستاره، با نام اس۴۷۱۶، هر مدارش به گرد ابرسیاهچاله‌ی کمان ای* را در تنها حدود چهار سال کامل می‌کند.
این بدان معناست که این ستاره دارد با سرعت‌های سرسام‌آور حدود ۲۹ میلیون کیلومتر بر ساعت، یا نزدیک به ۸۰۰۰ کیلومتر در هر ثانیه ره می‌پیماید. در این مدار سریع به گرد کمان ای*، که دارای قطر برآوردی ۲۳.۵ میلیون کیلومتر است، اس۴۷۱۶ تا ۱۵ میلیارد کیلومتریِ این ابرسیاهچاله هم می‌رود.
اگرچه این می‌تواند بی‌اندازه دور به نظر برسد، ولی تنها ۱۰۰ برابر فاصله‌ی میان زمین و خورشید است که خود فاصله‌ی به نسبت کوچکی در استاندارد کیهانی‌ست. برای نمونه، خورشید با فاصله ی ۲۶۰۰۰ سال نوری به گرد کمان ای* می‌گردد، با هر سال نوری هم ارز ۹.۵ تریلیون کیلومتر.
ستاره‌ی اس۴۷۱۶ بخشی از یک گروه‌بندی انبوه و فشرده‌ی ستاره‌ای به نام "خوشه‌ی اس" است که از نزدیک به گرد مرکز کهکشانی و ابرسیاهچاله‌ی راه شیری می‌گردد. ستارگان خوشه‌ی اس همگی به گونه‌ی ویژه‌ای سریعند ولی درخشش و جرم‌های گوناگونی دارند.
یافتن ستاره‌ای تا این اندازه نزدیک به کمان ای* می‌تواند شناخت ما از چگونگی فرگشت کهکشان و به ویژه درباره‌ی ستارگان مرکزی‌اش که پیشروی سریع دارند را دگرگون سازد.
میخاییل زایاچک، اخترفیزیکدان دانشگاه ماساریک در برنو می‌گوید: «مدار کوتاه-دوره و فشرده‌ی اس ۴۷۱۶ بسیار گیج‌کننده است.»«ستارگان نمی‌توانند به این سادگی نزدیک سیاهچاله شکل بگیرند. اس۴۷۱۶ می‌بایست به درون پیش رفته باشد، برای نمونه، در اثر رویارویی با دیگر ستارگان و اجرام در خوشه‌ی اس، که باعث شدند مدارش به گونه‌ی چشمگیری تنگ شود [به درون رانده شود-م].»
 |
| مرکز کهکشان راه شیری از چشم دستگاه نیر۲ی تلسکوپ بسیار بزرگ مدارهای هفت ستاره‌ی خوشه‌ی اس پیرامون ابرسیاهچاله‌ی کمان اس* را نشان می‌دهد (خود این سیاهچاله با نشان x سیاه نمایانده شده) |
پرآوازه‌ترین ستاره در خوشه‌ی اس بی‌شک ستاره ی اس۲ است که دوره‌ی مداری ۱۶ ساله به گرد کمان ای* دارد و تنها تا ۱۸ میلیون کیلومتری ابرسیاهچاله می‌آید. ولی اس۲ اگرچه بی‌اندازه برای بررسی کمان ای* سودمند است، همیشه هم کمک کننده نیست. [با جسستجوی برچسب S2، نوشته‌های دیگری را درباره‌ی این ستاره بخوانید]
فلوریان پایسکه، اخترفیزیکدان دانشگاه کلن و یکی از نویسندگان این پژوهش تازه می‌گوید: «اس۲ رفتار یک آدم گنده را دارد که در سالن سینما جلوی شما نشسته- جلوی دید شما از آنچه مهم است را می‌گیرد. بنابراین اس۲ هم اغلب جلوی دید ما از مرکز کهکشان را می گیرد.»«با این همه، در لحظه‌هایی کوتاه می‌توانیم محیط پیرامون ابرسیاهچاله‌ی مرکزی را رصد کنیم.»
پایسکه و گروهش با پالایش پیوسته‌ی تکنیک‌های تحلیلی در درازنای دو دهه و پیوستن آنها با داده‌های رصدی ۲۰ ساله، سرانجام توانستند دوره‌ی مداری سریعِ اس۴۷۱۶ را تایید کنند.
پنج تلسکوپ به رصد اس۴۷۱۶ پرداختند: تلسکوپ کک در هاوایی با دستگاه‌های نیر۲ (NIR2) و اوسیریس (OSIRIS) و تلسکوپ بسیار بزرگ با دستگاه‌های سینفونی (SINFONI)، ناکو (NACO) و گراویتی (GRAVITY)، داده‌هایی پرجزییات درباره‌ی این ستاره فراهم می‌آورند.
پایسکه می‌افزاید: «برای یک ستاره بودن در مداری پایدار تا این اندازه نزدیک و سریع در همسایگی یک ابرسیاهچاله به کلی نامنتظره بود و نشان‌دهنده‌ی حد و محدودیتی‌ست که می‌توان با تلسکوپ‌های معمولی رصد کرد.»
پژوهشنامه‌ی این گروه در روز سه‌شنبه (۵ ژوییه) در نشریه‌ی دِ آستروفیزیکال جورنال منتشر شد.
-------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر