شناسایی یک سامانه سه-ستاره‌ای فشرده و غول‌پیکر
 |
| برداشت هنری از یک سامانه‌ی سه-ستاره‌ای |
بر پایه‌ی پژوهش تازه‌ای که به رهبری اخترشناسان بنیاد نیلز بور انجام شده، "تیک (تی‌آی‌سی) ۴۷۰۷۱۰۳۲۷"، یک سامانه‌ی سه‌ستاره‌ای پایگانیِ (سلسله مراتبیِ) غول‌پیکر و فشرده که به تازگی توسط ماهواره‌ی پیمایشگر فراسیاره‌های گذران ناسا (تس) شناسایی شده، در آغاز یک یک سامانه‌ی چهار-ستاره‌ای ۲+۲ بوده است.
تیک ۴۷۰۷۱۰۳۲۷ اوایل امسال در داده‌های ماهواره‌ی تس شناسایی شد و سپس به کمک طیف‌نگار هرمس (HERMES) در تلسکوپ ۱.۲ متری مرکاتور در رصدخانه‌ی صخره‌ی بچه‌ها در لاپالما پیگیری شد.
این سامانه که در صورت فلکی خداوند اورنگ (ذات‌الکرسی) جای دارد، از یک سامانه‌ی دوتایی دایره‌ای و یک همدم سوم بزرگ در مداری ۵۲ روزه به گردِ آن جفتِ مرکزی تشکیل شده.
الخاندرو ویگنا-گومز، اخترشناس بنیاد نیلز بور در دانشگاه کپنهاگ می‌گوید: «تا جایی که می‌دانیم، این نخستین نمونه از گونه‌ی خود است که تاکنون یافته شده. دوره‌ی مداری سامانه‌ی دوتایی کمی بیش از دوره‌ی چرخش زمین (یک روز) است. جرم این دو روی هم ۱۲ برابر جرم خورشید است- پس ستارگانی بزرگند. جرم ستاره‌ی سوم تقریبا ۱۶ برابر خورشید است، یعنی از آنها هم بزرگ‌تر است.»
 |
| برداشت هنری از یک سامانه‌ی چهار-ستاره‌ای به نام اچ‌دی ۹۸۸۰۰ [درباره‌اش اینجا خواندید]. سامانه‌ی سه-ستاره‌ای تیک ۴۷۰۷۱۰۳۲۷ که به تازگی یافته شده دارای پیکره‌بندی‌ای بسیار همانند این سامانه است، به جز این که، دو ستاره‌ی بیرونی که به گردِ جفتِ مرکزی می‌گشته‌اند، اکنون در هم ادغام شده و یک ستاره‌ی بزرگ را پدید آورده‌اند |
وی می‌افزاید: «جای شگفتی نیست که چون این سامانه چون بسیار درخشان است، در زمانِ یافته شدن به عنوان یک سامانه‌ی دوتایی شناسایی شد.»
اخترشناسان سامانه‌های سه-ستاره‌ای بسیاری را می‌شناسند، ولی آنها معمولا به اندازه‌ی چشمگیری کم‌جرم‌تر هستند. ستارگان پرجرمِ سامانه‌ی تیک ۴۷۰۷۱۰۳۲۷ بسیار به یکدیگر نزدیکند- این یک سامانه‌ی فشرده است.
دکتر ویگنا-گومز می‌گوید: «هنگام بررسی پیدایش [این] سامانه‌ی ستاره‌ای، چندین گزینه در نظر گرفته شد. برای نمونه، اگر نخست ستاره‌ی بزرگ‌تر پدید آمده باشد، به احتمال بسیار، موادی را که باید یک سامانه‌ی دوتایی در آن نزدیکی می ساختند پراکنده می‌کرد [و جلوی پیدایش آن سامانه‌ی دوتایی را می‌گرفت-م]. یک گزینه‌ی احتمالی دیگر هم اینست که آن دوتایی و آن ستاره‌ی سوم جدا از هم پدید آمدند و سرانجام بعدها با یکدیگر رویارو شده و در اثر گرانش در [این] مدارهایشان قفل شدند. گزینه‌ی سوم هم اینست که نخست دو تا سامانه‌ی دوتایی پدید آمده بودند و سپس یکی از آنها در هم ادغام شده و این ستاره‌ی بزرگ‌تر را ساختند.»
این اخترشناسان برای ارزیابی محتمل‌ترین گزینه، همه‌ی این گزینه‌ها را کدگذاری کردند و بیش از ۱۰۰ هزار تکرار را روی رایانه اجرا کردند. نتیجه‌ی آنها به سودِ این گزینه از آب در آمد که "نخست دو سامانه‌ی دوتایی پدید آمدند و سپس یکی از آنها ادغام شد و همان ستاره‌ی بزرگ را ساخت."
آنان می‌گویند: «به طور کلی پیش‌بینی شده که چنین ادغامِ ستاره‌ایی به پیدایش یک ستاره‌ی آبیِ کُند-چرخانِ به شدت مغناطیده در رشته‌ی اصلی می‌انجامد. این سناریوی پیدایش پیش‌بینی می‌کند که سامانه‌های سه-ستاره‌ای و چهار-ستاره‌ایِ به شدت کج [با انحراف مداری]، دستخوش ادغام‌های ستاره‌ای شده و به ترتیب، به سامانه‌های دو-ستاره‌ای و سه-ستاره‌ای کاهش خواهند یافت.»
پژوهشنامه‌ی این گروه در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده است.
-------------------------------------------------
تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر