قاره‌های زمین دستاورد برخورد شهاب‌سنگ‌های غول‌پیکر هستند
 |
| نمایی از پایاپوسته‌ی پیلبارا در استرالیای باختری |
در پژوهش تازه‌ی دانشمندان دانشگاه کرتین نیرومندترین شواهد از این به دست آمده که قاره‌های زمین دستاورد برخورد شهاب‌سنگ‌های غول‌پیکری هستند که به ویژه در درازنای حدود یک میلیارد سال نخستِ تاریخ چهار و نیم میلیارد ساله‌ی سیاره‌مان بسیار رایج بودند.
به گفته‌ی دکتر تیم جانسن از دانشکده‌ی علوم زمین و سیاره‌ایِ دانشگاه کرتین، این نظریه که قاره‌ها در آغاز در جاهایی که برخورد شهاب‌سنگ‌های غول‌پیکر رخ داده ساخته شده‌اند از دهه‌ها پیش وجود داشت، ولی تا به امروز گواه استوار چندانی برای پشتیبانی از آن در دست نبود.
وی می‌گوید: «ما با بررسی بلورهای ریزِ کانی زیرکون در سنگ‌های "پایاپوسته‌ی پیلبارا" (Pilbara Craton) در استرالیای باختری، که نمایانگر بهترین بازمانده‌های حفظ شده‌ی پوسته‌ی باستانی زمین است، به شواهدی از این برخوردهای شهاب‌سنگ‌های غول‌پیکری دست یافتیم.»
«بررسی همنهشِ (ترکیبِ) ایزوتوپ‌های اکسیژن در این بلورهای زیرکون یک فرآیندِ "بالا به پایین" را نشان می‌دهد که با ذوب شدن سنگ‌های نزدیک سطح آغاز می‌شد و تا ژرفای بیشتر پایین می‌رفت، چیزی که با اثر زمین‌شناختیِ برخورد شهاب‌سنگ‌های غول‌پیکر همخوانی داشت.»
«این پژوهش ما نخستین شواهد استواری را ارایه می‌کند که نشان می‌دهند فرآیندهایی که سرانجام قاره‌ها را پدید آوردند، با برخورد شهاب‌سنگ‌های غول‌پیکرآغاز شده بودند، شهاب‌سنگ‌هایی مانند همان که دایناسورها را نابود کرد، ولی میلیاردها سال پیش‌تر.»
به گفته‌ی دکتر جانسن، شناخت پیدایش و دگرگونی پیوسته‌ی قاره‌های زمین با توجه به این که این خشکی‌ها میزبان بیشتر زیست‌توده‌ی زمین -از انسان‌ها گرفته تا تقریبا همه‌ی کانسارهای مهم- است بسیار اهمیت دارد.
وی می‌گوید: «به ویژه، قاره‌ها میزبان فلزهای مهمی مانند لیتیوم، قلع و نیکل هستند، کالاهایی که برای فناوری‌های سبز رو به رشدی که در برآوردنِ تعهدمان برای کاهش تغییرات اقلیمی نیاز داریم اساسی‌اند.»
«این کانسارها (توده‌های کانی، نهشته‌های کانی) نتیجه‌ی پایانی فرآیندی به نام "دگرسانش پوسته‌ای" (crustal differentiation) هستند، فرآیندی که با پیدایش نخستین خشکی‌ها -که پایاپوسته‌ی پیلبارا تنها یکی از بسیاری از آنهاست- آغاز شد.»
«به نظر می‌رسد داده‌های مربوط به دیگر مناطق پوسته‌ی قاره‌ای باستانی زمین، الگوهایی همانند آنچه در استرالیای باختری شناخته شده دارند. ما خواهان این هستیم که یافته‌هایان را روی این سنگ‌های باستانی هم بیازماییم تا ببینیم آن گونه که گمان می‌کنیم، مدلمان توان کاربردی گسترده‌تر دارد یا نه.»
دکتر جانسن وابسته به بنیاد پژوهش‌های دانش زمین (تایگر، TIGeR) در دانشگاه کرتین است.
یافته‌های این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر منتشر شده است.
-------------------------------------------------
تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky
واژه‌نامه:
منبع: دانشگاه کرتین
شش برگردان: یک ستاره در هفت آسمان
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر