پس از هابل، جیمز وب هم به سراغ دورترین ستاره کیهان رفت
* تلسکوپ فضایی جیمز وب به دیدن "ایرندل" می‌رود، دورترین ستاره‌ی شناخته شده در کیهان که تنها اوایل همین سال توسط تلسکوپ فضایی هابل یافته شده بود.
تلسکوپ فضایی جیمز وب نگاهی به دورترین ستاره‌ی شناخته شده‌ی کیهان که همین چند ماه پیش خبر یافته شدنش به کمک تلسکوپ فضایی هابل اعلام شده بود انداخته است. [خبر یافته شدنش را اینجا خوانده بودید: * رکوردشکنی هابل با یافتن دورترین ستاره]
 |
| تصویر تلسکوپ فضایی جیمز وب که "ایرندل"، دورترین ستاره‌ی شناخته شده‌ی کیهان هم در آن دیده می‌شود. برای پیدا کردن این ستاره، به تصویر هابل از همین بخش کیهان که در ادامه‌ی نوشتار می‌بینید نگاه کنید- این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر |
 |
| برشی از تصویر تلسکوپ فضایی جیمز وب که ستاره‌ی ایرندل در آن مانند نقطه‌ای فیدرنگ و کم‌نور دیده می‌شود |
این ستاره که به نام ایرندل (Earendel)، برگرفته از نام شخصیتی در پیش‌درآمدِ "ارباب حلقه‌ها"ی جی.آر.آر تالکین، "سیلماریلیون" شناخته شده، به لطف همگرایی گرانشی در یی از تصویرهای میدان ژرف تلسکوپ فضایی هابل یافته شد. این ستاره که نورش ۱۲.۹ میلیارد سال در راه بوده تا به زمین برسد، به اندازه‌ای کم‌نورست که شاید یافتنش در تصویر تازه‌ی جیمز وب دشوار باشد. این تصویر در روز سه‌شنبه، ۲ اوت به دست گروهی از اخترشناسان در حسابِ Cosmic Spring JWST در توییتر منتشر شد.
تصویر هابل به ما راهنمایی‌هایی برای این که در یک بُرشِ بزرگنمایی شده از تصویر باید کجا را جستجو کنیم به ما می‌دهد. اساسا، ایرندل نقطه‌ی سفیدرنگ کوچک زیر خوشه‌ی از کهکشان‌های دوردست است. با همسنجی میان تصویر هابل و تصویر جیمز وب می‌توانید ایرندل گریزان را بیابید.
اخترشناسانِ Cosmic Spring با یادآوری این که این رصدهای جیمز وب در یکشنبه، ۲۰ ژوییه انجام شده بود در توییت خود نوشتند: «هیجان‌زده‌ایم از این که نخستین تصویر جیمز وب از ایرندل، دورترین ستاره ی شناخته شده در کیهانمان را که توسط یک خوشه‌ی کهکشانی بزرگ همگرایی و بزرگنمایی شده به اشتراک می‌گذاریم.»
این توییت به پدیده‌ی همگرایی گرانشی که کمکِ طبیعت به اخترشناسان است
اشاره دارد. این پدیده از این واقعیت بهره می برد که اجرام بسیار پرجرم،
مانند خوشه‌های کهکشانی یا ابرسیاهچاله‌ها،
نور اجرام پشتشان را خم می‌کنند. هنگامی که نور آن جرم دوردست از کنار
چنین جرم بزرگی می‌گذرد، رفتاری مانند این پیدا می‌کند که گویی دارد از
درون عدسی یک تلسکوپ می‌گذرد و بزرگنمایی می‌شود، البته با دگرگونی و
اعوجاج. بنابراین بهره‌گیری از پدیده‌ی همگرایی گرانشی، بر دامنه‌ی دیدِ
تلسکوپ‌هایی مانند هابل و جیمز وب می‌افزاید و آنها را توانمند می‌سازد تا
دورتر و با جزییات بیشتر ببینند.
 |
| بزرگنمایی پرجزییاتِ جایگاه ستاره‌ی دوردست ایرندل در تصویر تلسکوپ فضایی هابل. ایرندل در چارچوب بزرگنمایی شده‌ی پیوست مانند نقطه‌ای سرخ‌رنگ و کم‌نور دیده می‌شود- این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۵.۸ مگ) |
 |
| برشی از تصویر تلسکوپ فضایی هابل که ستاره‌ی ایرندل در آن مانند نقطه‌ای سرخ‌رنگ و کم‌نور دیده می‌شود |
جیمز وب برای دیدن نخستین کهکشان‌های شکل گرفته در جوانی کیهان، در چند میلیون سال پس از دوران تاریکی پس از مهبانگ طراحی شده. با این همه، اخترشناسان می‌پنداشتند دیدنِ تک ستارگانی از این نخستین نسل ستارگانِ پدید آمده در آن زمان شدنی نیست. ولی شاید همگرایی گرانشی عملا به آنها امکان دهد تا درونِ آن گروه‌های ستاره‌ایِ آغازین را با جزییات ببینند.
اخترشناسانِ بنیاد علمی تلسکوپ فضایی در مریلند، که جیمز وب و هابل را اداره می‌کنند در پژوهشنامه‌ی تازه‌ای درباره‌ی این تکنیک نوشته‌اند: «جیمز وب برای بررسی نخستین ستارگان طراحی شده بود. ما تا همین اواخر می‌پنداشتیم منظور از آن، جمعیت‌های ستاره‌ای در نخستین کهکشان‌هاست. ولی در سه سال گذشته سه ستاره‌ی به شدت همگراییده یافته شد. این امید تازه‌ای برای رصد مستقیمِ تک‌ستارگان در دوردست‌های کیهان به کمک جیمز وب می‌دهد.»
ایرندل که با نام اصلی "دبلیواچ‌ال۰۱۳۷-ال‌اس" هم شناخته می‌شود در صورت فلکی نهنگ جای دارد ولی انتظار نداشته باشید با نگریستن به آسمان شب آن را ببینید- حتی همگرایی گرانشی هم دیگر به این اندازه نیرومند نیست.
--------------------------------------------
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
instagram.com/1star.7sky
واژه‌نامه:
منبع: اسپیس دات کام
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر