نگاه جیمز وب به نبرد آتشین دو کهکشان

* در تصویر تازه و شگفت‌انگیز تلسکوپ جیمز وب دو کهکشان پرزرق و برق در فاصله‌ی ۲۷۵ میلیون سال نوری را می‌بینیم که با هم گلاویز شده و فرآیندهای ستاره‌زایی به پا کرده‌اند.

تلسکوپ فضایی جیمز وب (جی‌دبلیواس‌تی) این بار دو کهکشان برخوردی را به تصویر کشیده. پژوهشگران در میانه‌ی این نبرد کیهانی چیزی نامنتظره را یافته‌اند: گویا هیچ ابرسیاهچاله‌ی فعالی در این دو کهکشان وجود ندارد.

این دو کهکشان که با هم به نام "آی‌سی ۱۶۲۳" یا "وی‌وی ۱۱۴" شناخته می‌شوند، حدود ۲۷۵ میلیون سال نوری دورتر از زمینند و در راستای صورت فلکی نهنگ دیده می‌شوند. لی آرموس از بنیاد فناوری کالیفرنیا به همراه همکارانش، در بخشی از کارزاری برای دیدن چهار ادغام کهکشانی درخشان و به نسبت نزدیک و پی بردن به شیوه‌ی کارشان، به رصد این دو کهکشان به کمک جیمز وب پرداختند.

ویوین یو، یکی از رهبران این پژوهش از دانشگاه کالیفرنیا، ارواین می‌گوید: «یک ادغام، دگرگونی‌های چشمگیری را در شکل و محتوا و تقریبا همه چیزِ کهکشان پدید می‌آورد، بنابراین ما براستی باید این فرآیند را برای پی بردن به چگونگی فرگشت کهکشان‌ها بشناسیم.»

هنگامی که دو کهکشان به گرد یکدیگر می‌چرخند و با هم برخورد می‌کنند، جریان‌های غول‌پیکری از مواد را از پیکره‌ی یکدیگر بیرون کشیده و موج‌های شوک (موج‌های ضربه‌ی) غول‌آسایی را می‌آفرینند که از درون هر دو کهکشان می‌گذرد. هر دوی این فرآیندها در لکه‌های سرخ‌فامِ درون این تصویر که در واقع منطقه‌های ستاره‌زایی پوشیده در غبارند به خوبی دیده می‌شوند. اینها به احتمال بسیار توسط موج‌های شوک برانگیخته و فعال شده‌اند.

تقریبا هر کهکشان بزرگی در مرکز خود یک ابرسیاهچاله (سیاهچاله‌ی کلان‌جرم) دارد و انتظار پژوهشگران این بوده که سیاهچاله‌های درون کهکشان‌های ادغام‌شونده سیاهچاله‌های به نسبت فعالی باشند که گازهای پیرامونشان را می‌بلعند و در این فرآیند، انبوهی از پرتوها می‌گسیلند، ولی هنگامی که ویوین یو و همکارانش آغاز به بررسی داده‌های آی‌سی ۱۶۲۳ کردند، هیچ نشانه‌ای از سیاهچاله‌های فعال در آنها نیافتند.

آرموس می‌گوید: «این ادغام‌ها معمولا چیزها را برمی‌آشوبند و کاری می‌کنند که این سیاهچاله‌ها انبوهی از گاز به دست آوردند و سپس برانگیخته شده و همه چیز جالب شود، ولی ما چنین چیزی را اینجا نمی‌بینیم.»«شاید کمی سخت‌تر باید نگاه کنیم- آنها همیشه نمی‌ایستند و موج بزنند.» شاید تنها این باشد که یک یا دو ابرسیاهچاله به گونه‌ای نامنتظره خواب (غیرفعال) باشند یا خود را در ژرفای درون این کهکشان‌های برخوردی پنهان کرده باشند.

-------------------------------------------------

تلگرام، توییتر و فیسبوک یک ستاره در هفت آسمان:

telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
facebook.com/1star7sky

واژه‌نامه:

JWST - galaxy - star formation - James Webb Space Telescope - supermassive black hole - IC 1623 - VV 114 - constellation Cetus - Lee Armus - California Institute of Technology - galaxy merger - Vivian U - University of California - Irvine - shock wave - black hole

منبع: نیوساینتیست

برگردان: یک ستاره در هفت آسمان