نخستین تصویرهای جیمز وب از سیاره سرخ
 |
| نخستین تصویرهای تلسکوپ جیمز وب از سیاره‌ی بهرام که در روز ۵ سپتامبر ۲۰۲۲ با دوربین فروسرخ نزدیک خود (نیرکم، NIRcam) گرفت. سمت چپ: نقشه‌ی موجود بهرام. بالا، راست: تصویر فروسرخ از همین ناحیه که ساختارهای سطحی مانند دهانه‌ها و لایه‌های غبار را نشان می‌دهد. پایین، چپ: تصویر فروسرخ که دمای بهرام را نشان می‌دهد- تصویر بزرگ‌تر (پی‌ان‌جی، ۱۱ مگ) |
تصویرهای فروسرخی که تلسکوپ فضایی جیمز وب از بهرام (مریخ) گرفته می‌توانند به ما در بهتر شناختنِ جو تیم سیاره کمک کنند.
تلسکوپ فضایی جیمز وب (جی‌دبلیواس‌تی) نخستین تصویرهایش را از سیاره‌ی بهرام به همراه داده‌های جَوی برای سرتاسر سیاره منتشر کرده که به اخترشناسان در شناسایی پدیده‌ها و گازهایی که دستگاه‌های پیشین توان انجامش را نداشتند یاری می‌کند.
جرونیمو ویلانووا از مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا در مریلند می‌گوید: «اکنون می‌توانید این تصویرهای کامل از سیاره را در سرتاسر دامنه‌ی فروسرخ با حسمندی باورنکردنی دریافت کنید.»
تصویرهای جیمز وب نیمکره‌ی خاوری بهرام را در دو طول موج متفاوت فروسرخ نشان می‌دهند. طول موج کوتاه‌تر (بالا سمت راست) دستاورد بازتاب نور خورشید است و ویژگی‌های سطحی را که اغلب در تصویرهای نور دیدنی (مریی) دیده می‌شوند را نشان می‌دهد. ولی طول موج بلندتر (پایین سمت راست) آگاهی‌هایی درباره‌ی گرمای گسیلیده از [خودِ] سطح و جو بهرام و همچنین انباشت‌های دی‌اکسید کربن در جو را نمایان می‌کند.
تصویربرداری از سیاره‌های نزدیکی مانند بهرام برای دستگاهی مانند جیمز وب که برای دیدن اجرام بسیار دوردست و کم‌نور طراحی شده دشوار است. آفتابِ بازتابیده از روی بهرام، آشکارسازهای جیمز وب را گرانبار می‌کند، بنابراین ویلانووا و گروهش ناچار شدند با نوردهی‌های کوتاه و تنها نمونه‌گیری از بخشی از نورِ آشکارسازها، [تصویربرداری را] تراز و سازگار کنند.
تصویر گرفتن از بهرام دشواری ویژه‌ای داشت زیرا جایجایی این سیاره در سامانه‌ی خورشیدی به نسبت سریع است ولی جیمز وب معمولا از اجرامی که به سختی نسبت به دیگر ستارگان حرکت می‌کنند تصویر می‌گیرد. سارا فاجی، یکی از دانشمندان این گروه می‌گوید: «این واقعیت که، هنگامی که تصویرها را باز کردیم و هنگامی که طیف‌ها را دریافت کردیم، در حقیقت توانستیم داده‌ها را دریافت کنیم و داده‌های خوبی هم بودند، هیجان‌انگیز بود.»
 |
| نخستین نقشه‌ی طیفی فروسرخ-نزدیک که تلسکوپ فضایی جیمز وب در روز ۵ سپتامبر ۲۰۲۲ با دستگاه طیف‌نگار فروسرخ نزدیک خورد (نیرسپک، NIRSpec) به دست آورده- این تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر |
این نخستین تصویرها و طیف‌های جیمز وب از بهرام چیزی را که پیش‌تر درباره‌ی این سیاره نمی‌دانستیم آشکار نکرده، شناسایی غبار، سنگ‌های سطح و ویژگی‌های جوی مانند آب و دی‌اکسید کربن، ولی آنها به عنوان اثبات مفهومی برای گردآوری داده‌هایی به درد می‌خورند که تلسکوپ‌های دیگر نمی‌توانند.
یک سودمندیِ به کارگیری جیمز وب اینست که می‌توان کل چهره‌ی سیاره را با واگشودِ (وضوحِ) بالا در یک دَم و با زمان نوردهی کوتاه به تصویر کشید، چیزی که امکان بررسی رویدادهایی را می‌دهد که در یک سنجه‌ی زمانی کوتاه رخ می‌دهند، مانند توفان‌های غبار، الگوهای آب و هوایی و دگرگونی‌های فصلی.
این تصویر کامل همچنین به دانشمندان امکان می‌دهد تا سرچشمه‌های گازهای ناچیزی که می‌بینند را آسان‌تر ردیابی کنند. جولیانو لیوتزی، یکی دیگر از دانشمندان گروه می‌گوید: «شکارِ این گونه‌های [شیمیاییِ] ویژه و سرانجام، شناسایی سرچشمه‌های این گونه‌ها کاری‌ست که با جیمز وب می‌توان آن را به روشی بسیار امیدوارکننده‌تر انجام داد.»
این گازهای ناچیز یا ردیاب (trace gases)، مانند متان یا کلرید هیدروژن، در مقدارهایی بسیار کم در جوو بهرام وجود دارند و برای شناسایی فرآیندهای زیست‌شناختی یا زمین‌شناختی احتمالی مهمند. در ماموریت‌های پیشین که این گازهای ناچیز را پیرامون بهرام سنجیده‌اند از مدارگردهایی بهره گرفته شده که تنها می‌توانند از ناحیه‌هایی کوچک در سیاره عکس بگیرند.
--------------------------------------------
0 دیدگاه شما:
ارسال یک نظر